Pennenstreek 303. Het leek een boerenfeestje, maar het was ook intimiderend. De tractoren waren ‘enorme machines die zonder het te merken van snelweg naar zandstrand, naar de modder van het Malieveld reden,’ schreef Mathijs Bouman. ‘Als u bij het boerenbedrijf nog een vrolijk, kleinschalig en ambachtelijk idee had, dan bent u dat na het zien van de optocht van deze indrukwekkende industriële monsters op wielen, toch wel kwijt.’
De boeren kan je beter ‘industriële agrariërs’ noemen, maar voor het gemak blijven we het woord ‘boer’ gebruiken. Dat klinkt meer naar de kinderboeken als ‘Dieren op de boerderij’ en tv-programma’s als ‘Boer zoekt vrouw’.
De ‘boeren’ dus, pikken het niet meer. Begrijpelijk. Als je constant door steeds strakkere milieuregels (en ‘dierenwelzijn’!) wordt gedwongen grote investeringen te doen (luchtfilters, mestverwerking etc.), zijn die alleen rendabel als je fors uitbreidt.
En dat is gebeurd. Het aantal varkens per bedrijf is sinds het jaar 2000 gestegen van duizend naar ruim drieduizend; het aantal runderen van 90 naar 153. In ‘Nieuwsuur’ zette huiseconoom Mathijs Bouman nog eens alle cijfers op een rijtje.
Als de boeren wijzen naar het luchtverkeer als oorzaak van het stikstofprobleem, dan blijkt de landbouw 46 procent ‘uit te stoten’, het verkeer 11 procent – waarvan het luchtverkeer iets meer dan 1 procent!
En als ze zeggen: ‘Wij verbouwen jullie voedsel,’ dan is daar ook iets op af te dingen. Nederland is de tweede exporteur van de wereld. En wat betreft de economie neemt de agrarische sector van het BBP: 1,7 procent voor zijn rekening en qua werkgelegenheid 2 procent. Daarvoor wordt 54 procent van het Nederlandse grondoppervlak gebruikt.
Wat nu?
‘Druktemaker’ Pieter Derks zei op Radio 1: ‘Boeren mogen zich gewoon diep in de schulden blijven steken om mee te kunnen in de schaalvergroting om dan hun producten tegen dumpprijzen aan een supermarkt te moeten verkopen, zodat ze net genoeg geld hebben om hun veevoer of zaaigoed tegen woekerprijzen bij een monopolist te kunnen kopen en weer een jaar ongelukkig te blijven.’ ‘Alles blijft zoals het is.’
In de Volkskrant wordt het complexe beeld van ‘de statisticus versus de boer’ geschetst.
‘Kringlooplandbouw’, daar wil minister Schouten naartoe. En ‘sanering’, het uitkopen van de ergste stikstofbedrijven.
Te hopen valt, dat boeren het geduld daarvoor zullen opbrengen. Maar ze hebben de Macht van de Tractor ontdekt. En macht – zoals bekend – bederft het karakter.
Er bestaan al plannen om op 29 oktober Schiphol te bezetten.
Tekst Pierre Tuning,
Foto: boerenprotest bij het Provinciehuis in Haarlem op 3 december 2018. (foto archief AV)
Links:
/hoekwater.jpg)
/Muller.jpg)
/LJ-de-Vries.png "LJ-de-Vries")
3 reacties