Pierre’s Pennenstreken: ‘Flitsgeld’

Door: Pierre Tuning. (Pennenstreek 418) Met het dichttimmeren van zijn laatste pinautomaat is mijn bank, de ABN-AMRO voorgoed uit het zicht verdwenen. Waarnaartoe? Waar moet je heen, als je nog eens een bankmens wilt spreken? Je ‘persoonlijke accountmanager’ – weet je nog wel, oudje? Zijn ze allemaal naar Moneyland verhuisd?

‘Moneyland staat op geen enkele kaart. Het is geen aardrijkskundig gegeven, het heeft geen leger, geen vlag, geen volkslied. Het is een virtuele ruimte met eigen wetten, gericht op ontnemen, verbergen en beheren van kapitaal. Moneyland bestaat dankzij een wereldwijd systeem waarbij geld vrijelijk over grenzen beweegt, maar wetten en toezicht niet. Geld is grenzeloos, wetten zijn begrensd. En het is zo goed beschermd dat het zijn geheimen nooit prijsgeeft. Het is een Catch 22: de aard van Moneyland voorkomt dat de aard van Moneyland openbaar wordt.’ Zo beschrijft de Britse journalist Oliver Bullock de geldwereld in de literaire thriller De Witwasser, geschreven door mijn oud-collega Roel Jansen. Hij is over zijn boek geïnterviewd in het radioprogramma Nieuwsweekend van omroep MAX.

‘Witwassen,’ laat hij Bullock zeggen, ‘is een bewegingstechnologie. Insiders stelen geld uit de staatsruif, uit ondernemingen, uit grondstoffenhandel of het betreft de verdiensten van criminele activiteiten. Met omwegen brengen ze dat geld naar een zogenoemd offshorebedrijf en vervolgens gebruiken ze hun pinpas om voortaan in onbekommerde luxe te leven. Offshorebedrijven overbruggen tijd en afstand: iemand stopt geld in een doos en – hocus pocus – met één druk op de knop is het geld elektronisch overgeheveld naar een juridisch en fiscaal stelsel aan de andere kant van de wereld. Als bij een goochelaar die uit een zwarte hoge hoed een witte duif tovert, is dirty money veranderd in schoon geld. Die goochelaars worden geholpen door advocaten, notarissen, consultants, lobbyisten, politici en bankiers. Bankovervallers komen met een pistool een bank binnen en roepen: hands up! Witwassers komen met een legertje advocaten en fiscalisten aanzetten.’

Contactmomenten
Hoe onpersoonlijk de clientèle door ‘de Bank’ wordt behandeld, heb ik al eerder beschreven in Pennenstreek 332: ‘Chatbox ABN-AMRO’. Geen mens te zien, je geld flitst over de wereld. Zelfs het boodschappen doen wordt onpersoonlijk gemaakt (Pennenstreek 363: ‘Aalsmeer 2021’). De supermarkt is voorzien van zelfscanners en wordt ‘kassaloos’. ‘Digitalisering en technologie nemen een enorme vlucht,’ zegt de topvrouw van Albert Heijn in de Volkskrant. ‘Dat was al aan de gang, maar door de coronacrisis is het versneld. Mensen willen geen contant geld in hun handen hebben, gerichter boodschappen doen, minder contactmomenten.’

Het gebrek aan menselijk contact wordt door de coronacrisis steeds schrijnender. Wij hebben ons laten inenten (‘vaccineren’ heet dat tegenwoordig). Maar nog steeds moeten we ons verbergen achter ons mondkapje, onze contacten beperken en buitelen de initiatieven tegen eenzaamheid over elkaar heen. Tot iedereen gevaccineerd is, of weken aan de beademing heeft gelegen – of erger…

Foto Arjen Vos