De meester van toen: Peter Prochazka

De reeks onderwijzers van toen wordt voortgezet door Peter Prochazka, voormalig docent op de Groenstrook en ook bekend in Aalsmeer en Kudelstaart als DIPper en zijn alter ego ‘Biggles’.

‘Ik voelde mij in de klas vaak een leeuwentemmer’

Door: Leni Paul. Prochazka is een naam waar je in onze lage landen gemakkelijk over struikelt, daarom meldt de Aalsmeerse Peter Prochazka zich meestal kortweg met Peter, zo zegt hij opgewekt als we bij hem binnenstappen in zijn woning in de Huygensstraat in Kudelstaart. Een  smaakvol ingericht huis met veel boeken en foto’s en met uizicht op een ruime achtertuin.

Alvorens we in het verleden duiken is er het terugzien op het plotseling overlijden van Cor Trommel van enkele weken terug. De geïnterviewde onderhield met hem een warme band. Na een terugblik op Trommels leven nemen we met oud-leraar Peter zijn werkzaam leven en de vele hobby’s voor. Voor het grootste deel speelde zich dat af in Aalsmeer.

“Mijn vader kwam in 1947 uit Tsjechië en trouwde in 1952 met mijn moeder, een Aalsmeerse. Hij werkte op diverse Aalsmeerse kwekerijen, het laatste en het langst bij Weima en Eveleens. Ze kregen twee dochters en twee zoons. We woonden aanvankelijk in de Cyclamenstraat en we hadden het niet breed. TV kijken was bij de buren verderop in de straat, zo herinner ik me. Dappere Dodo staat me onder meer bij. Ik ging naar de Columbiaschool en vervolgens naar het Snellius. Ik bleek echter niet zo geschikt voor de HBS, de exacte vakken vormden een enorm struikelblok. Vervolgens ben ik naar de HAVO in de Gerrit van der Veenstraat gegaan. Een talenpakket en daar heb ik mijn einddiploma gehaald. Ja, en wat toen? Ik was al betrokken bij het jongerenwerk van de Doopsgezinde kerk, later De Binding en ik wilde wel het onderwijs in. Dus naar de de Pedagogische Academie, de Boumanacademie geheten en haalde daar mijn diploma. Maar toen kwam de oproep om in dienst te gaan.”

Lang haar en oorbellen
Peter, een vlotte prater en geboren verhalenverteller bij wie een mens zich niet gauw zal vervelen, schetst een zelfbeeld uit die jaren. “Ik ging dus in dienst, was een jongen met lang haar, droeg oorbellen, beetje dwars. Ik kwam bij de chauffeursopleiding en heb daar mijn militaire rijbewijs gehaald. En toen mocht ik op oefening naar Duitsland. Daar mocht ik in de vrieskou een jeep steeds een stukje vooruit rijden nadat mijn maten een stukje kabel hadden gelegd. Ik vond het allemaal zonde van mijn tijd. Je kreeg in die jaren  S5, dan werd je als ongeschikt voor de militaire dienst beschouwd.Volgens de heersende opinie zou ik dan niet zo gemakkelijk voor de klas komen te staan.”

Maar toch, twee dagen na de afkeuring voor dienst stond de jonge Peter al voor de klas in Rijsenhout… “Via buurmeisje Nel Offerman uit de Cyclamenstraat. Zij was daar onderwijzeres en ik kon daar voor klas 5 en 6 komen te staan. Een heerlijke, maar best moeilijke tijd, het echte onderwijzersvak leer je toch in de praktijk. Vanaf maart tot de grote vakantie heb ik dat gedaan. Het jaar daarop kreeg ik een derde klas met daarin een aantal kinderen met gedragsproblemen. Heel moeilijk vond ik dat. Aan het eind van dat schooljaar zou ik een vaste aanstelling krijgen. Die heb ik geweigerd  want ik had mezelf beloofd, voor dat ik het arbeidzaam leven zou ingaan iets van de wereld wilde zien. Via mijn werk in de schoolvakanties bij Weima en Eveleens ontmoette ik een Amerikaanse leeftijdgenoot  en via hem ben ik toen naar Amerika gegaan.”

De bedoeling was volgens Peter één jaar maar een mevrouw bij de douane in Amerika zag dat anders. “Vier maanden werden toegestaan. Met de Greyhoundbus heb ik een maand rondgereisd en daarna twee maanden in Michigan in een slachterij gewerkt. Illegaal om de financiën weer enigszins op peil te krijgen. Daarna weer terug naar Nederland  en na enkele maanden kon ik gaan werken in Denemarken waar een achternicht woonde. Wat ik er deed? Haar man had een gemengd bedrijf en ik ben mocht daar varkensstallen uitruimen, tractor rijden, ploegen, sla planten, tulpen koppen, een heerlijke tijd.”

Zag je dat als blijvende baan? “Nee, het onderwijs bleef trekken en ik vond vooral het werken met oudere kinderen interessant. Ik ben toen een lerarenopleiding aan de VU gaan doen en heb daar Nederlands en Engels gedaan. Met die diploma’s op zak kon ik me in 1982 bij Jan Broere melden, toenmalig directeur van de lagere tuinbouwschool. Hij zocht een leraar Nederlands en Natuurkunde. Ik werd aangenomen. Toen ik daar zo’n twee jaar werkte ben ik op aanraden van Broere vier jaar lang één dag per week de opleiding Verbrede Plantenteelt aan de STOAS, de Hogere Agrarische School in Den Bosch gaan doen. En met dat diploma er bij konden ze mij bij de Groenstrook niet meer wegslaan.”

Leeuwentemmer
En toen was je eindelijk op je plek. (lange stilte) “Ja, maar met name in het agrarisch onderwijs veranderde er in die jaren heel veel. Vroeger was zeventig procent van de leerlingen in het agrarisch onderwijs afkomstig uit kwekersgezinnen. Hun motivatie was duidelijk anders. Er kwamen nu veel meisjes naar die school, deden vaak bloemsierkunstopleiding of de paardenklas. Op een gegeven moment verdwenen de boeken, het werden keuzemodules. Toen dit systeem na twee jaar feitelijk mislukte kreeg ik leerlingen in de klas die twee jaar geen structuur meer gewend waren geweest en ik voelde me soms net een leeuwentemmer. De eerste jaren waren heel leuk maar er veranderde erg veel. En ik werd ook ouder, de flexibiliteit wordt dan ook minder.”

Hilarisch
Nu kende en kent men jou in Aalsmeer in nog veel andere hoedanigheden en niet alleen als oud-leraar. Zo was je betrokken bij de oprichting van De DIPpers, een spraakmakend gezelschap dat nog steeds van zich doet horen. “Ja,de DIPpers,ook wel De Illegale Peurders genoemd, kenden elkaar allemaal van de Doopsgezinde kampen. En we bestaan nog steeds en hebben na de officiële oprichting van De Dippers allerlei andere niet meer weg te denken activiteiten ontwikkeld in Aalsmeer Zo zijn de Pramenrace, nu officieel onder de vlag van SPIE, Stichting Pramenrace in Ere en Plaspop door ons bedacht. De hoogtepunten waren dikwijls hilarisch en trokken veel publiek.”

Kringloop
Vraag aan Peter: nu in coronatijd dieverse evenementen niet meer konden plaats vinden ben je je als gepensioneerde niet gaan vervelen? (breed lachend) “Vervelen? Nee dat woord ken ik niet. Mijn kinderen wonen hier in de buurt. Mijn zoon is fysiotherapeut, mijn dochter werkt op een kinderdagverblijf en mijn vrouw werkt al jaren bij Stichting Ons Tweede Thuis. Ik pas regelmatig op mijn kleindochter en werk ook al jaren in de boekenafdeling van de Kringloopwinkel in Mijdrecht, de beste kringloopwinkel in de omgeving. Een van mijn hobbies is ook het verzamelen van boeken en dan met name bepaalde jongensboeken zoals van de Engelse piloot Biggles. Die voorliefde is  ontstaan, denk ik, doordat ik altijd veel van lezen heb gehouden.”

Stuurman
Ondanks je reizen naar het buitenland, zoals naar de Verenigde Staten en naar Denemarken lijk je me echt verknocht aan het Aalsmeerse. Zou je buiten Aalsmeer kunnen wonen, bijvoorbeeld in Tsjechië, het geboorteland van je vader? “Ik kwam en kom regelmatig in Tsjechië en voel me er echt thuis, spreek ook de taal een beetje en heb er nog een heel fijn contact met een deel van de familie. Maar uit Aalsmeer gaan? Nou, ik denk dat ik dan zonder vrouw zou moeten verhuizen. En het zou, wil ik uit Aalsmeer vertrekken, echt iets spectaculairs moeten zijn. Ik heb hier alles,kinderen, kleindochter, vrienden en familie, de Dippers. Noem maar op. O, ja, en ik heb mijn vaarbewijs gehaald en ik ben sinds een jaar of zes één vaste dag per week stuurman op de boot van Henk van Leeuwen. Nee, ik zie me niet snel verhuizen.”