Pierre’s Pennenstreken: ‘Tim Time’

Door: Pierre Tuning. Pennenstreek 416. We zijn zondagavond net op tijd thuis om in Podium Witteman trompettist Ack van Rooyen ‘My Funny Valentine’ te zien spelen. Mike Boddé heeft een ontroerend pianostukje voor hem gemaakt en herinnert eraan dat de op 92-jarige leeftijd overleden jazzmuzikant les heeft geven aan zeker vier generaties trompettisten.

Het concert in Bacchus is afgelopen en we hebben met een klein groepje nagepraat. Dit is echt een vorm van ‘nagenieten’: elkaar vertellen hoe we de muziek hebben ervaren. “Ik heb alleen maar ontroerde en gelukkige mensen om me heen gezien,” mail ik zondagavond naar Tim Kliphuis.

Het is voor de eerste keer dat de violist met zijn trio in de ‘grote zaal’ van Bacchus optreedt. Hij is vaak in het ‘kleine Bacchus’ geweest – voor het eerst in 2009 met zijn Nederlandse ‘Gipsy Jazz Trio’: Vincent Koning op gitaar en Dion Nijland contrabas. Een jaar daarvoor heeft hij met het Rosenberg Trio de cd ‘Tribute To Stéphane Grappelli’ opgenomen – de Hot-Club-de-France-stijl is het startpunt van zijn muzikale ontwikkeling.

Vanaf 2013 is Tim hier met zijn ‘internationale’ trio verschenen: gitarist Nigel Clark uit Edinburgh en bassist Roy Percy uit Dublin – een eenheid die inmiddels niet meer stuk te krijgen is. Dit drietal vormt de kern van het tiental albums die Tim heeft gemaakt, met improvisaties die zich begeven op het grensgebied van klassiek, folk, wereldmuziek en gipsyjazz. Zoals ‘Concertos’ waarin wordt ‘gespeeld’ met de Brandenburgse Concerten van Bach, en ‘Reflecting the Seasons’ met de Vier Jaargetijden van Vivaldi.

Elementen
Het weerzien met Bacchus is als een warm bad voor het trio; ook in de ‘nieuwe zaal’ hangt een intieme, informele sfeer. De band gaat meteen ‘los’ met de standard ‘How High the Moon’ – een prima vehikel om ‘warm te spelen’. Met het statige ‘Django’ van het Modern Jazz Quartet – dat altijd in smoking optrad – komen we in meer ‘klassieke’ sferen. En met Tims interpretatie van Bachs 3de Brandenburgs Concert zijn we helemaal in het serieuze werk beland.

In coronatijd componeerde Tim Kliphuis ‘The Five Elements’. Naast de vier bekende elementen Aarde, Lucht, Water en Vuur staat het vijfde, ‘Quintessence’ voor de cultuur, voor de muziek, en de harmonie met onze omgeving. Wij horen het trio het deel Water spelen, en kunnen ons voorstellen hoe het kabbelt – maar ook hoe het gevaarlijk kan toeslaan. Want de muziek is allesbehalve ‘kabbelend’, er zijn versnellingen, vertragingen en onverwachte obstakels te horen in de ‘slapping bass’ (de snaren tegen het grijpbord slaan) – een techniek die Roy Percy als geen ander beheerst.

Troostend en ontroerend is daarna Tims uitvoering van de ballad ‘I Surrender Dear’ dat negentig jaar geleden door Louis Armstrong op de plaat werd gezet, maar dat hier en nu een bijzondere lading krijgt.

Aarde
“Hoe zullen onze achter-achterkleinkinderen over ons oordelen?” heeft Tim Kliphuis zich tijdens deze coronacrisis afgevraagd, “hoe moeten we omgaan met de wereld en de kunsten om een dergelijke crisis en andere rampen in de toekomst te voorkomen? Daarbij speelt vooral ook het klimaat een grote rol, want daar hangt onze toekomst volledig mee samen. De mens moet een vorm vinden om een minder heftige impact op de aarde te hebben.”

Dat is de grondvraag die aan de basis ligt van de schitterende, diepmenselijke composities die we deze avond te horen krijgen. Het deel ‘Aarde’: griezelig perfect uitgevoerd door drie musici die elkaar de ruimte geven en toch een volkomen eenheid vormen. Een huilende maar toch troostende viool van Tim Kliphuis, de opwindend geplukte en ondersteunende contrabas van Roy Percy, de vluchtende en zoekende, vingervlug swingende gitaarsolo’s van Nigel Clark voor wie geen zee te hoog gaat…

Muziek tot het uiterste, die de doodstille toehoorders in het zaaltje van Bacchus overmant en meevoert. Dit kan niemand onberoerd laten – wat blijkt als het laatste applaus heeft geklonken, wij uit onze ‘Tim Time’ ontwaken en elkaar onze ervaringen met dit concert kunnen vertellen.

Als we naar huis gaan, is het ‘Coronatime Again’ – mondkapje en coronapas verplicht, anderhalve meter, ‘Code Zwart’ dreigt… Maar muziek is een troost.

Foto: Reinout Staps