Pierre’s Pennenstreken: Zilverpoets

Pennenstreek 325. Kunst laten zien, laten horen, laten ervaren. KCA – de stichting Kunst & Cultuur Aalsmeer – bestaat 25 jaar en ‘het zilver wordt opgepoetst’. In Aalsmeer worden de Kunsten (met een hoofdletter!) voornamelijk overeind gehouden door vrijwilligers; dus zij waren de eersten die in het Oude Raadhuis het jubileum vierden, op zondagmiddag 1 maart 2020. Zij hoorden de nieuwe dorpsdichter Jan Daalman een treffend gedicht reciteren:

Zoveel soorten kunst
Zodra ogen, oren en zintuigen geraakt worden
door iets onbenoembaars dat kippenvel in je ziel etst
Iets je met een grote hand optilt en weer neerzet
Iets je doet watertanden
En Iets je de schoonheid der dingen toont
Iets een tot dan toe ongekende weemoed wakker kust
Iets wrikt, en schuurt en aan waarden tornt
Iets de controverse zoekt en benoemt,
Iets dat orde schept in chaos,
Iets dat nooit helemaal af is,
kan dat eeuwig zijn of niet?
Is het een kwestie van smaak?
Een beter mens zijn?
Ik vraag het maar.
Openen van vergezichten?
zoveel soorten kunst…
Als klanken en ritmes
klinkende melodieën aaneenrijgen,
en die ene zin uit dat ene gedicht
en dat ene schilderij van die ene schilder
en dat ene lied van die ene zanger
Voor altijd met je meereizen,
levenslang
Is dat de Kunst?
Hoe vluchtig die ervaring ook was?

Maar stilstaan is er niet bij.
Altijd op zoek naar nieuwe wegen,
kunst en wetenschap
kunst en natuur,
zoveel soorten kunst…
Al eeuwen een veelkoppig licht en donker
dat ongemerkt de dagen barstensvol inkleurt.
Met dat ene mooie boek,
Die documentaire,
Dit toneelstuk,
Die ene dans,
Dat concert,
en al die mensen,
dat koor van duizenden stemmen
waarvan u er één bent.

zoveel soorten kunst…

Voordat de dorpsdichter zijn gedicht bracht, kwam een lid van het eerste en huidige KCA-bestuur aan het woord, die ook was uitgenodigd ‘om wat te zeggen’. En dit is wat Pierre Tuning ongeveer uitsprak:

gemeentelijk initiatief
‘Kunst laten zien, laten horen, laten ervaren. Het was niet nieuw in de gemeente Aalsmeer, toen de stichting KCA werd  opgericht, op 2 maart 1995.

In 1975 kreeg het Oude Raadhuis een culturele bestemming (wat moest je er anders mee?). Er werden dus – vóór KCA – al twintig jaar tentoonstellingen georganiseerd, onder auspiciën van de Culturele Raad. Aanvankelijk door gemeenteambtenaren, toen door de ‘cultureel adviseur’ van de gemeente: Henny Weima en – sinds 1983 – Annefie van Itterzon.

Er waren ook al klassieke concerten: zogenaamde wijnconcerten op zondagmiddag in de Burgerzaal van het Raadhuis – dat toen nog ‘Gemeentehuis’ heette (en wás!). In Bacchus hadden jongeren allerlei culturele initiatieven ontplooid, met behulp van sponsors die hun naam bij de kapstok hingen.

In het begin maakte de gemeentelijke financiële steun van alles mogelijk. Het Oude Raadhuis werd verbouwd: de keuken en het toilet functioneerden weer; er werd een echt kantoor ingericht – met een computer en een archiefkast. Het leegstaande oudkatholieke kerkje kreeg nieuwe stoelen en een concertpodium. En… de gemeentelijke ‘cultureel adviseur’ kwam in dienst van KCA. Laat ik maar verder zwijgen over hoe schandelijk de gemeente later de verantwoordelijkheid daarvoor heeft afgeschoven.

successen
Want er wordt van mij een succesverhaal verwacht. En successen zijn er wel degelijk. Al in het eerste jaar werd half september een Kunstroute georganiseerd in het dorpscentrum. Daar werden de verschillende uitingsvormen van kunst gepresenteerd, van minitheater tot sandwichmannen die schilderijen ronddroegen – en een ‘dweilorkest’. In De Oude Veiling kon men kennismaken met de mogelijkheden van Internet.

Intussen is de Kunstroute uitgegroeid tot verreweg de populairste activiteit van KCA, die grote aantallen Aalsmeerders in contact brengt met de kunsten niet alleen, maar ook met hun scheppers: de kunstenaars.

In die begintijd werd al meteen een serie van baanbrekende tentoonstellingen in het Oude Raadhuis opgezet. Heel opmerkelijk: de eerste, 25 jaar geleden, was van de absurdistische schilder William Lindhout, die hier ook de laatste expositie van zijn leven hield, eind 2013.

En een jaar na de oprichting van KCA, in 1996, was er een bijzonder project van de Japanse conceptuele kunstenaar Shuzo Azuchi Gulliver op de Historische Tuin, dat heette: Ambition/Field Climbing – met steun van het Mondriaan Fonds en gesponsord door Yacult. Hij wilde eigenlijk op De Tuin verblijven, dus werd er op de Uiterweg een verbouwde bloemenkas gevonden als logeeradres – met internet! Het project werd geopend in de oude pakschuur, waar de Japanse ambassadeur de catalogus op internet publiceerde.

Laten we ook de Kinderkunstzolder niet vergeten, die hier jarenlang de schoolkinderen op speelse wijze liet kennismaken met wat een museum is.

Pionierswerk – een instelling die de verschillende werkgroepen van KCA nooit heeft verlaten.

De cabaretseries in Bacchus stellen beginnende – maar ook zeer befaamde –  cabaretiers in staat om voor een klein, aandachtig en dicht op de huid zittend publiek hun voorstellingen te presenteren en in try-outs uit te proberen. Sommigen van hen, die al veel naam gemaakt hebben, willen in Aalsmeer nergens anders spelen dan in Bacchus.

Dat geldt ook voor veel jazzmusici, die in Bacchus praktisch zijn begonnen en die nu over de hele wereld zwerven om concerten te geven voor honderden, soms duizenden mensen. En dan komen ze toch nog graag terug naar Bacchus, omdat daar in een relaxte sfeer door een geïnteresseerd publiek intens geluisterd wordt. (En omdat er een goede piano en geluidsinstallatie aanwezig is!) Dat was, wat je zou kunnen noemen: de ‘luisterjazz’.

De ‘feestjazz’ is de laatste jaren verhuisd naar de bistro van jachthaven De Nieuwe Meer – en kan zich verheugen op een grote publieke belangstelling.

Datzelfde geldt voor het muzikale theater van Bob & Gon, dat in De Oude Veiling volle zalen trekt met landelijk bekende artiesten.

nieuwe kansen
Maar de core business van KCA blijft: het in contact brengen van de Aalsmeerders met kunst – en vooral met de nieuwe ontwikkelingen die op allerlei gebied plaatsvinden. En verbinding zoeken. Tussen de kunsten onderling, cross-overs tussen de werkgroepen en out-the-box-denken om te komen tot nieuwe initiatieven die niet op de (gemeentelijke) agenda staan – en waar tot dusverre niemand aan gedacht heeft.

Ook het gelegenheid geven aan beginnende kunstenaars om zich aan het publiek te tonen, behoort daartoe. Of het nu beeldend kunstenaars zijn, dichters, schrijvers, cabaretiers of musici, het is belangrijk dat zij een kans krijgen.

Alles is mogelijk. Nieuwe initiatieven zijn altijd welkom – en die blijven meer nodig dan ooit. Lekker los gaan en niet met bezwaren komen! Geen “ja maar…”! Want ook het organiseren van kunst is creatief, is een kunst.

Laten we hopen dat KCA ook in de toekomst bij de Aalsmeerse burgers en bestuurders de steun en waardering krijgt die deze kunststichting verdient. Dat gaat niet zomaar.

Waardering van het publiek moet verdiend worden; in dit digitale tijdperk is het steeds moeilijker om aandacht te krijgen. Niet voor niets bracht KCA 25 jaar geleden het nieuwtje van internet onder de aandacht van de Aalsmeerders. Nieuwe digitale technieken maken niet alleen nieuwe kunst mogelijk, maar scheppen ook nieuwe kansen om die kunsten aan de man te brengen. Dat vergt een digitale professionalisering die niet gaat meevallen – maar die wel noodzakelijk is.

Want wij moeten meer en nieuwe bezoekers aantrekken. Niet ter wille van KCA, maar ter wille van de kunst die wij willen laten zien, laten horen en laten ervaren.

Het zilveren KCA moet constant opgepoetst te worden. In 25 jaar heeft KCA bewezen, heel wat aan te kunnen.’

Oude Veiling en Nieuwe Meer
En toen waaierden de kunstliefhebbers uit naar de Oude Veiling, waar Bob & Gon de zangeres Petra Berger presenteerden – en naar de Nieuwe Meer, waar Corinna Kramer de songs van Peggy Lee vertolkte.

Tekst Pierre Tuning