Door: Jan Dreschler. De zorgsector lijkt steeds meer het zorgenkindje te worden van de Nederlandse samenleving. We horen over stijgende kosten, personeelsgebrek, falende zorg en toenemende vergrijzing met als gevolg daarvan een groter beroep op diezelfde zorg. Maar hoe is het eigenlijk in Aalsmeer gesteld met zorg en welzijn? Dit keer gaat het over fysiotherapie.
Arie van der Zwaard (64) is al 42 jaar fysiotherapeut en nog steeds enthousiast over zijn vak. Hij denkt er nog niet aan om te stoppen. “Ik zie me nog wel tot mijn zeventigste doorgaan.” Wel maakt hij wat minder uren en heeft de functie van algemeen directeur van PACA (Paramedisch Advies Centrum Aalsmeer) in april 2024 overgedragen aan mede-eigenaar Nico Hofman. Dat is geen fulltime functie. “Onze visie is dat je ook als beleidsbepaler een deel van de tijd gewoon met je ‘voeten in de klei’ moet staan.”
Arie is een echte Aalsmeerder, geboren in Zuid. Na de middelbare school wilde hij graag Geneeskunde studeren. Zijn droom was om orthopedisch chirurg te worden. Hij werd echter uitgeloot voor de opleiding Geneeskunde. Op advies van zijn vader zocht hij naar een – wellicht tijdelijk – alternatief en dat werd fysiotherapie. Een jaar later werd hij wel ingeloot, maar toen was het beroep van fysiotherapeut al zo aantrekkelijk geworden dat hij dat is blijven doen.
Onderliggende klachten
Hij kreeg een voor die tijd vooruitstrevende opleiding die hij kwalificeert als technisch/analytisch. Dat wil zeggen: er is een probleem en daarbij wordt een passende oplossing gezocht en als dat doel behaald is, wordt de behandeling afgerond. Daarnaast was hij altijd erg geïnteresseerd in de oorzaak van klachten. “Je kunt last hebben van je rug en daar een behandeling op inzetten waardoor de klacht verbetert, maar als iemand na zes weken weer terugkomt, dan is er iets onderliggends aan de hand.
Die interesse leidde ertoe dat hij zich ontwikkeld heeft in de haptonomie, waarbij het gaat om de invloed van het psychische op het lichamelijke welbevinden. Uiteindelijk is hij gedurende zijn loopbaan altijd blijven studeren. Zo deed hij een zesjarige studie Bewegingspsychotherapie aan de VU. Hij legt uit dat waar er sprake is van een tegenstrijdige aansturing, dat wil zeggen: je doet een handeling gewoonlijk op een bepaalde manier en je gaat je tegelijkertijd anders bewegen vanwege je stress of angst, dat er klachten kunnen ontstaan.
Geen makkelijke start
Sinds de zestiger jaren was er het Fysiotherapeutisch Centrum Aalsmeer onder leiding van Adriaan Westerhof en Wil Hofman. Toen Arie zijn opleiding tot fysiotherapeut voltooid had kreeg hij van buurman Hofman het aanbod daar te komen werken. Dat was vrij uniek, want er was toen werkeloosheid onder fysiotherapeuten. Uit dit centrum is in de negentiger jaren PACA ontstaan. Dat was niet de meest gemakkelijke start, want precies in die tijd verdween de fysiotherapie uit het basispakket en dat maakte het moeilijker om het bedrijf te runnen. “We zijn toen trainingsprogramma’s gaan ontwikkelen als aanvulling op het bestaande.” Inmiddels is PACA een bedrijf met circa honderd medewerkers waarvan een stuk of twintig in een ondersteunende rol. PACA is niet alleen actief in Aalsmeer, maar ook in Amstelveen, Roelofarendsveen, Waddinxveen, Moerkapelle en Gouda.
‘Walking around’
De ruim tachtig fysiotherapeuten hebben naast hun basisopleiding allerlei verschillende specialisaties zoals sportfysiotherapie, manuele therapie, kinderfysiotherapie, psychosomatische fysiotherapie, geriatrische fysiotherapie, longrevalidatie, Parkinson fysiotherapie, enzovoort. “Wij bieden eigenlijk alles.”
Door de vier directieleden wordt het strategisch beleid ontwikkeld. Daarnaast is er een facilitaire ‘laag’ die de directie en de zelfstandig functionerende fysiotherapeuten ondersteunt. De aansturing noemt Arie ‘management by walking around‘. Althans dat is zo voor Aalsmeer en Amstelveen. De verder weg gelegen praktijken hebben een eerstverantwoordelijke in de praktijk met wie contact wordt onderhouden.
Tekenen bij het kruisje
Als het gaat om zorgen die er zijn in de fysiotherapie, dan noemt Arie de fysiotherapeuten een ‘afgeknepen volkje’. Er komt meestal een dictaat vanuit de zorgverzekeraars en je kunt tekenen bij het kruisje. Tarieven staan onder de druk en dat heeft tot gevolg dat sommige fysiotherapeuten iets anders gaan doen. Er is dus schaarste. Tegelijkertijd zijn er ook kansen. Zo is PACA lid van een landelijk netwerk van grote fysiotherapiepraktijken die erg zitten op het spoor van innovatie. Met andere woorden, hoe kun je met die mindere tarieven toch optimale zorg verlenen? “We voeren dat gesprek ook met verzekeraars: hoe ga je dat nou in de toekomst doen als er sprake is van ontgroening en vergrijzing? Hoe kan je dan nog goede zorg bieden? Om één cijfer te noemen; artrose zal in 2030 veertig procent vaker voorkomen dan tegenwoordig.”
In Aalsmeer zijn er twee grote fysiotherapiepraktijken, PACA en Fysiotherapiepraktijk Kudelstaart. Daarnaast zijn er veel kleintjes waar Arie niet precies zicht op heeft. De samenwerking tussen de beide grote praktijken is goed. Maar ook in de regio wordt volop samengewerkt. Er is in Amstelland een multidisciplinaire koepel waarin huisartsen fysiotherapeuten en apothekers nauw met elkaar samenwerken. De daarbij aangesloten fysiotherapiepraktijken bedienen ongeveer zeventig procent van alle patiënten.
Wachtlijsten wringen
Dat er schaarste is, valt niet te ontkennen. Er zijn dan ook wachtlijsten en dat wringt. Tegelijkertijd kun je zeggen dat vergeleken met andere delen van Nederland we in Aalsmeer goed af zijn. Arie noemt Zeeland en Groningen als gebieden waar het zorgelijk is. Ook de arbeidsmarkt is gespannen. “Als PACA hebben we het voordeel dat we wat groter zijn en daardoor in bepaalde opzichten efficiënter kunnen werken en betere arbeidsvoorwaarden kunnen aanbieden en er zijn veel fysiotherapeuten die liever in loondienst zijn dan een eigen praktijk te voeren.”
Een positieve ontwikkeling is dat er aan een nieuwe CAO wordt gewerkt; een regeling tussen overheid, verzekeraars en de vakgroep die voorziet in goede arbeidsvoorwaarden.
Doorschuiven
Als het over de toekomst gaat ziet Arie een beweging waarbij activiteiten uit de tweede lijn, bijvoorbeeld vanuit het ziekenhuis, worden doorgeschoven naar de eerste lijn. Dat wil zeggen dat veel diagnostiek en misschien ooit wel de verwijzing naar een specialist wordt gedaan door de plaatselijke fysiotherapeut, die immers de expert is als het gaat om het bewegingsapparaat. Hierover wordt ook nagedacht in een regionaal project ‘orthopedie’. De zorg moet gewoon anders ingericht worden. Dat betekent overigens ook dat cliënten meer eigen verantwoordelijkheid krijgen. Het is niet meer zo dat de fysiotherapeut het probleem voor hen gaat oplossen, maar meekijkt hoe zij daar zelf mee aan de slag gaan. “Wat dat betreft gaan we een nieuwe tijd tegemoet, waar PACA actief op inspeelt.”
Wilt u meer lezen over de zorg in Aalsmeer, dan kunt u hieronder onze eerder geplaatste artikelen vinden:
‘Er zijn niet te weinig huisartsen, de hulpvragen zijn toegenomen’
‘Verloskunde in Aalsmeer goed geregeld’
‘Nieuwe generatie met andere wensen’
‘Denk na over je oude dag’
‘Huisvesting is ons grootste probleem’
(Foto’s: Jaap Maars)
3 reacties
Arie heeft mijn burn-out klachten met grote vakkundigheid opgelost. Daar ben ik hem nog steeds dankbaar voor.
Goed interview
Wat een ontzettend boeiend interview met je Arie. Enne…tóch maar door tot 70? 😄we hebben t er nog over…