Politieke impasse: angel moet eruit

[ANALYSE]   De Aalsmeerse burger, voor zover begaan met de politiek, snapt er niets meer van. Precies een maand geleden, op 19 maart, waren de raadsverkiezingen. Sindsdien hebben de partijen inhoudelijk nog geen woord over een nieuwe coalitie met elkaar gewisseld. Vier weken niks gebeurd. Hoe leggen ze dat uit? Hoezo kloof tussen burger en politiek?

Ze wilden zo graag vlotjes een nieuwe coalitie formeren. Ze, dat zijn Robbert-Jan van Duijn van het CDA, de grootste partij en initiatiefnemer van de coalitieonderhandelingen, en informateur Ko Weststrate. De laatste schreef in zijn eerste openbare advies op 3 april dat de “programmatische verschillen tussen de partijprogramma's waarschijnlijk in redelijkheid te overbruggen” zijn. Dus kón het ook lekker snel…

Enige misser
Maar in dat advies zat, in de slotalinea's, een angel verborgen. Weststrate had een gedegen analyse gemaakt van de politieke situatie in Aalsmeer na 19 maart. Maar met de enige misser die hij in het stuk maakte, gooide hij zijn eigen glazen in. Hij ging ervan uit dat behalve het CDA ook AB automatisch recht had op een plek in de nieuwe coalitie. In het verlengde daarvan vond hij winnaar VVD het meest in aanmerking komen om bij de andere twee aan te schuiven. Met die packagedeal ging hij buiten zijn boekje.

Als hij de partijen vóór de bijeenkomst op donderdag 3 april voorinzage had gegeven in zijn advies, was er misschien redding mogelijk geweest. Weststrate stelde de partijen evenwel liever voor een voldongen feit. VVD'er Robert van Rijn was die avond dan ook not amused. Maar anderen waren net zo verrast door de conclusies van de informateur.

Zout in wond
Twee dagen later, zaterdags, bedankte Van Rijn, die zich een bijwagen voelde, voor de eer. Na het weekend wreef Van Duijn met een bepaald onhandig CDA-persbericht nog eens flink zout in de wond door de VVD een trap na te geven. Geen enkele partij sloot bij voorbaat een andere uit, maar de VVD deed dat nu in de praktijk wel, schreef Van Duijn bozig.

Wat was het geval? De VVD wilde liever niet met AB in de coalitie. De liberale “voorkeur” lag elders, bij PACT. In zijn publieke aanklacht tegen de VVD vergat Van Duijn dat de oorzaak van de ellende bij Weststrates hautaine vaststelling lag dat CDA en AB de ruggengraat van de nieuwe coalitie moesten vormen. Dat een paar dagen later ook PACT weigerde als schoothondje tegen CDA en AB aan te schurken, hoefde dan ook geen verbazing te wekken. Kortom, de impasse was compleet.

List verzinnen
Niemand van de betrokkenen wilde in het openbaar iets zeggen. De informateur ging intussen een list verzinnen, in stilte. Komende dinsdag 22 april om 19.00 uur meldt hij zich voor een tweede keer in het openbaar, ditmaal in de raadzaal. Wat voor list kan Weststrate verzinnen…? Hand in eigen boezem steken? Terugkomen op eerdere bevindingen? En op basis van zijn, door de meesten gedeelde, conclusies tot een ander advies komen?

Met één advies komt de informateur straks níét: dat VVD, CDA en AB maar eens met elkaar moeten gaan praten. Ook PACT zal hij (nog) niet opvoeren als gesprekspartner van CDA en AB.

Uitgesloten
De bezweringsformule VVD-AB-PACT is uitgesloten, omdat het CDA dan buitenspel staat. Het is per slot het CDA dat Weststrate (misschien te snel…) in de arm nam als facilitator die boven de partijen staat. De christendemocraten in Aalsmeer buiten de deur houden…? Dat zou een paleisrevolutie zijn.

Er resten Weststrate twee uitwegen. De ene is CDA en VVD bij elkaar zetten en die zélf laten uitzoeken wie ze als eerste willen uitnodigen. AB of PACT. Niet als schoothondje, maar als gelijke. Daarmee haalt hij zijn eerste advies onderuit. Het zou zonder meer van lef getuigen.

De tweede uitweg is de opdracht teruggeven. “Jongens, het lukt me niet, ik heb het niet slim gespeeld. Zoek maar een ander.” Zijn eer te na? Zo'n zet zou ook van lef getuigen.

Nieuwe informateur
Voordeel van een andere informateur – iemand van buiten Aalsmeer – is dat hij met een schone lei begint en écht boven de partijen staat. Die komt hier om partijen tot elkaar te brengen, welke ook. Die heeft niks te maken met persoonlijke voorkeuren, aangeschoten wild, antipathieën, te grote ego's, nietdoorééndeurkunners, handjeklap en eigenbelang. Dan is opeens elke optie weer reëel.

Ik neem aan dat ze allemaal staan te popelen om te onderhandelen, na een maand gedwongen rust en onproductief gedoe over en weer.

Han Carpay