‘In mijn hart blijf ik Aalsmeerder’

Door Leni Paul. Al jong trok hem het avontuur: Jan Willem van der Boon. Opgewekt en onverschrokken verliet hij ruim 40 jaar geleden het vertrouwde Aalsmeer en trok de wijde wereld in. We spraken met hem tijdens een kort verblijf in het voor hem geheel veranderde Aalsmeer.

Een sombere herfstdag, maar wie bij Jan Willem van der Boon en zijn Jessica binnenstapt komt direct in een vrolijke stemming. Het is de hartelijke ontvangst, de vele mooie voorwerpen uit zonnige streken van onze aardbol die ons die ochtend onderdompelen in een sfeer van ‘het leven is zo slecht nog niet’ alsmede de opgewekte toon van de gesprekken die we zullen voeren.

Om met een cliché te beginnen: wie veel heeft gereisd kan veel vertellen en zeker Jan Willem, net 65 jaar geworden (het staat nog in flink formaat letters op het kamerraam) heeft vanaf zijn prille jeugd belangstelling gehad voor gebieden die niet direct in de omgeving van zijn geboortedorp Aalsmeer liggen. Wel hebben die ‘uitstapjes’ altijd de tuinbouw als basis gehad. Logisch want Van der Boon, geboren en getogen in onze gemeente bezocht na de Mulo de Rijksmiddelbare Tuinbouwschool.

Topbinder Jelle Atema
“Ja, ik ben altijd wel actief bezig geweest vanaf mijn vroegste jeugd. Ik was bijvoorbeeld betrokken bij het kindercorso dat we hier ooit hadden, ik heb meegewerkt aan luilakpop, zette me in voor de politiek. Zo was ik actief in AB, Aalsmeers Belangen.” Terugkijkend vallen er wat namen uit die roemruchte jaren ’70 (“het Polderhuis, De Drie Kolommen, Boerenvreugd”) waarbij, zo constateerden we in voorgaande gesprekken op tuinbouwgebied, de naam van Jelle Atema veelvuldig valt. “Jelle was een topbinder en een leerschool voor velen,” zegt Van der Boon. Ikzelf heb er gewerkt, mijn vrouw Jessica, eveneens bloembindster werkte er en ook heel veel andere binders.”

Telefoon uit Holambra
Na zijn beroepsopleiding trokken stages in onder andere Frankrijk en de Verenigde Staten waar hij in Pasadena een jaar ging werken in de grote, zelfs bij de Hollywoodsterren bekende bloemenzaak van wijlen oud-Aalsmeerder Jaap Maarse. “Terug in Aalsmeer, wat destijds toch het Mekka van de bloemen en planten was, ging ik weer aan de slag bij Jelle. Daar werd ik op een dag gebeld door Jacques van der Weijden die als voorlichter werkte bij Holambra in Brazilië. Hij was mijn leraar op de middelbare tuinbouwschool en rondom hem en andere leerkrachten zoals Liesbeth Eilders en Theo Boerma had had zich een groepje binders verzameld. Ik had ook al aan diverse tentoonstellingen meegewerkt en zo was ik bijvoorbeeld in 1977 hoofdarrangeur van een Lathyrustentoonstelling in het Singermuseum in Laren.”

Een telefoontje dus uit Holambra, in 1948 gesticht door Nederlandse emigranten uit de agrarische sector. Dit project groeide voor de Nederlandse land- en tuinbouw uit tot een begrip. Er zijn inmiddels diverse boeken over de ontwikkeling van deze coöperatie verschenen en een groot aantal vakgenoten, ook uit Aalsmeer, brachten een bezoek aan deze onderneming.

Leven in Brazilië
“Van der Weijden vroeg of ik zin had naar Holambra te komen om  daar een bloemenverkooppunt op te zetten. Hotel was gereserveerd, er was een woning, ticket voor de vliegreis lag klaar en dat laatste, dat ticket moest ik afhalen in een witte autobus op station Utrecht, zo werd me gezegd. Ik kwam in Utrecht aan en daar  stond niet één autobus, maar er stonden daar tien witte autobussen klaar. Nou ja, het kwam goed, ik vertrok naar Brazilië en ging logeren op Holambra, Ik kreeg een auto, een oud Kevertje. En zo begon dus mijn leven in Brazilië. Dat is nu 40 jaar geleden. En toen werd ik na aankomst direct gevraagd beurzen te organiseren in Buenos Aires en ook in Argentinië moest ik namens Holambra op een beurs aan de slag want men wilde meer bekendheid geven aan het bedrijf en aan de bloementeelt. Er werden daar inmiddels volop rozen, chrysanten en gladiolen gekweekt. Alles nog onvergelijkbaar met de onderneming die Holambra nu is geworden. In de loop der jaren zijn er inmiddels veel Nederlandse vakgenoten gaan kijken, ook uit Aalsmeer en het Westland. Er is ook mede dankzij de inzet van de Nederlanders een veiling gekomen. Maar de belangstelling voor de bloem als product was in die jaren in Brazilië nog beperkt. Bloemen waren in die periode alleen voor de rijke mensen en niet voor de doorsnee Braziliaan. Niet ver van Holambra ligt de miljoenenstad Campinas en dat werd in de loop der jaren  een enorm afzetgebied.”

Emigratie werd gestimuleerd
In 1982 en ook in de voorafgaande emigreerden veel Nederlanders naar Brazilië, zegt Van der Boon. “Het werd ook gestimuleerd door de Nederlandse regering. Ook bij mij sloeg de vonk over.” Gold dat ook voor Jessica, evenals jij allround bloemenbinder en waar ontmoetten jullie elkaar?
(warme blik) “Dat gebeurde bij Jelle waar Jessica als bindster werkte. Ik gaf daar een dia-avondje over Brazilië en toen hebben we elkaar niet meer losgelaten. Ik ben in 1981 voor het eerst naar Brazilië gegaan, in 1983 kregen we de status van emigrant.”

Soort Keukenhof
Inmiddels zijn Jan Willem en Jessica, het Braziliaanse Portugees inmiddels beheersend, gaan les geven op bloemsierkunstgebied (“het niveau van het bloemenarrangeren was er laag”), er kwam een bloemenwinkel en nu is er al weer sinds enkele jaren een grote toeristische attractie door hen opgezet. “Zeg maar een soort  Keukenhof. Niet alleen zijn er voor de bezoekers bloemen en planten te zien, maar ook diverse attracties om de bezoeker bezig te houden. We zijn toen we hier mee begonnen gestopt met het winkeltje en inmiddels hebben we ook beurzen georganiseerd op Holambra. Aanvankelijk in september de jaarlijkse Expoflora met bezoekers uit de gehele wereld, en de laatste jaren ook Hortitec ENFLOR waarbij De Ruyter Roses een van de deelnemers werd. Ik vertegenwoordig dat bedrijf daar. Ook organiseer ik reizen met bloemisten vanuit Brazilië naar Nederland. Er zijn inmiddels in de loop der jaren heel veel vakgenoten en ook niet-vakgenoten bij ons een kijkje komen nemen in het mooie land Brazilië.”

“Intussen is het kopen van bloemen en planten volkomen ingeburgerd en zijn het niet alleen maar de rijke mensen die bloemen kopen,” vult Jessica aan, “de Braziliaan is dol op bloemen, zowel voor eigen gebruik en als ook om te geven. Al zijn het bij wijze maar drie chrysanten die men koopt.”

Toen het coronavirus wereldwijd toesloeg ontkwamen ook Jan Willem en Jessica niet aan een andere manier van leven en reizen. Ze hebben hun intrek nu genomen op de Uiterweg in het familiehuis van de enkele jaren geleden overleden moeder van Jan Willem. Ook dochter Sara verblijft in Aalsmeer en studeert in Amsterdam.

Binnenkort reist Jan Willem weer af naar Brazilië en zal Jessica hem voor het eind van het jaar volgen. Gewetensvraag aan Jan Willem: na bijna 40 jaar Zuid-Amerika daar helemaal ingeburgerd? “Brazilië is een fantastisch land, maar in mijn hart blijf ik een Aalsmeerder.”

Foto’s Jaap Maars