De meester van toen: Wim den Boef

Ze leerden je liefde voor lezen. Lieten je zien hoe je moest rekenen met breuken en vertelden hoe de Napoleon de slag bij Waterloo verloor. In het vijftiende deel van onze serie over de juf of meester van toen spreken we met Wim den Boef, ooit meester op de Hornmeerschool en OBS Kudelstaart. 

‘Men hield mij voor de conciërge’

Door Leni Paul. De praatgrage Wim den Boef oogt jeugdig en opgewekt als hij met ons in zijn werkzaam leven duikt. Geboren en getogen Aalsmeerder en opgegroeid in de Kastanjelaan dwongen de omstandigheden hem er toe, in zijn jeugd twee lagere scholen te bezoeken. “Ik zat tot aan de derde klas op de openbare Columbiaschool, maar toen kwam er door de uitbreiding van de wijken een nieuwe openbare school aan de Jac.P.Thijsselaan en daar  moest ik toen naar toe. Daarna, zoals veel kinderen uit die tijd ging ik naar de openbare Ulo in de Schoolstraat.”

Den Boef schetst zichzelf als een speelse leerling. Had je al gauw in het hoofd: ik wil onderwijzer worden? “Nou nee, wat me wel lokte in het vak van onderwijzer waren de lange vakanties, dat motiveerde me wel. Ik ben dus toen naar de nog Kweekschool genoemde opleiding in Haarlem gegaan en met succes de diploma’s gehaald. Ik deed stages op verschillende scholen en ik kon na het behalen van mijn diploma in 1974 gaan werken op de openbare school in de Hornmeer waar Dick Gaijkema toen directeur was.”

Als rasechte Aalsmeerder kenden veel van de ouders van de kinderen de jonge onderwijzer. Sommigen waren verbaasd hem aan te treffen op de Hornmeerschool. “Velen dachten dat ik de conciërge was.Tenslotte had ik zeven jaar over de lagere school gedaan en zes jaar over de Ulo.”

Kennelijk is het toch allemaal goed gekomen met Wim en werd hij een populaire en enthousiaste onderwijzer zou al gauw blijken. Den Boef bleef elf jaar op de Hornmeerschool. “Maar op een gegeven moment, dat was in 1985, werd ik boventallig. Het aantal leerlingen liep terug.”

Rotgebouw
Er komen fotoboeken op tafel en we krijgen een blik in het werkzame leven van de nu 71-jarige Den Boef, al vele jaren bewoner van een gezellig hoekhuis in de Copernicuastraat in Kudelstaart. Den Boef kon na zijn Hornmeerperiode als onderwijzer terecht op de openbare school in Kudelstaart waar hij tot zijn pensioen in 2015 is gebleven.

Een heerlijke tijd,” aldus de opgewekte Den Boef, “maar het nieuwe gebouw waarin we daar zaten, vond ik een rotgebouw.” Die prachtige aanwinst waar de Kudelstaarters zo trots op zijn? “Toen ik daar werkte was er nog geen ventilatie in aangebracht. In de zomer zat je er te stikken van de warmte. Ventilatie is er intussen wel in gekomen maar ik vind het nog geen prettig gebouw. Het oude gebouw was veel overzichtelijker.”

Toch geen spijt voor het onderwijzersvak te hebben gekozen? “O, nee, hoor, dat niet. Ik heb genoten van het les geven. En thuis had ik ook altijd een klankbord, want mijn vrouw Ellen is ook onderwijzeres.

Puzzeltocht op de poel
Echtgenoot Wim verhaalt enthousiast dat hij met volle teugen van zijn vak heeft genoten. Hij organiseerde ook veel buitenschoolse activiteiten. “Zo heb ik eens een speurtocht georganiseerd in eigen dorp. De Buurt op wandelen met de klas, ze wijzen op de vele oude huizen die er toen nog volop stonden, maar die inmiddels wel langzamerhand zijn verdwenen. Daarna de Poel op voor een puzzeltocht. Daar op de plas is ook zoveel te bekijken. En dat allemaal dicht bij huis en veel plekken die de leerlingen nooit hadden gezien.“

Ook oog hebben voor buitenschoolse activiteiten, het is Wim den Boef, die van jongsafaan zelf betrokken was bij de Aalsmeerse padvinders, regelmatig gelukt naast de obligate leerstof de klas te laten kennismaken met andere zaken. Met veel humor verhaalt hij over een bezoek aan het plaatselijke politiebureau, tot voor enkele jaren terug gevestigd aan de Dreef.  “Ik had geregeld dat een politieman in uniform de klas in zou stappen. Zijn ME-bus stond voor de school en we werden uitgenodigd allemaal in te stappen. Is hier een meneer Den Boef, vroeg de agent. Wij allemaal in de bus, de kinderen kregen een rondleiding, zelfs de cellen mochten we zien.”

Paffen in de klas
Voor de vernieuwingen in het onderwijs heeft De Boef altijd wel oog gehad. Terugkijkend verhaalt hij over het Daltononderwijs, een stroming die in 1930 door de Amerikaanse Heleen Pankhursteen was ontwikkeld en waarbij met name de keuzevrijheid voor de leerling centraal stond. Zelfstandig ervaring opdoen werd daarbij van belang geacht. “Ik stond en sta wel achter het systeem. Ik ben zelfs naar het seminar voor orthopedagogie gegaan en heb er mijn diploma gehaald.“

Het waren volgens Den Boef duidelijk andere tijden. “Toen konden de meester en de juffrouw nog wel eens een een shaggie draaien in de klas en er op los paffen…”

Streng maar gezellig
Vraag aan Den Boef: was u een strenge meester? “Nee, ik was niet streng, maar wel duidelijk. Ik hoorde wel eens dat leerlingen zeiden; ‘meester Den Boef is een hartstikke strenge meester, maar hij is wel gezellig’. Maar de leerlingen moesten wel doen wat ik zei. Uit andere klassen werden leerlingen door de andere leerkrachten wel naar mij toe gestuurd, want ik had, vond men, een strenge uitstraling.”

Dne Boef bekent dat hij zelf als kind wel problemen had met juffen en meesters. “Het ging met mij echt niet crescendo. Ja, en toch onderwijzer geworden.”

Zelf heeft hij altijd de voorkeur gehad voor het les geven in groep 3, geeft hij aan. “Kinderen leren lezen en rekenen, dat is geweldig.”

Terugkijkend, herinnert hij zich een bijzonder voorval in zijn klas. “Er zat een tweeling in mijn klas, identiek. Niemand kon ze uit elkaar houden. Hun moeder had mij wel op het minuscule verschil gewezen, een klein nauwelijks waarneembaar rimpeltje bij de neus van één van hen. Op een gegeven moment zag ik er die dag maar een van de twee in de klas zitten, de ander was in een andere klas gegaan. Dat heeft echt voor verwarring gezorgd.”

Oud Aalsmeer
En dan op een dag eindigt je werkzaam leven en hoe ga je dan de vrijkomende tijd invullen? “De eerste jaren heb ik het wat rustig aan gedaan. Ja, ik heb altijd wel wat gesport en dat ben ik blijven doen. Mijn vrouw is ook sportief, is al vanaf 1980 de ladyspeaker bij de handbalwedstrijden van de heren één. Inmiddels heb  ik nu weer een druk bezet leven. Met oud-leerkrachten sport ik regelmatig, Nee, met voetballen heb ik niks. En elke week ben ik met een aantal bekenden bezig in het archief van de gemeente en Oud Aalsmeer. Dat is reuze interessant en gezellig. Nee, vervelen hoef je je hier in het dorp niet.”

Je kijkt terug op een succesvolle loopbaan. Maar zou je, als het mogelijk zou zijn, weer voor een werkkring in het onderwijs kiezen? “O, nee, ik zou het zeker niet doen. Er is zoveel veranderd op divers gebied, met name ook administratief. Terwijl er op een gegeven moment een overvloed was aan leerkrachten is er nu een periode aangebroken dat ze om onderwijzers zitten te springen. En over het verhogen van de salarissen wordt ook al jarenlang gesproken, het is gewoon een slecht betaalde baan. Maar toch heb ik een fijn werkzaam leven gehad.”

Foto’s Jaap Maars en archief familie Den Boef