Kom op, wethouders!

[COMMENTAAR]   Je hoort er niks meer over. Toch was het een van de belangrijkste conclusies van onderzoeker Bas Eenhoorn over de verziekte lokale bestuurspraktijk: burgemeester en wethouders (B&W) bepalen hier de politieke agenda en zetten de lijnen uit voor het gemeentelijk beleid. De gemeenteraad, zich verliezend in details, kijkt toe en toetst her en der wat.

Dat moet naar Eenhoorns overtuiging nodig anders worden, wil Aalsmeer weer als volwassen gemeente functioneren. Hij had, half november, goede hoop op beterschap. Daar zal hij ongetwijfeld alle aanleiding toe gehad hebben.

Arrogantie
Maar één facet van de bestuurscultuur heeft Eenhoorn omzeild, helaas. Dat is de arrogantie van de macht. Het paste niet in zijn nuchtere feitenrelaas en -analyse en hij heeft zich er dan ook geen oordeel over willen aanmatigen. Maar van mij had hij zijn licht er gerust over mogen laten schijnen. Niet getreurd, dan doe ik het – bij wijze van kerstrapport.

Heb u ooit een wethouder in het openbaar excuus horen maken? Gewichtige verontschuldigingen dan, niet zomaar een sorry voor een vergissinkje of miskleuntje. Het woord komt in hun vocabulaire niet voor. Weet u nog, de kwestie Dorpshaven-Noord? De wethouder gaf pas na herhaald aandringen van raadsleden toe dat zijn handelwijze in het bouwproject “geen schoonheidsprijs” verdiende. Maar excuses?

Goochelen
Is de gemeente te vaak juridisch in gevecht gewikkeld met burgers? De ene wethouder moest in oktober in de raadzaal onnavolgbaar goochelen met cijfers in een poging het tegendeel te doen geloven. Diezelfde vergadering stapte een andere wethouder op hoge poten op de verslaggever van AalsmeerVandaag af om hem te 'sommeren' een in zijn ogen misplaatste zinsnede over een uitspraak van de Raad van State te “rectificeren”. Wablief?!

Waarom deed de wethouder dat? Het hoogste bestuursrechtsorgaan zou de gemeente in de kwestie Nieuw Calslagen hebben verweten een “slordige procedurefout” te hebben gemaakt. Toen de verslaggever de wethouder wees op de desbetreffende passage in de uitspraak, droop hij af.

Dooddoener
Wethouders roepen steeds maar weer, soms tot vervelens toe, dat er niks over een kwestie gezegd kan worden omdat deze “onder de rechter” is. Wilt u nog zo'n dooddoener? Deze: “U als gemeenteraad heeft dat besloten, wij doen slechts wat u ons vraagt.”

Herinnert u zich de kwestie Middenweg nog? Daar woont ter hoogte van de fietsbrug een lastige burger die de gemeente zo dwars zat dat de geplande snelle verbinding tussen Oost en de nieuwe N201 enorme vertraging opliep. De gemeente verloor alle rechtszaken van deze Aalsmeerder. Excuses?

Dubbele truc
In plaats van publiekelijk verantwoording af te leggen, paste B&W een dubbele truc toe. Eerst werd de ene wethouder voor de andere ingewisseld. Vervolgens kwam die vervanger met het ei van Columbus door een nieuwe ontsluitingsweg uit de hoge hoed te toveren, de Braziliëlaan.

In een jubelend artikel in de Nieuwe Meerbode kondigt de wethouder in september opeens de aanleg van de Braziliëlaan aan. De weg wordt een zegen genoemd voor bewoners van Nieuw Oosteinde die eindelijk rechtstreeks de N201 op kunnen. Hé… precies twee jaar eerder was de komst van de tijdelijke Middenweg toch ook al betiteld als een zegen voor Oost…?

De overige media weten van niks, de website van de gemeente vermeldt er op dat moment niks over en de gemeenteraadsleden en het wijkbestuur zijn slechts globaal geïnformeerd. En o ja, de Braziliëlaan zou eind december klaar moeten zijn.

Mooi weer
Mooi weer spelen, heet dat. Vanaf hun zetels hoog aan het firmament bestieren de wethouders ons dorp. Oekazetje hier, maatregeltje daar. De raadsleden laten dat toe, wij media laten dat toe en wij burgers, ook de lastige, laten dat toe.

Wordt het ze te heet onder de voeten, dan vinden de wethouders er wat op. Ook al staat dat weleens haaks op het eerlijk, tijdig en zo volledig mogelijk informeren van het gepeupel, dat ze dienen.

Integriteit
Heus, het gaat ze om het welzijn van Aalsmeer, daar ben ik van overtuigd. Ik geloof niet dat de wethouders er zitten om de kluit te belazeren en zichzelf te verrijken. Sterker nog, ik geloof in hun integriteit. Ze werken keihard en hebben het beste voor met ons burgers.

Maar macht doet wel iets met wethouders. Dat bedoel ik met arrogantie van de macht. Ze veranderen. Het zijn baasjes. Ze wanen zich god zelf. In hun zelfgenoegzaamheid weten ze het net even beter dan de niet-wethouders. Ze worden onaanraakbaar en ongenaakbaar. Het menselijke slijt af. Het gevolg? Wij burgers kunnen hen niet meer volgen.

Afdalen
Op deze plaats wil ik niets aan hun werkinhoudelijke kwaliteiten afdoen. Maar het ontbreekt ze aan samenwerkingsgezindheid, transparantie, communicatieve vaardigheden, het 'wij doen het echt allemaal voor u'-gevoel en zelfreflectie. Ik zeg het misschien directer dan Eenhoorn, maar tussen de regels door zegt hij in zijn doorwrochte rapport ongeveer hetzelfde.

Om de daden van de wethouders hangt een mist die maar niet optrekt. Wethouders, alsjeblieft, daal af naar de Aalsmeerse aarde, zet de luiken van het gemeentehuis open en luister ook naar het 'andere' geluid.

Wees eerlijk, speel het fair en met open vizier. Wees deemoedig. Toon grootmoedigheid. Trek waar nodig het boetekleed aan. Als zoiets in de Tweede Kamer kan zoals een week geleden met de Teevendeal, dan kan het hier ook. Laat dat de les zijn van 2014 en 2015: wethouders zijn net mensen.

Kom op, mannen!

Han Carpay

Portretten: (van boven naar beneden) Ad Verburg (CDA), Gertjan van der Hoeven (AB), Jop Kluis (AB) en Tom Verlaan (CDA). (foto's AV-archief)

                                         – advertentie –