Programmabegroting in goede sfeer en harmonie behandeld

Door: Joop Kok. (Beschouwing) Afgelopen donderdagavond stond de behandeling van de programmabegroting 2025 op de agenda. Iedere fractie kreeg acht minuten spreektijd om daar een algemene beschouwing over te geven. Was het voorheen gebruikelijk om pas na het geven van een beschouwing een  amendement of motie in te dienen, nu gebeurde dat vooraf. Een methode die misschien minder tijd kost, maar niet logisch overkomt. De samenhang tussen beschouwing en daaruit voortvloeiende amenderingen en moties verdwijnt. Zeker wanneer de indieners hiervan, PvdA en GroenLinks, meer dan een uur later hun beschouwing mogen geven.

Niet iedere fractie maakte overigens gebruik van de mogelijkheid tot beschouwen. Het CDA, toch een partij die vanuit de leestraditie van de Bijbel gewend is om met het woord vergezichten te schetsen, zag er vanaf. Volgens fractievoorzitter Dirk van Willegen had het CDA dat al gedaan tijdens de behandeling van de kadernota 2025. Wanneer ik mijn beschouwing over die avond teruglees betrap ik hem toch op een kleine leugen, ook toen ontbrak een beschouwing en noemde ik het een opsomming van dat wat was gerealiseerd en dat wat nog gewenst werd.

Ouders moeten opvoeden
Natuurlijk, iedere fractie mag op zijn manier van zijn spreektijd gebruik maken, maar doe het wel zo dat een gewone luisteraar het begrijpt. Toen ik van Willegen hoorde zeggen: ‘Wij hadden het al over het weerstandsvermogen, 2.4 voor het komende jaar, waar wij als raad een ondergrens hebben aangegeven van 1.5. Dat is dus helemaal oké’, klapperden mijn oren. Wat bedoelt ie? Dat gold ook voor de volgende uitspraak: ‘Het CDA vindt dat de jeugdzorg allereerst moet gaan naar de kinderen die het echt nodig hebben. Wij zullen wel scherp op de kosten moeten gaan letten en zorgen dat wij de problemen niet gaan normaliseren. De ouders moeten opvoeden’.

Mijn vader vertelde aan ons als kind al dat hij warmte in een ander gezin vond. Tussen hem en zijn stiefmoeder klikte het niet. Ik weet niet of die ervaring hem extra gevoelig had gemaakt voor kinderen die op zoek waren naar warmte, feit is wel dat hij zich over hen ontfermde en er één hem zelfs ‘mijn vader’ noemde. Ook ik kreeg steun van buiten, het was ‘meester’ Zwarthoed die mij voorbereidde op de HBS. Voorbeelden van hoe vroeger buiten het gezin hulp werd geboden. De samenleving is inmiddels veranderd en zijn die taken overgenomen door ‘professionals’.

Overbodig
Verder vroeg het CDA aan het college waar de beloofde bomen langs de Machineweg blijven, of er nog niet genoeg bedrijventerreinen zijn, of er al vorderingen zijn bij het openstellen van de Hogedijk en hoe het kan dat de waterhuishouding in de Stommeerhof niet goed geregeld is. En, nog steeds de vraag naar een directe busverbinding naar Schiphol. Volgens mij overbodig. Wanneer je als reiziger in bus 340 naar Haarlem niet via Hoofddorp met de trein naar Schiphol wil, stap dan uit bij bushalte knooppunt Schiphol Zuid, loop naar de overkant van het kruispunt en stap in de cirkellijnbus 180 die om de zeven of vijftien minuten langs komt.

‘Pak wat vaker de fiets’
Als nieuwe fractievoorzitter van de VVD voerde Sissi Mijwaart het woord. Met de uitspraak ‘zeker op de centjes te letten’, herkende ik de VVD. Toch voerde Sissy iets nieuws toe, ze vroeg zich af hoe de starterswoningen voor de doelgroep behouden kunnen blijven als je ziet dat deze na doorverkoop daar veel te duur voor worden. Wat is er tegen te doen, vroeg ze het college. Bij het plan om 30 kilometerzones uit te breiden vroeg ze zich bezorgd af of fietsen straks sneller zijn dan auto’s. Maar als ‘echte VVD’er’ gaf ze het advies: ‘Pak wat vaker de fiets’. De VVD staat positief tegenover een Masterplan Energie, maar is wel tegen het plaatsen van windmolens en zonneweides. Net als overige partijen wenste ze meer groen en bomen. Ze voegde toe dat met een gezonde begroting en toekomstbestendige visie we samen Aalsmeer sterker maken. Zij sloot af met een quote van Wiegel: ‘Niet kakelen, eieren leggen!’ Ik vroeg me af tot wie ze sprak.

Coalitie regeert, oppositie heeft het nakijken
Werner Koster van AA liet een geluid horen dat ik niet van hem gewend ben, wel van AA van voor de verkiezingen. Het Calimerogeluid: zij zijn groot en ik ben klein. Hij nam het college kwalijk dat ze al voor het door de raad vaststellen van de financiële kaders voor de bouw van het zwembad en de brandweerkazerne, zelf al bedragen in de begroting had opgenomen. De coalitie regeert en de oppositie heeft het nakijken, was zijn reactie. Nogal overtrokken, ik denk niet dat er een ander bedrag zou zijn opgenomen als AA nog coalitiepartner was geweest.

Waar blijft vergroening
Net als het CDA pleitte AA voor het eerder nee zeggen op het gebied van de jeugdzorg. Een al eerder geformuleerd idee om via een HUB op het terrein van Greenpark, grote vrachtauto’s uit het centrum te weren, werd opnieuw onder de aandacht gebracht. ESA, ooit opgericht om de sportaccommodaties te beheren heeft inmiddels een grote mix van taken erbij gekregen en AA riep het college op om op korte termijn de ESA op de agenda te plaatsen met de vraag of zij nog wel voldoet aan de ooit vastgestelde uitgangspunten.

Net als de VVD en het CDA vroeg ook AA zich af waar de beloofde vergroening van de buitenruimtes blijft. De Aalsmeerderweg, Zwarteweg en Kudelstaartseweg roepen nog steeds om een boom of struik. AA sloot af met een dank voor de leesbaarheid van de begroting.

Gedisciplineerd en in goed overleg
Sybrand de Vries van D66 gaf aan dat de Algemene Beschouwingen een vergezicht verdienen over waar we naartoe gaan en in welke omgeving en nuance we politiek bedrijven. Welke richting gaan we op met het beleid? Wat willen we nou eigenlijk – en wat speelt hierbij een rol? Maar, relativeerde hij direct, er gebeurt op dit moment zo veel tegelijk dat het niet meer te vatten valt binnen een beperkte ruimte. Neem de oorlog in Oekraïne, het Israëlisch-Palestijns conflict, de moeizame omgang met het democratisch bestel, de financiële tekorten die zijn aangekondigd, het zal zaak zijn om gedisciplineerd en in goed overleg ervoor te zorgen dat wij ondanks de invloeden van deze factoren, het goede blijven doen voor onze ondernemers en inwoners.

Verbeteringen woonvisie
“Gelukkig,” aldus de Vries, “brengt het college een positieve boodschap, de meeste van de ambities uit het raads- en collegeprogramma zijn inmiddels verwezenlijkt of staan voor volgend jaar op het programma.” Hij noemde onder meer de verbeteringen van de tot nog toe geldende woonvisie: meer bouw in het sociale segment, meer bouw van appartementen, verduurzaming, goede huisvesting voor arbeidsmigranten, meer variatie en beter gebruik van de ruimte achter de linten onder voorwaarde van een duurzame en ecologisch-landschappelijke bouw en inrichting. De aandacht voor meer bouw in het sociale segment komt overigens te laat om nog van invloed te kunnen zijn op de invulling van Westeinderhage en Oosteinderdriehoek.

Wat betreft het verkeerscirculatieplan zal D66 scherp de ontwikkelingen van het vrachtverkeer, bekijken, de manier waarop de knip wordt verwijderd en of gedane beloftes worden ingelost.

De Vries hoopte dat de discussie over de nieuw op te stellen Omgevingsvisie een brede maatschappelijke discussie wordt om zo met z’n allen, tot het beste resultaat te komen. Bezie ook, sprak hij trots, hoe het Masterplan Energie wordt ontwikkeld in samenwerking van alle partijen; inwoners, ondernemers, gebruikers, aanbieders en de gemeenteorganisatie.

Aalsmeer sterker, groener en rechtvaardiger
Dat was het motto waarmee GroenLinks samen met de PvdA hun beschouwing ingingen. Net als D66 stonden deze fracties even stil bij de voor hen belangrijkste thema’s van deze tijd: de klimaatverandering, sociale ongelijkheid en de verwoestende impact van oorlogen. Mondiale uitdagingen die ook lokaal om oplossingen vragen. Men denkt dat te doen door het bevorderen van de duurzaamheid, het toegankelijk maken van de zorg, het realiseren van betaalbare huisvesting en het zorgen voor een leefbare omgeving zonder overlast van Schiphol.

Complexe uitdagingen
Op het gebied van de zorg, toch een derde van de totale begroting, constateren GL en PvdA dat de raad onvoldoende specialistische kennis heeft om de complexe uitdagingen in de zorg goed te begrijpen. Net zoals er bijpraatsessies gegeven worden over jeugdzorg, wensen ze dat ook op het gebied van ouderenzorg en thuiszorg. Gezien de opmerking van de wethouder in een commissievergadering om vanwege de stijgende kosten vaker ‘nee’ te verkopen in de jeugdzorg, diende men mede namens FlorAalsmeer een motie in tot behoud van verantwoorde jeugdzorg.

De rechter mag dan wel bepaald hebben dat de staat haar burgers onvoldoende beschermt en eisen dat de staat de geluidshinder beperkt, maar naar alle waarschijnlijkheid zal de staat tegen deze uitspraak in beroep gaan. Om de commissie Luchtvaartzaken in deze enige financiële armslag te bieden, diende Ronald Fransen als voorzitter van deze commissie een amendement in van twee keer 50.000 euro voor de werkzaamheden van de commissie.

Windenergie onmisbaar
Wat betreft duurzaamheid wensten GL en de PvdA een plan met duidelijke doelen voor vergroening, hernieuwbare energie, klimaatadaptie en een financiële en praktische ondersteuning bij verduurzaming.  Net als D66 ziet men het Masterplan Energie als een prachtig voorbeeld van goede burgerparticipatie. In tegenstelling tot de VVD beschouwt men windenergie als een onmisbare schakel.

Iedereen klaagt over het slechte groenonderhoud in de gemeente. Is dat nu het gevolg van een slechte uitvoering door de Meerlanden of van een slecht opdrachtgeverschap van de gemeente? Via een motie vroeg men naar een onafhankelijk onderzoek.

De fracties waardeerden de ambitie van de gemeente om strategische grondaankopen te doen om zo actieve gebiedsontwikkeling mogelijk te maken. Dit biedt kansen voor betaalbare woningen, groen en maatschappelijke voorzieningen. Om er voor te zorgen dat het budgetrecht principieel bij de raad moet blijft liggen, diende men het Amendement Grondaankoop in.

Opnieuw kwamen GL en PvdA op voor betaalbare huisvesting. Men stelde dat het college wel de loper uitlegt voor arbeidsmigranten, maar voor eigen inwoners weinig moed toont. Net als bij de behandeling van de kadernota kwam men opnieuw met het idee om tijdelijk woonruimtes in leegstaande bedrijfspanden te creëren.

Een toekomstbeeld dat inspireert
FlorAalsmeer stelde vooral toekomstgerichte vragen. Hoe zien we onze gemeente groeien? Hoeveel ruimte is er voor bedrijven zonder dat de leefbaarheid van onze dorpen onder druk komt te staan? Hoe willen we jongeren hier houden, en hoe zorgen we voor een prettig leven voor onze ouderen? We staan voor grote uitdagingen, zoals de vergrijzing en de toenemende druk op de zorg. Maar ook het grote tekort aan woningen voor starters en ouderen en de steeds meer oprukkende bedrijfsbebouwing tussen woningen. Daar hebben we niet alleen een beeld van nodig, maar ook, nog belangrijker, een doel om naartoe te werken. Een toekomstbeeld dat ons inspireert en helpt bij het nemen van weloverwogen besluiten, nu en in de toekomst.

Zon- en windopties niet uitsluiten
In de reactie van de wethouders en de daaropvolgende discussie maakte wethouder Kikkert de VVD duidelijk dat hij niet bij voorbaat zon- en windopties uit wilde sluiten. De door GL en PvdA gevraagde zorgsessies zegde hij toe. De wens om leegstaande bedrijfspanden voor woningbouw geschikt te maken zag hij niet zitten, die gebouwen liggen in LIB zones waar niet permanent gewoond mag worden. Wethouder Spaargaren gaf te kennen dat er een onderzoek is geweest waaruit blijkt dat de Meerlanden een minimale kwaliteit levert van dat wat was afgesproken. Men is in gesprek met elkaar en een onderzoek achtte hij nu niet wenselijk. Wethouder Kabout maakte duidelijk dat er in de jeugdzorg geen sprake is van een koerswijziging. Alle ingediende moties werden of ingetrokken of verworpen. Het amendement ter ondersteuning van de commissie Luchtvaartzaken, in feite een bevestiging van eerder gedane afspraken, werd goedgekeurd. Het amendement Grondaankoop werd na een stevig maar fair debat verworpen.

FlorAalsmeer, PvdA en GroenLinks stemden tegen de programmabegroting. “We vinden dat vijf miljoen buiten de begroting laten, in de zin van ‘daar gaan we niet meer over’, fundamenteel onjuist,” was de stemverklaring. De septembercirculaire werd door een ieder goedgekeurd.

Met woorden van dank dat in goede harmonie en goede sfeer de beraadslaging over de programmabegroting had plaats gevonden, sloot de burgemeester af.

(Foto’s: archief AV, Arjen Vos)