Bram laat veel na

Door: Arjen Vos. Met het overlijden van Bram Landzaat woensdag 6 maart is een veelzijdig Aalsmeerder heengegaan. De oud-onderwijzer hield er vele liefhebberijen op na. Velen zullen hem in verschillende rollen linken aan de voetbalsport maar ook liet hij zich door de jaren heen onder meer gelden als radiopresentator, koordirigent, columnist en dorpsdichter.

Geboren op 10 december 1942 in Leiden, woont de kleine Bram eerst enige tijd in Leimuiden waarna de familie Landzaat neerstrijkt in de Zijdstraat waar vader Landzaat een kapperszaak begint. Bram groeit op in dorp, gaat naar de Rozenstraatschool en doet zowel voor als na schooltijd niets liever dan voetballen. Daar blijkt hij ook aanleg voor te hebben. Zijn club wordt VV Aalsmeer. Eerst op de Sportlaan, later aan de Dreef. Bram is op het veld een geboren leider. Als aanvoerder van een legendarisch elftal met spelers die ook bij eredivisieclubs mee konden komen speelt hij meer dan 300 wedstrijden in de top van het amateurvoetbal. Buiten het veld om laat hij zich gelden als mede-organisator van benefietwedstrijden waarvoor grote namen worden gestrikt: Johnny Rep, Willem van Hanegem, Piet Keizer. Ook met Herman van Veen die een artiestenelftal aanvoert, staat Bram in het veld. Van de mensen die hij grenzeloos bewondert is Herman van Veen er een. Vele malen bezoekt hij samen met echtgenote Ank met wie hij in 1966 trouwt, voorstellingen van de artiest. De veelzijdigheid van de theatermaker moet een inspiratiebron geweest zijn voor Bram als hij zich later gaat richten op het schrijven van columns en gedichten.

Als je opgroeit heb je helden nodig. Mannen of vrouwen die ontzag inboezemen door hoe ze zijn, wat ze zeggen en wat ze doen. Dat je zo onder de indruk raakt dat je je aan hun voorbeeld wilt spiegelen. Het kan een juf of meester zijn, een oom of tante maar ook een trainer. Zo iemand was Bram Landzaat voor mij. Ik was niet eens zo heel jong dat ik hem leerde kennen, een jaar of zeventien/achttien moet ik zijn geweest. Vervroegd doorgestroomd naar de senioren van de VV Aalsmeer omdat ze krap zaten met keepers. En tijdens de trainingen was ik hem, hoofdtrainer van Zondag1, opgevallen. “Jij kan aardig keepen,” of iets dergelijks heeft hij toen tegen me gezegd. Met zijn kalme stem, vriendelijke intonatie en vooral door de belangstelling die hij voor mij toonde vond ik hem direct sympathiek. En door zijn prijzende woorden groeide mijn zelfvertrouwen en deed ik nog meer mijn best.

Een paar jaar later trof ik Bram tot mijn verrassing bij de voorbereidingen voor het sportprogramma van de Stichting Lokale Omroep Aalsmeer in oprichting. Na het maken van een aantal testprogramma’s met een clubje sport- en medialiefhebbers gingen we met Sportivi-tijd daadwerkelijk de ether in. Bram als presentator, ik als verslaggever. Vooral gericht op het lokale voetbal, onze gezamenlijke passie. En in zijn wekelijkse column liet hij zijn ‘sportlicht’ schijnen over de vooral plaatselijke perikelen die zich op en om het sportveld afspeelden.

Als hij midden jaren ’90 getroffen wordt door het syndroom van Guillain Barré en daardoor ook zijn spraakvermogen is aangetast, is zijn radiohobby verleden tijd. Voor de altijd zo sportieve Bram (elke mail ondertekent hij met ‘sportgroetend, Bram’) moet de klap van de verlammende aandoening veel heftiger zijn geweest dan hij naar buiten toe communiceert. Op karakter verzoent hij zich met zijn lot maar bij de pakken neerzitten is er niet bij. Hij richt zich op wat hij nog wel kan en stort zich op die andere grote liefde: muziek. In zijn jeugd speelde Bram tenorhoorn bij Fanfarecorps Uiterweg (De Spijkerbak) en was jurylid bij de voorrondes van Kinderen voor Kinderen.

Samen met Ank richt hij in 1997 het Alsmar Popkoor op en neemt zelf de dirigentstok ter hand. Het koor wordt na dertien jaar opgeheven. “Er kwam onrust, er waren mensen die elkaar blindelings volgden in andere opvattingen dan de mijne. Er was gebrek aan vertrouwen, weinig respect en veel achterbaks gedoe,” zo verwoordt Bram in een interview op AalsmeerVandaag in 2015.

Onze paden blijven elkaar kruisen. Is het niet langs de lijnen van het sportveld dan wel via de communicatielijnen van de media want Bram heeft regelmatig wat te melden. Wanneer in 2014 het 95-jarig bestaan van VV Aalsmeer wordt gevierd, hebben we in de aanloop daarvan vrijwel dagelijks contact. Bram wil een presentatie houden met stapels foto’s die ik voor hem mag inscannen en op volgorde moet zetten. In de overvolle en rumoerige kantine blijken zijn anekdotes parels voor de zwijnen. Slechts een enkeling kan het respect opbrengen te luisteren en te kijken naar de nostalgische verhalen en foto’s.

Het zal ook rond die tijd geweest zijn dat ik mijn nieuwsgierigheid niet langer kan bedwingen en hem vraag waar dat typerende blauwe plekje boven zijn oog vandaan komt. Hij vertelt me dat hij tijdens het geven van een training op het gravel trainingsveld van VV Aalsmeer in een fel duel naar de grond ging en een hoofdwond opliep. 

Bram snuffelt aan de politiek, volgt raadsvergaderingen, komt op de kieslijst van de PvdA maar van daadwerkelijk politiek bedrijven komt het toch niet. Meer thuis is Bram bij de dichtersclub die onder meer zorgdraagt voor evenementen als de Gedichtentuin en de Gedichtenavond. Tussen 2016 en 2020 is Bram de tweede officiële dorpsdichter van Aalsmeer. Zijn pseudoniem ‘Brazijn’ kan hij in die functie niet meer gebruiken. Schrijven in het algemeen wordt een passie. Niet alleen geeft hij schrijfcursussen ook levert hij met enige regelmaat columns en In Memoriams aan AalsmeerVandaag. Het zijn dankbare bijdragen van iemand die over een creatieve pen beschikt en weet waarover hij schrijft. En ook al gaan de jaren tellen, de liefde voor de bal blijft bestaan. Samen met voetbalvriend Ben van den Ham start hij in 2016 een Walking Footballgroep voor 60 plussers. Zelf actief meedoen is te hoog gegrepen maar coachend en organiserend is Bram in zijn knollentuin.

Tijdens de vele losvast-contactmomenten die door de jaren volgen is er altijd een praatje en belangstelling over en weer over hoe het gaat. Bram blijft graag vertellen, heeft ook een mening over vele zaken en weet veel van vroeger. Maar als ik hem in het voorjaar van 2022 bel om te vragen naar zijn herinneringen aan een overleden oud-voetballer constateer ik toch haperingen in zijn geheugen. Ik zie hem nog een keer bij een wedstrijd. Vergezeld door kleinzoon Luca want alleen de wandeling van zijn huis aan het Tartinihof naar de club maken, is niet verantwoord.

Maar dan, op bezoek bij mijn schoonouders in Zorgcentrum Aelsmeer blijkt er eind 2023 een nieuwe bewoner op de afdeling te zijn gearriveerd. Bram heeft hier zijn intrek genomen. Het valt hem zwaar afscheid te moeten nemen van het huis waar hij sinds 1966 samen met Ank woonde en waar zijn dochters Miranda en Ilona groot werden. Net als dat het hem maar moeilijk lukt te wennen aan zijn nieuwe omgeving. Hij is opstandig als ik het er met hem over heb. Eten doet hij het liefst op zijn kamer. Alleen. Eind februari zie ik hem tijdens de warme maaltijd toch tussen de mensen in de woonkamer zitten. Kennelijk accepteert hij zijn nieuwe situatie en probeert hij er het beste van te maken, denk ik. Hoop ik. “Wat goed dat je hier zit,” prijs ik hem, wens hem een smakelijke maaltijd en neem me voor een volgende keer bij hem op bezoek te gaan. Die gelegenheid zou helaas niet meer komen. “Bram is overleden,” zegt mijn schoonmoeder als ik op 7 maart bij haar binnenloop.

(Foto’s: privé-archief Bram Landzaat en Arjen Vos)