De meester van toen: Wim Brandhoff

Door: Jan Dreschler. Had je hem vroeger gevraagd wat hij worden wilde dan zou hij niet aan het onderwijs gedacht hebben. Nu is hij met pensioen nadat hij 46 jaar voor de klas stond. Zo’n duizend jonge Aalsmeerders vertelde hij hoe de wereld in elkaar steekt. Naast de basisvaardigheden, vond hij geschiedenis leuk om te geven, maar ook om kinderen interesse bij te brengen voor de wereld waarin zij leven. Als je hem vraagt hoe hij daarop terugkijkt zegt hij: “het was vooral een dienende taak.”

‘Ik werd misschien één keer per jaar boos’

Wim Brandhoff (73) werd geboren in Amstelveen en bracht daar ook zijn jeugd door. Het was de tijd kort na de oorlog. “We hadden als eerste in de buurt een televisie en al snel een auto. De kinderen uit de buurt keken bij ons Dappere Dodo en deden als tegenprestatie iets in het busje voor de blinden.” Wim wist al vroeg wat hij wilde worden: accountant. “Ik vond rekenen leuk.”

‘Moet je doen, Wim’
Het liep anders. Via de Mulo stroomde Wim door naar de Havo. De Havo opleiding werd in die begintijd gegeven op de Gereformeerde Kweekschool en het was niet onlogisch om daarna ook meteen de PABO te doen. Dat kon in een paar jaar tijd. Er waren veel te weinig leerkrachten. Bovendien zei zijn vader: “Moet je doen Wim; het is een goede baan en je hebt veel vakantie.”

Na de PABO solliciteerde Wim bij de gloednieuwe en hypermoderne basisschool De Wegwijzer, midden in de Hornmeer, een wijk die nog voor een deel gebouwd moest worden.

Hij is er nooit meer weggegaan. Na hun trouwen in 1977 gingen Wim en Marian ook daadwerkelijk naar Aalsmeer waar zij een woning kregen in de Geraniumstraat. Sinds 1989 wonen ze in de Hornmeer. Ze kregen twee kinderen en inmiddels is er een kleinkind van drie en een half jaar. Afgelopen weekend was er een logeerpartij bij opa en oma.  “Dat was behoorlijk vermoeiend,” zegt de ervaren onderwijzer die moeiteloos de ene na de andere klas onder zijn hoede had.

Ruim duizend jongeren uit Aalsmeer kregen les van Wim Brandhoff. Velen herinneren zich hem als een geliefde meester al hoewel Wim ook niet wil uitsluiten dat er wellicht ook mensen zijn met minder positieve herinneringen.

Rustig gesprek
“De eerste jaren was ik nog wel wat streng. Je bent dan nog wat krampachtig. Later ging dat beter. Ik was meer ontspannen en leerde steeds beter dat een positieve benadering altijd het beste werkt. Ik werd misschien één keer per jaar boos, soms gespeeld, maar dat was wel genoeg. Iemand even mee de gang op nemen voor een rustig gesprek werkte beter. Wat dat betreft heb ik ook veel geleerd van het schoolhoofd de heer Huizenga en later van Bert Horsting met wie ik tegelijk in 1972 ben begonnen.”

In het begin zaten er zo’n 34 kinderen in een combinatieklas. Het was een klassikaal lessysteem. Dat was hard werken. Eind jaren tachtig ging Wim over tot de invoering van dagtaken en weektaken waarbij de kinderen ook af en toe zelfstandig konden werken

Haperend digibord
Door de jaren heen gaf hij vaak les aan klas 4 (groep 6) met af en toe een uitstapje naar klas 5. De laatste tien jaar was hij vooral actief in groep acht. “Het was iets waar ik aanvankelijk wel een beetje tegenop zag, maar het zijn fantastische jaren geweest. Het ging bij geschiedenis nu niet meer over ridders en kastelen, maar over het Koninkrijk der Nederlanden en de verschillende oorlogen van de twintigste eeuw. Ook kwam het digibord in de mode en dat was een enorme hulp. In het begin haperde dat nog wel eens en  moest het verrolbare krijtbord weer van stal gehaald worden  -krijt weigert nooit-  maar later ging dat beter en  je hebt een fantastische verbinding met de buitenwereld en al het materiaal dat daar beschikbaar is.”

Verwachtingen bijstellen
Je moet de leerlingen ook toetsen en hun ouders adviseren over een vervolgopleiding. “Op grond van het leerlingvolgsysteem, de cito toets (landelijk scoorden we tweemaal heel hoog, in 2013 en 2015 waren we met de Cito eindtoets 71ste en 60ste op de ranglijst van ruim 5000 deelnemende scholen)  en de eigen waarneming kon er altijd wel een advies gegeven worden waar ik achter kon staan. Ook met ouders kwam ik er doorgaans wel uit. Soms moest je verwachtingen bijstellen: “Nu gaat het nog wel goed maar straks gaan ze puberen en dan ontstaat er wellicht een andere situatie”. Soms kwamen ouders later tot de conclusie: “Toch fijn dat we toen naar u geluisterd hebben!”

Klassieke muziek
Wat waren nu bijzondere elementen in de klas van meester Brandhoff? Zeker in latere jaren speelde er klassieke muziek op de achtergrond. Ik wilde de kinderen de waarde daarvan graag meegeven. Ook was er altijd veel groen in de klas, waarbij de kinderen hielpen bij de verzorging. Dagelijks was er het leeskwartiertje waarbij de leerlingen zelf met een boek aan de gang gingen; soms mocht dat zelfs een strip zijn. Geschiedenis werd interessant gemaakt door te bespreken wat er op diezelfde dag in het verleden had plaats gevonden. Zo was het steeds zoeken naar methoden die aansloegen en daar door de jaren heen verbeteringen in aanbrengen.

Er is ook veel gebeurd op organisatorisch gebied. “Ik trad ooit in dienst bij de ‘Vereniging tot stichting en instandhouding van scholen met de bijbel in Aalsmeer’. Daarna was er nog menige fusie. Eind vorige eeuw liep landelijk het aantal leerlingen terug. Scholen moesten worden opgeheven. In de Hornmeer bleef De Wegwijzer als enige school over.

Eieren tegen het raam
We hebben het erover of het lastig is om zo dicht bij de school te wonen. “Ik heb daar eigenlijk nooit moeite mee gehad. Een enkele keer is er belletje getrokken en ik heb één keer met luilak wat eieren tegen het raam gehad. Ik heb toen de ouders gebeld met de vraag of ze hun kinderen wilden uitleggen dat je met eieren ook veel aardiger dingen kunt doen.” Ook daar bleek vriendelijkheid een probaat middel om iets goed en afdoende op te lossen.

Al met al was Wim Brandhoff 46 jaar actief in het onderwijs. Hij trad soms ook op als coach, was vele jaren adjunct directeur en nam een jaar waar, maar hij stond toch vooral voor de klas. “Daar had ik tenslotte voor geleerd!”

In 2016 bereikte hij de pensioengerechtigde leeftijd. Hij besloot het schooljaar af te maken, maar ook daarna werd er nog geregeld een beroep op hem gedaan. In 2019 is hij definitief gestopt. “Daarna kwam de Coronatijd en was het afgelopen.”

Laconiek
Zijn school is inmiddels afgebroken. De enorme hoeveelheid zand ter plekke is de voorbode van een flink bouwproject. Wim is daar laconiek over. “Het gebouw was wel min of meer op en het kostte een vermogen aan energie. Maar het was wel een hele fijne plek om te werken, met ook veel buitenruimte. Op de plek van mijn klas komt nu een heel duur huis te staan.”

(Foto’s Arjen Vos en archief Wim Brandhoff)

Lees ook de verhalen van: