Amateurisme, onwil en gemis aan chemie nekten AA

Door: Joop Kok. (Beschouwing) Net na de verkiezingen zag ik de ontwikkelingen nog positief in. AA die zijn best ging doen om de ‘zich niet gekende burger’ te bereiken om zo aan zijn politieke wantrouwen een positieve wending te geven. Het zou wel wennen zijn voor AA. Die had vooral gefloreerd door zich af te zetten tegen de gevestigde politieke partijen en de belofte gedaan om het anders te gaan doen. Dat was zijn aantrekkingskracht en daarmee had het de verkiezingen gewonnen. Om beleid te kunnen maken gelden echter andere regels. Dan gaat om het vinden van een goede balans tussen ‘afkeer en aanpassing’ richting de bestaande politiek. Te veel afzetten maakt je niet geliefd binnen de coalitie en te veel meegaan niet bij je kiezers. Ook gaat het om het vertalen van de onderliggende onvrede naar een nieuw perspectief van ‘hoe dan wel’. Om zowel andere partijen als betrokken bewoners mee te krijgen zul je dat helder en duidelijk moeten kunnen overbrengen.

Er werd hoog ingezet, met het accent op de menselijke maat wilde men bij de eerstvolgende verkiezingen in 2026 een vijf tot tien procent hogere opkomst genereren dan het landelijk gemiddelde. Over het hoe bleef men vaag: experimenten met vrije, creatieve en vernieuwende meewerkvormen voor inwoners. In de praktijk, bijvoorbeeld inrichting Raadhuisplein, kwam men niet verder dan het noteren van dat wat al bekend was. Kennis en inzicht omtrent het inrichten van pleinen, toch echt een speciaal vakgebied, ontbrak bij de begeleiders en luwde het aanvankelijk enthousiasme van de insprekers.

Professioneel opereren
Gestart als een ‘vriendenclub’ vol goede bedoelingen mocht je verwachten dat AA direct na de verkiezingen een professionaliseringsslag zou maken. Dat ze voor haar raadsleden een coaching en trainingstraject zou uitzetten ter versterking van de onderlinge samenwerking en het professioneel opereren naar buiten. Binnen de politieke arena krijgen nieuwkomers namelijk niet altijd een eerlijke kans, vaak worden ze door zittende partijen afgetroefd of buitenspel gezet. Het is goed om je daarop voor te bereiden. In het vraaggesprek met Judith Keessen over haar vertrek uit AA noemde ze vooral het gemis aan verdieping en gemis aan gevoel van samenwerking als redenen van vertrek.

Betrouwbaar
En ja, ik stelde de vraag al net na de verkiezingen, in hoeverre was Kuin betrouwbaar. Hij wilde nog wel eens weglopen als het hem niet zinde. Ook stelde ik de vraag in hoeverre Judith Keessen trouw zou blijven en niet halverwege een eigen partij zou beginnen. Met die vragen in het achterhoofd zou je zowel als partij- als coalitiegenoot goede afspraken met hen moeten maken om dat te voorkomen. Gezien de ontwikkelingen die plaats vonden heeft het er alle schijn van dat dat niet is gebeurd.

Politiek strategisch
Een ogenschijnlijk minder belangrijke maar politiek strategisch gezien cruciale vraag is waarom de VVD, het CDA en D66 met AA in zee zijn gegaan? Omdat die partij gewonnen had en het voortouw moest nemen? Nou, dat was niet de enige reden. Het was denkbaar dat als AA werd buiten gesloten, de kiezers dat bij de eerstvolgende verkiezingen zouden afstraffen door massaal AA te stemmen. AA was een ‘motje’, daar kon je niet omheen. Het was geen liefde, dat bleek wel toen in november vorig jaar de programmabegroting werd behandeld. Zowel het CDA als de VVD hadden het vooral over geld, effectiviteit en efficiency. Het tegenovergestelde van wat ik me voorstel bij de menselijke maat. D66 was wel positief: “meer verantwoordelijkheid kan bijdragen aan het veelgenoemde verkleinen van de kloof tussen de burger en de politiek, tussen kiezers en gekozenen.”

Collegestandpunt
De loyaliteit van het CDA en D66 richting Kuin werd op de proef gesteld toen hij het met Van Rijn van de VVD aan de stok kreeg. Die verweet hem dat hij in zijn houding richting het fort, niet zuiver handelde en zocht steun bij zijn collega wethouders Kabout en Kikkert. Toen hij die niet kreeg diende hij zijn ontslag in. Pas nadat Kuin in het openbaar niet het collegestandpunt maar zijn persoonlijke mening had geuit over het fort, was dat de aanleiding om het vertrouwen in hem op te zeggen. Niemand van AA stapte toen op, er waren er die zelfs klapten toen Van Rijn afscheid nam. Alsof er niets was gebeurd werd de samenwerking met AA voortgezet. Samen met voorzitter Judith Keessen werd een nieuw collegeprogramma geschreven en als nieuwe wethouder schoof AA Greta Holtrop naar voren.

Coalitiepartijen   
In de achterkamers van Aalsmeer werd volop gespeculeerd over het wel of niet terugkomen van Dick Kuin als raadslid of misschien wel als fractievoorzitter van AA. Niet voor lang, ineens was daar het persbericht dat Judith Keessen en Dirk Biesheuvel hadden besloten om afscheid te nemen van de AA fractie. Op bepaalde punten lagen de fractieleden te ver uit elkaar om samen door te gaan. Nee, niet wat betreft politieke standpunten maar meer op het intermenselijke vlak van houding, inzet en beschikbaarheid. Hoe zouden de coalitiepartijen hierop reageren, vroeg ik me af? Door het weglopen van twee raadsleden was AA niet langer de grootste partij. Door het vertrek van de voorzitter die met haar handtekening het nieuwe programma had ondertekend, vertrok tevens de legitimatie door AA. Voldoende redenen om de samenwerking met AA op te zeggen, zeker wanneer je bedenkt dat bij terugkeer van Kuin in de fractie, de positie van Greta Holtrop in het college nooit zeker zou zijn. In het verleden was al eerder een wethouder van AB door zijn eigen fractie naar huis gestuurd. Een gebeuren dat het toch al behoorlijk gebutste college nauwelijks zou overleven. Afgelopen maandag-avond maakten de fracties van CDA, VVD en D66 bekend dat Absoluut Aalsmeer niet langer deel uitmaakte van de coalitie. Greta Holtrop zal niet als wethouder worden geïnstalleerd.

Chemie ontbrak
Een triest gebeuren, één van de weinig gegeven mogelijkheden om de kloof tussen burger en politiek te verkleinen blijkt het tegenovergestelde te genereren. AA bleek niet voorbereid om haar rol als verantwoording dragende partij te vervullen. Het ontbrak aan visie en verdieping, amateurisme vierde hoogtij. Daarnaast ontbrak de wil van VVD en CDA om er een gezamenlijk avontuurlijk project van te maken. Uit de gesprekken die ik voerde bleek bovendien dat de chemie tussen Greta en Judith ontbrak.

Column: ‘Hoe bereik je de niet kiezer?’
Een raad die (nog) moeite heeft met menselijke maat als kernwaarde