De juf van toen: Carla Steensma-Drost

Seksuele voorlichting was goed te combineren met de rekenles

Door: Leni Paul. Ze  moet een enthousiaste schooljuf zijn geweest die de kinderen in de klas wist mee te slepen. Nog steeds vol vuur verhaalt de nu 69-jarige Carla Steensma-Drost over haar werkzame leven in het onderwijs dat begon op de Jozefschool in Aalsmeer. Een korte terugblik op de thans in Heemstede wonende Carla die  werd geboren in Venlo, maar al jong met haar ouders verhuisde naar Amsterdam.

“We woonden in de Pijp. Mijn ouders kwamen uit Venlo en spraken met de zachte G maar wisselden dat toen we in Amsterdam woonden, gemakkelijk af met het reguliere Nederlands zodat mijn zus, broer en ik ons het ABN eigen maakten. Ik spreek het Limburgs niet echt goed. Maar zet een neus op bij het carnaval en ik zing de carnavalsliedjes van toen in het Venlo’s.”

Ze zegt dat haar vader één been had en bij een bombardement in Venlo in 1944 het andere had verloren. Carla zegt terug te kijken op een gelukkige jeugd. Ze doorliep na de lagere school de MMS en vervolgens de katholieke Pedagogische Academie Magister Vocat. Op de tennisbaan ontmoette ze haar man.

Niet katholiek
“Hij was vier jaar ouder dan ik en we wilden al snel gaan samenwonen. Maar dat ging echt niet in die tijd. Ik zelf voelde me wel betrokken bij het feminisme, maar ging niet de barricaden op. We  trouwden al snel, in 1972. Ik was nog geen 21 jaar en het was het laatste jaar dat je nog de toestemming van je ouders nodig had. Al gauw werd ik voordat ik mijn akte had behaald gebeld door Bart Tol, hoofd van de Jozefschool in Aalsmeer. Hij was de toenmalige man van mijn nicht. ‘Carla,’ zei Bart,  ‘je bent klaar met je studie, je kan hier aan de slag.’ Er volgde een gesprek met mevrouw Snoek van het schoolbestuur waarbij Bart me had aangeraden om maar niet te vertellen dat mijn man niet katholiek was. Dat zou wel eens een probleem kunnen zijn.”

Carla,welbespraakt en opgewekt, zegt terug te zien op fijne jaren op de Jozefschool. “In een jong team dat gezellig bij elkaar thuis kwam en waar de leerkrachten bij toerbeurt kookten.”

Een onuitwisbare indruk maakte de komst van Joop Stokkel in haar klas. In een reactie op het artikel over Joop Stokkel op AV in januari jongstleden schreef Carla een ooggetuigeverslag over de komst van de gehandicapte Stokkel die na een lang verblijf in Heliomare met warmte in haar klas door zijn klasgenoten  werd opgenomen.

“Ja, die dag dat Joop zijn entree maakte in de klas vergeet ik nooit. Terugkijkend denk ik ook dat het volkomen accepteren van deze geweldige jongen ook mede kwam doordat mijn vader ook zijn been had verloren en ik er dus wat anders tegenover stond. Ik heb Joop later nog wel ontmoet op een rëunie van de Jozefschool. Geweldig zoals hij zich heeft ontwikkeld.”

Voorlichting
Zeven jaar bleef Carla verbonden aan de Jozefschool en ze zegt het leuke van het onderwijs te hebben gevonden  dat ieder jaar, met weer andere kinderen, nieuw en anders was. “Ik was gek op ondeugende kinderen en ik bouwde er gemakkelijk een band mee op. En we deden zoveel meer dan de verplichte leerstof. We hadden schooltuintjes en ik reed met de kinderen op de fiets naar het gemaal de Cruquius. We eindigden de week met een weeksluiting met toneel, dans en muziek. En ik ben ook begonnen met seksuele voorlichting met de gedachte: die kinderen moeten daar toch ook wat van weten. Ja, het was nieuw die leerstof van de sexlessen, althans op de Jozefschool. Commentaar van ouders? Nee, nooit iets over gehoord. Ik betrok ook de rekenles bij dat onderwerp. Dan zei ik: negen maanden groeiden jullie in de buik van je moeder, dus we gaan even rekenen wanneer jullie gemaakt zijn. Het gekke was dat op latere rëunies in 2004, 2008 en 2017, de kinderen van toen, inmiddels dertigers geworden, zich juist die lessen het best schenen te  herinneren.”

Naastenliefde
In heel haar werkzaam leven en ook in haar eigen leven heeft het woord ‘creativiteit’ een belangrijke rol gespeeld. “Op de Jozefschool hadden we ook een crea-middag met uiteenlopende activiteiten waar de leerlingen zelf uit konden kiezen zoals schilderen, borduren, weven, hout bewerken, koken enzovoort. Er was aandacht voor fotografie, keramiek, beeldhouwen. Allemaal zaken waarmee ik mezelf ook altijd heb bezig gehouden. Ik heb heel wat cursussen gevolgd zoals aquarelleren, beeldhouwen, fotografie, keramiek en meer. En uiteraard vierden we carnaval, het was tenslotte een katholieke school.Ik gaf er ook godsdienstles waarbij ik aan de hand van boekjes vooral de nadruk legde op naastenliefde, het klaar staan voor een ander. Ik gaf daarbij vaak voorbeelden. Ik sprak dan over mijn vader met één been, een zieke tante in Zuid-Afrika en een blinde opa. Die noemde ik dan en dat maakte dan wel indruk, maar het was allemaal echt waar. Ik herinner me dat een leerling met afgunst reageerde: ‘juf, u heeft ook alles, vader met één been, een blinde opa en een zieke tante’.”

Toen Carla op haar 28^e haar eerste kind verwachtte stopte ze met haar taak als onderwijzeres. “Een werkende moeder was niet gebruikelijk. Frusterend vond ik dat maar omdat de moeder van Jennifer, een meisje uit mijn klas aanbood om één dag op de baby te passen kon ik nog een dag doorgaan. Voor ik vertrok had ik op die grote zolder van de school een oude wieg gezien. Ik vond hem erg mooi en die mocht ik meenemen, mijn kinderen hebben er in gelegen en tot voor kort mijn kleinkinderen. Leuke herinnering van die fijne tijd op de Jozefschool.”

Verliefd op de juf
De mare gaat dat er destijds diverse jongens in je klas verliefd op je waren. “Ja, klopt. Dat zeiden ze ook tegen me. Leuk is dan dat een boom van een vent later op zo’n rëunie je daar dan nog aan herinnert. Juf, we waren allemaal verliefd op u. En ik ben het nog steeds, zo vervolgde hij. Ik heb van één van hen zelfs nog eens een stenen hart gekregen.”

Na enkele jaren niet buitenshuis te hebben gewerkt en na tien jaar in Rijnsburg te hebben gewoond was het gezin Steensma inmiddels verhuisd naar Heemstede, hun huidige woonplaats. “Inmiddels waren mijn kinderen leerlingen van de Evenaar, een school voor algemeen bijzonder onderwijs dat hanteerde het zogenaamde circuitmodel. Een school met het motto hoofd, hart en handen. Dat sprak mij en mijn man aan. Na een paar keer invallen kwam ik daar in vaste dienst en ik heb er tot 2002 gewerkt. Onder meer als motorisch remedial teacher waarbij ik kinderen hielpen die moeite hadden met motorische vaardigheden.”

Carla zegt van jongsafaan altijd te hebben gesport.“Tennissen, skiën, lopen, schaatsen. Ik roei veel en ook in coronatijd kon ik blijven skiffen. In de winter schaats ik graag op de ijsbaan in Haarlem. In 2004 liep ik de Nijmeegse vierdaagse.“

Tenen lezen
Op haar vijftigste maakte ze nog een switch naar openbare school ’t Joppe in Nieuw Vennep. De laatste jaren van haar loopbaan heeft ze zich nog gespecialiseerd in beeldcoachen. “Daarmee kon ik leerkrachten nog beter begeleiden. Ik kwam filmen in de klas en besprak dan later de beelden om de vooral nieuwe leerkrachten te professionaliseren.”

Het is duidelijk dat Carla een vrouw is die open staat voor nieuwe uitdagingen, voor ‘éducation permanente.’ “Ik ben altijd bezig, lees veel, schrijf wekelijks in mijn dagboek. Ik kook heel graag en dat laatste doe ik af en toe met een groepje op de roeivereniging Het Spaarne. Ik ben er lid van de Sociëteitscommissie.  Ik pas ook regelmatig op de kleinkinderen en ik heb me ook verdiept in het tenen lezen.” Dit vraagt om uitleg en Carla geeft me inzicht in deze tak van ‘wetenschap’ waarbij volgens haar door de tenen te bekijken onder meer het karakter van iemand kan worden blootgelegd.

Het is duidelijk, Carla Steensma verveelt zich geen moment. Laatste vraag. Zou je nu nog de beroepskeuze maken voor het onderwijs en zou je in de huidige tijd nog voor de klas willen staan? “Ja zeker. Ik zou er weer voor kiezen, hoor. Ik kijk terug op mooie jaren in het onderwijs.”

Foto’s Arjen Vos en archief Carla Steensma-Drost

Eerder in deze serie:
Lisette Visser-Moleman
Bert van Duijn
Andre Mosselman
Wil Jore-Spaargaren
Hélène Homan
Han Jongkind
Minke de Vries-Hania
Anke Spaargaren-Meester
Robert van Unen
Johan en Erna Knoop
Peter Rodenburg
Fietje van Buuren-Heil
Dick Gaijkema
Elly van den Berg-Smit
Wim den Boef
Nelleke Kraaij-Boertien 
Jan van Veen
Janny Oosterloo 
Casper de Goede
Marijke Brussaard
Peter Bom

Tips voor deze rubriek? Mail de redactie: info@aalsmeervandaag.nl