[COMMENTAAR] Vanzelfsprekend is haar zelf gekozen ontslag een persoonlijk drama voor Jobke Vonk. Je wilt burgemeester worden, je solliciteert in Aalsmeer en ze kiezen jóú! Een wens gaat in vervulling, je bent dolgelukkig en droomt van (vertelde ze me ooit in een filmpje) twaalf jaar Aalsmeer. Je bent als mens misschien niet zo spontaan, maar wel hartelijk en meelevend. Met oprechte interesse in de medemens. Je hart zit op de goede plaats. Het getuigt van moed dat ze eergisteren de eer aan zichzelf hield.
Maar als fijn mens ben je nog geen succesvolle burgemeester die burgers én raadsleden in hun hart sluiten. Vonk miste overwicht, charisma, souplesse en creativiteit. Ze heeft zich vertild aan Aalsmeer.
In haar korte speech aan het begin van de raadsvergadering wees Vonk, ze had een brok in haar keel, erop dat Aalsmeer “een burgemeester nodig heeft die gevechten kan beslechten”. “Die burgemeester ben ik niet,” bekende ze. Ze voelde zich meer de “verbinder” en “burgermoeder”. Zo haalde Aalsmeer haar bijna twee jaar geleden ook met gejuich binnen.
Ergernis
Verbinder? Dat zie ik anders. Ze was en bleef buitenstaander. Het leek alsof alles buiten haar om gebeurde. Met haar vinger wees ze altijd naar de raadsleden.
Tot de raadsverkiezingen van maart 2014 was er politiek niks aan de hand, het kabbelde op zijn Aalsmeers gezapig voort. De raadsleden waren lief tegen elkaar, maar gingen zich gaandeweg steeds meer ergeren aan haar gedrag, houding, gebrekkige inlevingsvermogen en beperkte kennis en inzicht. Ze faalde in haar publieke optreden op vele fronten. Vooral in haar rol als voorzitter van de gemeenteraad.
Onhoudbaar
In haar speech zei Vonk commissaris van de koning Johan Remkes te hebben verteld dat de bestuurlijke situatie in haar ogen “onhoudbaar” is. Dat klopt. Maar dat geldt niet voor haar conclusie dat er een krachtpatser nodig is die de raadsleden eens eventjes tot de orde roept.
Er is juist behoefte aan een verbinder – precies wat zij niet was. Vandaar dat ze, zoals ze donderdag aangaf, bij de raad het gevoel kreeg dat ze steeds minder welkom was.
Haantjes
Ze kon niet omgaan met haantjes zoals Ronald Fransen (PACT) en Robert van Rijn (VVD), die het soms erg bont maakten. Op een ongrijpbare figuur als Bram Heijstek (HAC) had ze geen vat. Boven de partijen staan? Ho maar, ze trok de coalitiefracties opzichtig voor. En die lieten haar, even opzichtig, aanmodderen, de fractievoorzitters Robbert-Jan van Duijn (CDA) en Helma Persoon (AB) voorop.
Bovendien stond Vonk in de raadzaal het afgelopen jaar pal achter haar wethouders, vergetend dat ze in het huis van de democratie allereerst voorzitter van de gemeenteraad is. Ze sidderde voor de dominante wethouder Gertjan van der Hoeven (AB), het haantje dat ze niet aan kon en dat kon doen en laten wat het wilde.
Angel
Het verbetertraject, dat afgelopen najaar ter hand is genomen, heeft wel íéts opgeleverd. Ja, coalitie en oppositie opereren met meer fatsoen en respect voor elkaar en er worden af en toe dwarsverbanden gelegd. Maar met het aanscherpen van de omgangsregels en het introduceren van een nieuw vergadermodel zijn raad en B&W er niet. De ménsen moeten het doen. En op zich willen en kunnen die het ook best, naar mijn stellige overtuiging.
Maar de angel is er nog niet uit. Dat is de getalsmatige verhouding in de raad: 12 raadsleden van de coalitie van CDA en AB en 11 van de oppositiepartijen VVD, PACT en HAC. Aalsmeer kon en kan dat niet aan, alle mooie woorden van Van Duijn en Persoon na de coalitievorming ten spijt.
12-11
Eén groot probleem is vanzelf verdwenen omdat Jobke Vonk uit eigen beweging opstapt. In een ander netelig probleem zit schot: dolleman Heijstek stelt zich de laatste maanden collegialer op dan in het eerste halfjaar. De 12-11 evenwel blijft.
Het fenomeen 'Vonk' verhulde die venijnige angel. Maar het zicht is na donderdag helderder geworden. De 12-11 ontpopt zich in de raadzaal elke keer opnieuw als een militaire operatie waarin de coalitie aan de ene en de oppositie aan de andere kant millimeter bij millimeter winst probeert te boeken. De coalitie, overtuigd van het eigen gelijk, speelt de oppositie graag de zwarte piet toe, en andersom. De waarheid ligt zonder twijfel ergens in het midden, als zo vaak.
Sleutel
Nu Vonk weggaat en Heijstek bekeerd is, komt de oplossing dichterbij dan ooit. De sleutel is in handen van – Aalsmeerser kan het niet – het CDA. Vorig voorjaar was dat de partij die als coalitiebouwer onder leiding van Van Duijn hoog spel speelde door onvoorwaardelijk voor AB te kiezen en tactische miskleunen van VVD en PACT arrogant af te straffen. Jeugdige overmoed misschien, maar met desastreuze gevolgen.
Van Duijn, die zich donderdag (o toeval) tijdelijk als fractievoorzitter terugtrok, heeft het tij nooit kunnen keren. Mijn hoop is gericht op de nieuwe interim-leider Jaap Overbeek – geen politieke scherpslijper, maar een verbinder.
Voordeel kan zijn dat de CDA'er maar drie maanden de tijd heeft vóór Van Duijn terugkeert in de arena. Ongetwijfeld maakt Overbeek er werk van om de vijf fracties in de raad meer tot elkaar te brengen en om samen op te trekken. Ik kan hem alvast één ding verklappen: dat lukt niet zonder out of the box te denken – het nieuwe wondermiddel.
Nieuwe coalitie
Ik zou zeggen, een schot voor open doel. Stekker eruit en een nieuwe coalitie smeden. De vraag is wel of Overbeek het lef heeft en de mentale kracht. Welke drie fracties Aalsmeer weer rust kunnen geven, laat zich raden.
Die rust is bittere noodzaak wil Aalsmeer zonder Haagse of Haarlemse tussenkomst de volgende raadsverkiezingen in 2018 halen. Het is vier voor twaalf.
Han Carpay
Foto's: burgemeester Jobke Vonk spreekt donderdag voor een verraste raad en een nog meer verraste publieke tribune haar ontslagverklaring uit. In de schorsing daarna praat ze even met haar communicatieadviseurs. (foto's Arjen Vos)
15 reacties
Meneer Hooyman, wijze woorden van u. Politiek gaat bijna altijd over de belangen van de inwoners. Laten wij de rechtspraak maar afwachten. Mijn reactie is niet persoonlijk aan u gericht maar het irriteert mij dat een deel van de huidige raad voorstemmers van geheimhoudingsplicht waren en nu het hardst roepen om meer openbaarheid. Bij mij ging het altijd om de inhoud en niet om het spelletje en mensen beschadigen.
@joop vd jagt. Met weemoed denk ik weleens terug aan de tijd dat ik mij niet hoefde te verdiepen in de politiek. Maar door een wethouder werd ik hiertoe helaas gedwongen. En inderdaad, ik weet weinig van het verleden van de politieke partijen, geen interesse, geen belang noem maar op. Maar als u en alle andere raadsleden maar steeds met het vingertje terugwijzen naar het verleden, dan bouw je niets op naar de toekomst. En inderdaad, de rechter doet binnenkort uitspraak.
Zoals ik eerder aangaf dient dit college de eer aan zichzelf te houden en zijn zetel beschikbaar te stellen. Men kan dan uitgaan van de verkiezingsuitslag van 2014, met nieuwe onderhandelingen zonder ‘haantjesgedrag’ van die of gene. De burgers van Aalsmeer hebben niet voor niets zijn of haar keuze gemaakt en hebben niets aan een coalitie (12) en oppositie (11) die elkaar onbehoorlijk bejegenen om zijn of haar gelijk te krijgen. Naar mijn mening kan men dit dan ook geen ‘echte’ democratie noemen. Een gezegde: ‘In het land der blinden is eenoog koning.’
Tja Hooyman, ik begrijp wel dat u het Aalsmeerse geheimhoudingsverleden niet kent. Ook een PACT-wethouder heeft de raad een geheimhoudingsplicht opgelegd over het dossier Rosenboom. Dit lag ook onder de rechter maar ik kan er nog veel meer noemen; daar heb ik in een eerdere reactie al over geschreven, maar niets van u vernomen. Denk eens aan o.a. Greenpark en de nieuwe N201. Waarschijnlijk had u toen daar geen belang bij. Laat de rechter hier maar een uitspraak over doen, dat is goed Nederlands recht!
IK LUISTER ZWIJGEND NAAR DIE STEM
DIE HIJGT EN HEESCH IS, MAAR VOL KLEM
DIE IN MINEUR ZINGT BIJ ‘T VERWENSCHEN
VAN ‘T ALLEDAAGSE IN DE MENSCHEN.
Leest u eens allemaal het boek van W. Elsschot: KAAS. Het boek eindigt met voor u wel misschien een pakkende boodschap: THUIS WORDT NOOIT MEER OVER KAAS GESPROKEN.
@Frits Streijl. Met u vind ik dat het college moet opstappen. Dat Theo van Eijk hier alles weer harmonisch in goede banen zou kunnen krijgen betwijfel ik. Ik leerde hem kennen als een ‘flamboyante cowboy’ die zich handig wist te onttrekken aan mijn dossier dat wethouder Van der Hoeven al jarenlang probeert in de grond te boren. Nieuwe leiding in Aalsmeer moet oud zeer oplossen en schoon schip maken met bestaand bestuur en ambtenarenkorps. Dat kan alleen een buitenstaander. Elk ander voorstel breidt een volgend hoofdstuk aan de halfslachtige reeks Berenschot, Vermeer, Wildeman en past dus onder de noemer ‘praatjes voor de vaak’.
@joop vd jagt en Jaap overbeek, blijkbaar heeft PACT een duidelijke visie en herkenbaarheid, jullie herkennen Ronald Fransen in deze berichtgeving. Bij CDA/AB is de waarheid verborgen en verscholen achter geheimhoudingen.
Uitstekende analyse! Wel respect voor de burgemeester om deze stap te zetten. Sterkte bij het zoeken naar een passende baan.
Helemaal mee eens met de journalist. Het wordt tijd voor een nieuw college. De oorzaak bij de raadsleden leggen, getuigt van weinig karakter.
Tja Han, ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat ik ook Ronald Fransen hoor spreken. Ik heb hier geen behoefte aan.
Het beste voor Aalsmeer zou zijn dat het college solidair met haar voorzitter zou zijn en ook de eer aan zichzelf te houden. Men zou dan nieuwe formatie-onderhandelingen kunnen opstarten, die recht doet aan de verkiezingen van 2014. Jammer is dat Theo van Eijck nu plaatsvervangend burgemeester van Montfoort is geworden, dit was een uitstekend persoon geweest om alles uit het slop te trekken. Is iemand die het klappen van de zweep kan hanteren.
@Jaap Overbeek. Formeren doet men best achter de schermen, in alle sereniteit.
Helemaal mee eens. Juiste analyse.
Het wordt tijd voor een nieuw college, zonder de huidige wethouders. Raadsleden de schuld geven, getuigd van weinig karakter.
Dank je wel Han voor het toespelen van de “bal”. Ik heb wel het gevoel dat ik collega Fransen hoor spreken.
Uitstekend commentaar! Tegen m.n. de wethouders Van der Hoeven en Verburg zou ik willen zeggen: goed voorbeeld doet goed volgen. M.a.w. stap gelijktijdig met de burgemeester op en maak plaats voor een nieuw college.