Boek wekt illustere Hornwegbewoners tot leven

Door: Hans Trommel. Een jaar geleden besteedde AalsmeerVandaag aandacht aan een graf op de gemeentelijke begraafplaats aan de Ophelialaan dat geruimd dreigde te worden en aan het bijzondere verhaal van de mensen die erin begraven liggen: schilderes Marie Madeleine de Famars Testas (1885-1945), haar partner Maria Lucia Louise Geradts (1891-1964) en goede vriend Fé van Genderingen (1879-1946). Ook Zorgvlied begreep de waarde van dit graf en gaf het de status ‘beeldbepalend’ waardoor het bewaard is gebleven.

Inmiddels is er een boek verschenen geschreven door Frank Geradts wiens oudtante Maria Lucia Louise (ofwel Luus) Geradts één van de personen in het graf is. Het boek met de titel ‘Marie Madeleine de Famars Testas, een schilderes in de voetsporen van haar vader Willem de Famars Testas’, gaat over de bijzondere levensverhalen van de mensen in het graf, hun achtergrond en hun onderlinge verhoudingen. Maar ook over onderduikers, familieleden en vrienden die een belangrijke rol in hun leven hebben gespeeld. Het bevat achtergrondinformatie en veel foto’s en afbeeldingen.

Vliegtuigbommen
Kunstschilderes Marie-Madeleine de Famars Testas die van gegoede huize afkomstig was had samen met Luus, de voormalige huishoudster van haar moeder, die haar vriendin en levenspartner werd eerst een kwekerij aan de Aalsmeerderweg en later aan de Hornweg. Voor deze laatste kwekerij kocht ze grond van boer Blom en liet daar een huis en kwekerij op bouwen. Aan beide kanten ervan zijn de huisjes met puntige daken gebouwd die zo kenmerkend zijn voor de Hornweg. De derde persoon in het graf is Fé van Genderingen, een man met een joodse achtergrond die ondergedoken heeft gezeten in het huis aan de Hornweg en er na de oorlog tot zijn tragische dood eind 1946 heeft ingewoond en als goede vriend werd beschouwd.

Bij de Hornweg zijn in de oorlog vliegtuigbommen neergekomen, die een dodelijk slachtoffer hebben geëist en veel schade aanrichtten zowel aan huizen als aan kassen. Het huis van de dames liep daarbij schade op aan het dak maar overleefde de oorlog en staat er, na weliswaar flink verbouwd te zijn, nu nog steeds.

Sappelen
Helaas gold dat niet voor Marie-Madeleine. Zij stierf twee maanden voor de bevrijding, 59 jaar oud. Waardoor ze stierf is niet bekend. Na de oorlog heeft Luus, de eerste tijd nog geholpen door Fé, getracht de kwekerij voort te zetten en zelfs uit te breiden. Het bleef sappelen en Luus’ gezondheid werd steeds slechter. Door het vele roken leed ze aan longkanker. Uiteindelijk is ze opgenomen in een verzorgingstehuis en heeft ze de kwekerij verkocht. Ze overleed bijna twintig jaar na haar levensgezellin en haar trouwe vriend en werd bij hen begraven.

Beroemde danseres
De eerste twee hoofdstukken van het boek gaan over de ouders van Marie Madeleine, kunstschilder Willem de Famars Testas en zijn vrouw. Naast de hoofdpersonen uit het graf, Marie Madeleine, Luus en Fé, worden onder andere besproken: broer Henri Baudouin de Famars Testas, inwonende neef Gerard Geradts die onder meer bij Terra Nova heeft gewerkt, onderduiker Eddy Josef Heidt en de beroemde danseres Gertrud Leistikow en haar man Piet Jongman die aan de Oosteinderweg (nummer 276) gewoond hebben.

Het pittoreske huisje waar laatstgenoemden hebben gewoond, staat er nog en is aan de buitenkant in honderd jaar nauwelijks veranderd. Destijds, rond 1920, stond er een kas naast waar rozen gekweekt werden.

Tentoonstelling in Teylers
Het toeval wil dat het uitkomen van het boek ongeveer samenviel met een tentoonstelling van werk van Willem de Famars Testas, de vader van Marie Madeleine. Hij reisde vanaf 1858 langdurig met een expeditie mee door Egypte en legde wat hij zag vast in schetsen, tekeningen en zeer gedetailleerde schilderijen en hij werd beroemd om zijn oriëntaalse afbeeldingen die zeer gewild waren in die tijd.

De tentoonstelling laat het Egypte uit de tijd van Willem de Famars Testas zien door zijn ogen via zijn schilderijen en tekeningen. Parallel daaraan wordt het hedendaagse Egypte verkend en de veranderingen en overeenkomsten tussen toen en nu. Daarvoor reisde conservator Terry van Druten naar Egypte met acteur/theatermaker Sabri Saad El-Hamus en podcastmaker Tjitske Mussche.

‘Yalla Yalla! Zie je in Egypte’, de tentoonstelling rondom het werk van Willem de Famars Testas in het Teylers Museum in Haaarlem is nog tot en met 9 februari te bezoeken.

Mocht u foto’s uit het verleden hebben waarop één of meer van bovengenoemde mensen staan of verhalen of andere informatie over hen hebben dan kunt u een e-mail sturen aan: hanstrommel27@gmail.com

(Foto’s afkomstig uit het boek van Frank Geradts)