Pierre’s Pennenstreken: ‘Kerstverwachtingen’

Door: Pierre Tuning. Pennenstreek 497. In de aanloop naar kerstmis heeft een doopsgezinde ‘denktank’ bedacht op 27 november in de kerkzaal vier allitererende onderwerpen te willen bespreken. Niet: verdeeldheid, vooroordelen en verachting (wat ook heel actueel zou zijn), maar – uiteraard veel positiever – het zal gaan over: verwachting, verlangen, verwondering en vrede.

Nou, daar heb ik wel eens wat van gevonden… Vandaar dit stukkie:

Je rijdt op de A4 en belt je vrouw: ‘Ik ben over een half uur wel thuis.’ Maar je weet niet dat er een paar kilometer verder een ongeluk is gebeurd met een lange file tot gevolg. Je kunt onderweg een hartaanval of een beroerte krijgen. Je weet ook nooit zeker of je huis er nog staat en of je straat niet is afgesloten wegens een gaslek. Ook kan er iets met je vrouw gebeurd zijn, waardoor je plotseling meteen door moet naar het ziekenhuis – met een lege benzinetank…

Natuurlijk, er kan altijd van alles gebeuren. Maar zo kunnen wij niet leven. Wij moeten ervan uitgaan dat onze plannen kunnen doorgaan en dat onze verwachtingen uitkomen. Wat wij besteld hebben, wordt geleverd en wat in het programmablad staat, wordt uitgezonden.

Wij verwachten te veel – en raken gefrustreerd als die verwachtingen niet uitkomen. Ouders hebben tegenwoordig vaak te grote verwachtingen van de schoolprestaties van hun kinderen – ze krijgen veel te veel impulsen die via de televisie en de sociale media worden toegediend.

Vaak manifesteren gefrustreerde verwachtingen zich als een soort heimwee, een verlangen naar vroeger. De behagelijke warmte van de kolenkachel; de winkeliers op de hoek; de gebreide borstrok; vadertje Drees, roomse Romme, gereformeerde Zijlstra en hervormde Tilanus. Eén communist in de gemeenteraad; de Russen de vijand – Amerika de beschermheer. Bij elke grens een douanier om je paspoort te bestuderen. Nederland was Nederland nog. Er zijn mensen die daarnaar terugverlangen. (‘Hadden we Indië nog maar’…)

Iedereen heeft de behoefte zijn leven frank en vrij naar eigen inzicht in te richten. Maar… jouw vrijheid mag die van anderen niet beperken of bedreigen! Of ziek maken! Dit principe is een paar jaar geleden tijdens de coronacrisis sterk op de proef gesteld – vooral toen er een avondklok werd ingevoerd. In Aalsmeer bleven de straten gelukkig leeg.  Eigenlijk verwonderlijk als je bedenkt hoeveel aanhang FvD en PVV in dit dorp heeft: bij de verkiezingen van 2023 kregen ze samen een kwart van de stemmen. Weet u het nog, wat Thierry Baudet toen zei? ‘Nederland heeft VVD-huisarrest. FvD blijft zich tegen deze absurde vrijheidsbeperkende maatregel verzetten’. En Geert Wilders dacht er net zo over: ‘Maatregel druist in tegen de vrijheid’. Maar de Aalsmeerders hebben zich niet op laten hitsen. Dit dorp is al veel langer geen eiland meer zoals Urk, waar de PVV’er Wakker twitterde: ‘Indien er morgen een avondklok afgekondigd wordt, zullen wij als PVV er alles aan doen om ervoor te zorgen dat deze op Urk niet gehandhaafd wordt.’

(Over vrijheid gesproken: mijn vrouw Marijke, die op de Bevrijdingsdag van Groningen – 16 april 1945 – in die stad geboren is, heeft van haar moeder – die een jaar eerder door de Gestapo was opgepakt en een maand gevangen heeft gezeten in het ‘Oranjehotel’ – Marijke heeft als trotse tweede voornaam Eleutheria gekregen, het oud-Griekse woord voor ‘vrijheid’.)

En als we het over ‘verwondering’ hebben… Er waren ooit plannen voor Floriworld… ‘In het voorjaar van 2020 worden de deuren officieel geopend voor de internationale toerist,’ stond in het persbericht. ‘Een toeristisch ervarings- en expertisecentrum voor de bloemensector waar jaarlijks meer dan 350.000 bezoekers hun hart kunnen ophalen over de wereld van bloemen en planten. Met de onderneming is een investering van 28 miljoen euro gemoeid. Het centrum gaat zich vooral richten op de consument die zich moet gaan verwonderen over kleuren, geuren en emotie.’

Daar is verwonderlijk weinig van terechtgekomen…

Het is jammer dat telkens opnieuw voor vrijheid en vrede gevochten moet worden. Ik heb heel oude Aalsmeerders gesproken die zich herinneren dat mijn grootvader Albert ‘Stop’ Spaargaren (1876-1938) de Tweede Wereldoorlog heeft voorzien. Op een bijeenkomst in Bloemenlust, halverwege de jaren dertig van de vorige eeuw, hoorde een schare kwekers hem voorspellen: ‘Er komt oorlog!’ (Meer dan een jaar later dacht de Engelse premier Chamberlain nog dat hij vrede had gesloten met Hitler – München, 30 september 1938.)

Ach! waren alle mensen wijs,
En deden daarbij wel,
De aarde was een paradijs;
Nu is ze meest een hel.

Deze dichtregels zijn van de 17de-eeuwse opstandige dominee Dirk Camphuysen – en ze gelden nog steeds.

Als de straat aan de macht komt en de toeschouwers omwille van de lieve vrede zwijgen, verlamt elke redelijke discussie en is het einde van de democratie in zicht. Begin jaren dertig kwamen in Duitsland de grootste schreeuwers aan het bewind en de opperschreeuwer werd de absolute leider (‘Führer’). Iedereen weet – weet iedereen dat eigenlijk nog wel? – iedereen kan weten hoe dat is afgelopen!

De oorlog in Oekraïne lijkt steeds dichterbij te komen. Je ziet de bommen inslaan op scholen, ziekenhuizen en woningen, en je zegt: ‘Wat verschrikkelijk allemaal, wat erg voor die mensen’ – en vervolgens sluit je je aan bij de rijen op Schiphol, op weg naar het zonnige zuiden. Alles wordt duurder, maar dit kan er nog best vanaf.

De Blitzkrieg van Poetin begint het steeds meer op de Eerste Wereldoorlog te lijken en het bidden om vrede wordt  langzamerhand een Gebed-zonder-end. Wij hebben een foto van een gebombardeerde huiskamer in Oekraïne in ons bezit; hij maakte deel uit van een indrukwekkende tentoonstelling in het Oude Raadhuis. Dit werk van een gesneuvelde fotograaf is pijnlijk prachtig en hangt aan de muur in ons huis. Een ‘vermaning’ dat ons leven in vrede niet altijd vanzelfsprekend is en dat ook jouw interieur er zo uit kan zien als de oorlog jouw straat bereikt!