Pierre’s Pennenstreken: ‘Kiezerspijn’

Door: Pierre Tuning. (Pennenstreek 518) De burger schreeuwt. De burger demonstreert. De burger protesteert. De burger kermt. De burger mag zijn zegje doen. De burger wil anoniem blijven. De burger wil veiligheid. De burger wil de wereld buiten de deur houden. De burger wil geen verantwoordelijkheid. De burger had het niet zo bedoeld. De burger wantrouwt iedereen. De burger stemt tegen. De burger is tegen ‘de ander’.

‘De ander’ pikt zijn baantje in – in tijden van werkloosheid… ‘De ander’ krijgt een huis – in tijden van woningnood. ‘De ander’ krijgt wél de nodige zorg – als er wachtlijsten zijn…

Vóór ‘de oorlog’ (en ín ‘de oorlog’!) waren dat de Joden; de periode erná eerst de Indo’s en Molukkers, toen de Italiaanse, Spaanse en Portugese ‘gastarbeiders’, vervolgens de Surinamers –nu zijn de (islamitische) asielzoekers aan de beurt.

Vechtcultuur
In het boek Kopvoddentaal (ik schreef hier al eerder over) analyseert neerlandicus Robbert Wigt het taalgebruik van PVV-leider Geert Wilders: ‘Voor de antimigratie- en anti-islamframes heeft Wilders waarschijnlijk de omvangrijkste woordenfamilie neergezet, waartoe apocalyptische termen behoren: ‘vernietigend opengrenzenbeleid’, ‘nachtmerriescenario’, ‘asiel- en immigratieramp’. Als we daar niet snel mee stoppen, is ‘Nederland reddeloos verloren’. Als er verkiezingen naderen, moeten we ‘de juiste afslag nemen, op het kruispunt waarop we nu staan’. Wilders gebruikt ook verschillende stijlmiddelen om die boodschap in te prenten, bijvoorbeeld de drieslag: “Nederland bloedt. Ons land is in verval. We worden helemaal kapotgemaakt.” Of de zogeheten hyperbool als hij zegt dat het kabinet ‘vrolijk’ doorgaat met het binnenhalen van ‘hele volksstammen uit Syrië, Afghanistan, Eritrea en andere landen’. In een andere bijdrage spreekt hij van ‘de halve wereld’ die binnen wordt gelaten. “Het hele land is,” zo vindt hij, “in de uitverkoop gezet.” En Ter Apel is een ‘derdewereldlanddorp’ geworden. Hij bedenkt ook woordcombinaties om dit frame te versterken: denk aan ‘een ongelimiteerde tsunami van vreemdelingen/islamisering’ of ‘testosteronbommen’. Als een ander onderwerp de aandacht krijgt, zal hij de rol van migranten hierin benadrukken. Dat gebeurt in beide richtingen: als hij over migratie spreekt, framet hij de woningnood ‘erin’. Als hij over de woningnood spreekt, framet hij de migratie ‘eruit’. Daar is hij ook erg gretig in.’

De ultrarechtse hooligans op het Malieveld zetten dit ophitsende taalgebruik over in extreem geweld – en Wilders – die zei dit geweld te veroordelen, waste zijn handen in onschuld. ‘Nu Nederland zich opmaakt voor de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober,’ schreef NRC Handelsblad, ‘versnelt de import van de Amerikaanse politieke vechtcultuur. Haagse politici nemen trumpiaanse trucjes en tactieken over, bleek in de week na de rechts-extremistische rellen rond het Malieveld. Dat de Verenigde Staten zelf ondertussen afglijden naar autocratie en politiek geweld, vormt geen waarschuwing voor deze Haagse nabootsers. Dat volksvertegenwoordigers ook na ernstig politiek geweld de maatschappij niet meer pogen te kalmeren, is de logische consequentie van jaren aan wij/zij-retoriek. Het andere politieke kamp is niet zomaar een tegenstander, maar de vijand en het kwaad zelf. Wat ‘zij’ doen, is per definitie erger en enger dan wat ‘jouw’ kamp uithaalt.’

Campagnes
In de jaren ’50 plantte mijn vader in verkiezingstijd een bord in de tuin met het portret van Drees (‘stem PvdA’); buurman Braber deed hetzelfde met Tilanus (‘stem CHU’), ernaast buurman Ronner met Zijlstra (‘stem ARP’). Grappenmakers die ’s nachts van een bezoek aan café Floralia de klucht afrolden, wilden die borden wel eens omwisselen…

Tegenwoordig moet ik eerst  nog even nadenken of ik een raambiljet van D66 ga ophangen!

Maar ik doe het wel.