Zorg in Aalsmeer: ‘Welzijn voorkomt zorg’

Door: Jan Dreschler. De zorgsector lijkt steeds meer het zorgenkindje te worden van de Nederlandse samenleving. We horen over stijgende kosten, personeelsgebrek, falende zorg en toenemende vergrijzing met als gevolg daarvan een groter beroep op diezelfde zorg. Maar hoe is het eigenlijk in Aalsmeer gesteld met zorg en welzijn? Dit keer gaat het over maatschappelijk werk dat in Aalsmeer wordt verzorgd door de organisatie Participe Amstelland.

Dyane Stam (41) is maatschappelijk werker. Zij bracht haar jeugd door op een boerderij in Mijdrecht en haar ambitie was om dierenarts te worden, maar de lange studie schrok haar af en het werd de opleiding maatschappelijk werk en dienstverlening aan de Hogeschool van Amsterdam. Na een periode als vrijwilliger in Kenia en vier en een half  jaar in het Westland, greep ze haar kans om dichter bij huis te gaan werken toen er in 2011 een functie in Aalsmeer voorbij kwam.

Bruggetjes
Dyane noemt Aalsmeer een plaats met kansen en uitdagingen. Als absoluut pluspunt is er het sterke verenigingsleven. Er zijn heel veel groepen mensen die met elkaar dingen organiseren, alleen de ‘bruggetjes’ daartussen functioneren niet altijd even goed. Als onderdeel van team Aalsmeer heeft Participe onder andere de taak het bevorderen van het met elkaar optimaal gebruik maken van alles wat er is. Zij roemt de samenwerking in Aalsmeer en ziet zorg en welzijn steeds meer naar elkaar toe groeien.

Participe is een welzijnsorganisatie. De naam geeft heel goed aan waar het om gaat: ‘deelnemen, bijdragen, meewerken’. Vanuit Participe worden veel diensten verleend zoals maatschappelijk werk, ouderenadvies, ANWB automaatje, jeugd- en jongerenwerk enzovoort. Ook zijn er veel activiteiten zoals vroegsignalering, koffieochtenden, klussendienst, Financieel Café.

Long COVID lotgenoten
Soms worden projecten gestart op initiatief van inwoners, bijvoorbeeld lotgenotencontact voor long COVID patiënten. Dat begon bij twee mensen die daar behoefte aan hadden en nu is er al een vierde groep gestart. In grote lijnen gaat het er bij Participe om “dat het weer goed gaat met mensen voor wie het even wat minder is en anderzijds dat initiatieven die vanuit de Aalsmeerse bevolking opkomen worden ondersteund.”

Er zijn drie maatschappelijk werkers actief in Aalsmeer. Bij het maatschappelijk werk gaat het aan de ene kant om de praktische ondersteuning van mensen die in de knel zijn gekomen en daarnaast om mensen te helpen inzicht te krijgen in hun eigen situatie en daarin stappen vooruit te maken. In principe gaat het om enkelvoudige problematiek. Is de problematiek omvangrijker dan is dat meer iets voor andere instanties, zoals het sociaal team van de gemeente.

‘Vaak is het gecompliceerder’
“Soms is alleen een luisterend oor genoeg, maar vaak is het toch gecompliceerder,” zegt Dyane, “stel je hebt een probleem op de woningmarkt en je wendt je tot het maatschappelijk werk voor hulp, dan zou die kunnen volstaan met uitleg over de toewijzing. Maar het gaat meestal gepaard met veel meer problemen, zoals klem zitten in een onwenselijke situatie met spanning, stress en slecht functioneren als gevolg.”

Arbeidsmigranten
Wat zijn er voor bijzondere uitdagingen in Aalsmeer? “Uniek voor Aalsmeer zijn de arbeidsmigranten. Er zijn er naar schatting enkele duizenden en daar is eigenlijk geen professionele hulp voor. Voor de groep Oekraïners is dat wel goed geregeld, maar voor andere groepen is er minder ondersteuning,” aldus Dyane die graag hulp zou hebben van vrijwilligers die de verschillende talen zoals Pools, Roemeens en Bulgaars spreken en mee kunnen denken, “er zijn wel enkele mensen die al vaak langer in Nederland zijn en het Nederlands voldoende meester zijn om te tolken. Hoe mooi zou het zijn als deze mensen zich inzetten voor landgenoten en daarin gefaciliteerd worden.”

Bemoedigende initiatieven
Wat Dyane betreft moet de samenwerking gezocht worden met het bedrijfsleven. “Uiteindelijk zijn zij medeverantwoordelijk, omdat de arbeidsmigranten voor hen naar Nederland komen. Er zijn op dat gebied bemoedigende initiatieven zoals de Greenport app. Als bedrijfsleven, gemeente en welzijnssector de handen ineen slaan kan iets goeds uit voort komen. Een ander knelpunt is dat men vaak niet weet wat het maatschappelijk werk allemaal kan ofschoon daar veel ruchtbaarheid aan wordt gegeven. Bovendien is het gratis, er is geen wachtlijst en een verwijzing is niet nodig. Een bezoek aan een psycholoog bijvoorbeeld heeft dat imagoprobleem veel minder. Bij het maatschappelijk werk kun je terecht als de problemen nog niet zo groot zijn.”

Waar volgens Dyane ook behoefte aan is zijn ontmoetingsplekken, “het liefst per wijk, in een soort wijkcentrum waar mensen van alle leeftijden zeven dagen per week naartoe kunnen.”

Tevens is het maatschappelijk werk druk met initiatieven die het meedoen in de samenleving vergemakkelijken zoals meedenken over de energietransitie of digitalisering.

Vertrouwensband
Slechte woningen is ook een probleem wat in Aalsmeer voorkomt. “Het gaat er dan om een vertrouwensband op te bouwen met de bewoner en samen op zoek te gaan naar wat er mogelijk is en andere partijen daarbij in te schakelen. Soms stuit je daarbij op een situatie waarbij iets niet langer verantwoord is en je stappen moet nemen, samen met andere instanties zoals het sociaal team, de politie, de GGD enzovoort.”

Welzijn voorkomt zorg
De zorg heeft het zwaar, concludeert Dyane, mede door personeelsgebrek. “Er is een gezegde: Welzijn voorkomt zorg, dat wil zeggen dat sommige zaken waarvoor men naar de dokter gaat ook in het welzijnscircuit kunnen worden opgelost. We kunnen als maatschappelijk werk zo ook helpen de wachtlijsten te verkorten.”

Als het gaat over de dromen over de toekomst, dan zou Dyane hopen op een maatschappij waar iedereen kan meedoen, mensen naar elkaar omzien en er sprake is van fijne buurten. Wat dat betreft zijn er nog wel wat uitdagingen.

Apothekerskast
Dyane doet haar werk met hart en ziel. “Het is mooi om mensen te leren kennen en even met hen mee te mogen kijken. Soms moet je wat extra uitleg geven omdat het verwachtingspatroon niet klopt. Mensen komen soms verwachtingsvol binnen alsof ik een soort apothekerskast heb staan en een laatje open kan trekken waar de oplossing uitkomt. Zo is het niet. Het is meer een kwestie van samen op zoek gaan. Ik hoop van harte dat we ook in de toekomst de ruimte houden om samen met betrokkenen op zoek te gaan naar dingen die hun probleem oplossen en een basis leggen waar ze voor de rest van hun leven op kunnen bouwen.”

In de serie Zorg in Aalsmeer verschenen deze artikelen:
‘Fysiotherapeuten zijn afgeknepen volkje’
‘Er zijn niet te weinig huisartsen, de hulpvragen zijn toegenomen’
 ‘Verloskunde in Aalsmeer goed geregeld’
‘Nieuwe generatie met andere wensen’
‘Denk na over je oude dag’
‘Huisvesting is ons grootste probleem’

(Foto’s: Jaap Maars)