Wethouders vrijgepleit, Aalsmeer krijgt ombudsman

De wethouders Ad Verburg en Gertjan van der Hoeven treft geen enkele blaam. Gisteravond zijn ze vrijgepleit in een onderzoek dat Berenschot in opdracht van burgemeester Jobke Vonk de afgelopen vier weken gehouden heeft. Direct uitvloeisel van het integriteitsonderzoek is dat Aalsmeer een ombudsman krijgt.

Althans dat is de vurige wens van Vonk. “Een ombudsman die onafhankelijk is van de gemeente Aalsmeer en van haar bestuurders en die een onafhankelijk oordeel kan vellen,” lichtte ze gisteravond toe op een persconferentie over het Berenschot-rapport.

Serieus nemen
De burgemeester wil daarmee bereiken dat inwoners in de toekomst gehoor kunnen vinden bij een onafhankelijke instantie in kwesties die spelen tussen gemeente en burgers. B&W stuurt het voorstel voor de instelling van een ombudsman zo snel mogelijk naar de gemeenteraad. De bedoeling is dat Aalsmeer zich aansluit bij de ombudsman van Amsterdam, een functionaris die ook actief is voor andere gemeenten.

De komst van een ombudsman maakt de positie van haarzelf zuiverder, merkte ze op. Dan kan ze er als burgemeester “staan” voor zowel bestuurders als inwoners. Dat laatste was in de affaire Van der Laarse lastig omdat ze zelf deel uitmaakt van B&W. “We moeten elke aantijging van een burger serieus nemen.”

Blij
De opluchting was Vonk gisteravond aan te zien na de openbaarmaking van de onderzoeksuitkomsten. Die laten geen millimeter ruimte voor twijfel aan de integriteit van Verburg en Van der Hoeven.

Dit zei ze er zelf van: “Ik ben bijzonder blij dat er geen sprake is van intimiderend gedrag, machtsmisbruik, integriteitsschending en belangenverstrengeling. Het is fijn dat hiermee een eind komt aan een situatie die voor de wethouders zeer onverkwikkelijk was.” Ook voor Aalsmeer als geheel vormt dit de afsluiting van een onverkwikkelijke periode, vermoedde ze.

Aantijgingen
Aanleiding van het onderzoek waren “aantijgingen” van John van der Laarse als zouden beide wethouders niet integer hebben gehandeld inzake een verbouwings- en vergunningskwestie op Geerland 18, waar Van der Laarse woont. Maar Van der Laarse, buurman van Verburg, komt in het rapport slechts indirect voor.

Deze was namelijk niet bereid zich te laten interviewen, ook niet na herhaald aandringen van Vonk en van de onderzoekers. “Hij wilde alleen meewerken als er een raadsenquête gehouden zou worden,” gaf onderzoeker Ronald van der Mark gisteren aan.

Private belangen
De visie van Van der Laarse is door Berenschot geconstrueerd uit stukken die hij zelf in de openbaarheid heeft gebracht. De onderzoekers hebben hun interpretatie van diens zienswijze per mail overgebracht aan Van der Laarse. Zijn commentaar daarop hebben ze in het onderzoek verwerkt.

Volgens Berenschot gaat het om een “zakelijk verschil van mening” tussen Van der Laarse en de gemeente. Hij is van mening dat de wethouders “hun bestuurlijke functies hebben ingezet om private belangen van Verburg te behartigen”.

Technisch
Berenschot heeft volgens eigen zeggen minutieus nageplozen wat er in de affaire Geerland 18 speelde vanaf 3 oktober vorig jaar tot en met de eerste onderzoeksdag 28 mei. In een technische excercitie doken de onderzoekers in documenten en e-mails. Verder namen ze acht (groeps)interviews – die zijn niet onder ede afgenomen, wat wel kan in een raadsenquête.

In het gehele handhavings- en vergunningsproces hebben de onderzoekers niets kunnen vinden wat erop wijst dat Verburg en Van der Hoeven niet volgens de regels en de Aalsmeerse gedragscodes hebben gehandeld. De processen zijn gelopen “zoals het hoort” en “we hebben geen druk van de wethouders in hun voordeel kunnen constateren” op wie dan ook.

“Het ambtelijk proces is eveneens verlopen zoals het in Aalsmeer gaat en moet gaan,” zei Van der Mark. Is Van der Laarse, zoals hij beweert, geïntimideerd in gesprekken met Vonk en Van der Hoeven? Nee, stelt Berenschot zonder enige reserve. Evenmin is er sprake van een schenking van een berging aan 'wethouder' Verburg, zoals Van der Laarse oppert.

Voorbeeldig
De feiten en conclusies lezend zoals Berenschot ze presenteert, komen Verburg en Van der Hoeven eraf als voorbeeldige wethouders. Ze doen alles wat van een integer bestuurder verwacht mag worden. Al staat dat er niet met zoveel woorden.

Er wordt in het, slordig geschreven, rapport slechts gesproken in ontkenningen: “We hebben niet kunnen vaststellen…”, “geen sprake van onrechtmatig handelen”, “niet anders verlopen dan bij andere handhavingskwesties”, “geen machtsmisbruik en belangenverstrengeling”, enzovoort.

No way
Op de vraag of Berenschot, dat eerder voor de gemeente werkte, beschouwd kan worden als onafhankelijk onderzoeksbureau, was Van der Mark stellig. “We zouden wel gek zijn als we de integriteit van Berenschot ter discussie zouden stellen. No way!”

Van der Mark kwam gisteravond nog met een, wat hij omschreef als, “bijvangst” van het onderzoek: Aalsmeer mist een formele gedragscode voor bestuurders. “Die dient een gemeente te hebben.” Dat was er kennelijk tien jaar geleden bij ingeschoten, toen er alleen een dergelijke regeling voor gemeenteraadsleden kwam.

De burgemeester had de aanbeveling met graagte opgepikt. Ze kondigde aan dat B&W zo'n gedragscode, naar het voorbeeld van de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten), “nog voor de zomer” zal goedkeuren.

20.000 euro
Vonk gaat er vanuit dat de wethouders Van der Laarse niet wegens smaad zullen aanklagen nu de uitkomst positief voor hen is. De kwestie is ze echter niet in de koude kleren gaan zitten en het is “natuurlijk aan de orde” geweest binnen B&W. “Maar van een aanklacht wegens smaad is vooralsnog geen sprake.”

Het onderzoek kostte “bijna 20.000 euro”, meldde de burgemeester desgevraagd. “Democratie kost wat.” Ze hoopte dat de ombudsman “zo snel mogelijk door de raad” komt. “Het zou vervelend zijn als er weer een keer zo'n onderzoek zou moeten komen.”

● Klik op deze websitepagina van de gemeente om Berenschot-rapport in te zien (scroll er eerst naar beneden)

Foto's: (boven) de wethouders Ad verburg en Gertjan van der Hoeven kunnen weer lachen; (links) burgemeester Jobke Vonk. (foto's archief AV)