Burgemeester Jobke Vonk: ‘Dit ben ik. Dit moet ik doen’

“Het is voor het eerst dat ik dit heb verteld,” bekent Jobke Vonk zodra ze het gezegd heeft. Wat ze vertelde? “In het begin toen ik economie studeerde, heb ik met de decaan over mijn ambities gesproken. Ik zei dat mijn ambitie in het onderwijs was om lerares economie te worden. Wat de politiek betreft zou ik best wel eens burgemeester willen worden. Maar dat stop je dan heel ver weg.”

Lerares economie werd ze al gauw, op haar 22ste op de middelbare school waar ze zelf op had gezeten. Gisteravond is Jobke Vonk (49, CDA) beëdigd als burgemeester van Aalsmeer, 27 jaar later. Toen ze aantrad voor haar tweede periode als wethouder in haar woonplaats Abcoude, was die oude ambitie weer komen bovendrijven. Dat was in 2006. Ze viel toen definitief voor een carrière in de politiek. “Meepraten en aan de knoppen zitten. Het is leuk om dat voltijds te doen.”

Geschikt
Vonk stapte af op de kabinetschef van de commissaris van de koningin in Utrecht om “na te vragen” of ze voor het burgemeesterschap in de wieg gelegd was. Natuurlijk kun je zomaar solliciteren op een vacature, maar ze wilde de “juiste weg” bewandelen om haar “kansen te vergroten”. De uitkomst van een beoordeling door onafhankelijke buitenstaanders in 2007 was dat ze “geschikt” was voor de post.

“Dan ga je rustig rondkijken,” vertelt Vonk tijdens een interview daags voor haar beëdiging in de nieuw ingerichte burgemeesterskamer. “Welke gemeente wil ik? Ik heb beperkt rondgekeken.” Allereerst omdat haar echtgenoot een bedrijf in Breukelen heeft, mét personeel, iets wat verantwoordelijkheden met zich meebrengt. Dat is niet onbelangrijk aangezien een burgemeester zich binnen een jaar behoort te vestigen in de plaats waar hij zijn ambt bekleedt. Ten tweede omdat het een gemeente moest zijn “waarvan je denkt dat die bij je past”.

Warm
Ze keek geregeld op de ministeriële website met burgemeestervacatures. Najaar 2012 verscheen Aalsmeer op de lijst. “Je leest de profielschets en denkt: dat is wel héél leuk. Zo stond erin dat de burgemeester affiniteit met ondernemers moest hebben, en affiniteit met het gebied en het verenigingsleven. Dat paste. Dan laat je het even liggen. Wat later dacht ik weer: het past. Ik werd er warm voor. Dit ben ik! Dit moet ik gewoon doen.”

Vonk werd uitgenodigd bij de vertrouwenscommissie die met de kandidaten sprak. “Dat waren hele hartelijke, gedegen gesprekken.” In een besloten raadsvergadering op 14 maart werd ze gekozen, unaniem. “Je wilt graag. Toen ik het hoorde, was ik eerst stil,” zegt ze. “Het is toch bijzonder dat je het uiteindelijk wordt. Want hoeveel burgemeestersambten zijn er nou!”

Ze is gisteren toegetreden tot het selecte clubje van ruim 350 burgemeesters. Slechts twintig procent van hen is vrouw. “Hier in de regio is het beeld omgekeerd,” merkt ze op. Vrouwen zijn burgemeester in Diemen, Ouder-Amstel, Uithoorn en nu dus ook in Aalsmeer. “Ik ben niet bang voor mannen,” laat ze bovendien maar vast weten.

Vrouwelijke kant
Op zich vindt ze het positief dat er in een plaats als Aalsmeer meer ruimte komt voor het vrouwelijke. “Zelf ben ik er bij sollicitaties voor dat je gaat voor kwaliteit. Bij gelijke geschiktheid van een man en een vrouw zou ik voor een vrouw kiezen. Het vrouwelijke, de empathische kant, komt meer naar voren.” Volgens haar draagt dat bij aan een goed evenwicht in het lokaal bestuur.

Dat ze bij haar entree in Aalsmeer zoveel bijval krijgt omdat ze een vrouw is, maakt haar wel “heel nieuwsgierig” naar de reden daarachter. Ze zal de mensen er op de man af naar gaan vragen, dat is zeker.

Loslaten
Wat haar als burgemeester aanspreekt, is dat ze haar politieke kleur kwijtraakt. Als het goed is, weet straks bijna niemand meer dat ze CDA'er is. “Ik zie ernaar uit om dat los te laten en er boven staan. Al zal ik altijd CDA'er blijven.” Ze ziet de gemeenteraad – met integere, bevlogen mensen die ieder hun eigen drijfveren hebben – als een soort spel. “Ik vind het leuk om dat te begeleiden. Om het debat in de raad, en ook in het college, in goede banen te leiden.”

Vonk is, als boerendochter in Baambrugge, van jongs af aan maatschappelijk betrokken en in brede zin actief. Dat is haar met de paplepel ingegoten, door haar moeder. Het was een christelijk gezin, maar dat ze al jong CDA'er werd, was haar eigen, “bewuste” keuze. Ze legde de partijprogramma's naast elkaar en wíst het. “Wat me bij het CDA aantrok, was de eigen verantwoordelijkheid. En als dat niet lukt, is er een sociaal vangnet. Dat is nóg mijn leidraad. Het christelijke is voor mij geen dogma, maar de toetsteen.”

Ambtsketen
Haar mag binnen en buiten de politiek veel bestuurservaring worden toegedicht, op één plek mist Vonk die: als burgemeester. “Dat is een uitdaging,” zegt ze nuchter. “Maar je hebt wel een voordeel als burgemeester, de ambtsketen. Eerst ben ik normaal Jobke Vonk. Mét keten sta ik op een voetstuk. Dat heb je mee. Het is een van de weinige beroepen waar je gezag vanzelfsprekend is. Al moet je het wel waarmaken natuurlijk.”