‘Zoek de verbinding, FAM’

Door: Joop Kok. (Beschouwing) In Pierre’s Pennenstreek ‘FAMfataal’, volgde na een opsomming van woonhuizen in Amsterdam die musea zijn geworden, de stelling dat alleen in Aalsmeer het tegenovergestelde gebeurt. Daar koopt een speculant een museum om er woningen te realiseren. Zonder me af te vragen of dat nu wel of niet zo is, want hoe zit dat bijvoorbeeld met het Scheringa museum, reageerde ik onder het artikel met de volgende woorden:  Met veel respect en bewondering heb ik het FAM zich zien ontwikkelen tot een plek tot inspiratie en verbinding. Een uniek gebeuren en nog lang niet volgroeid. Het ingrijpen in een dergelijk wordings-proces getuigt van een schaamteloze bruutheid en minachting voor schoonheid. Zoiets kan en mag nooit gehonoreerd worden, door wie of wat dan ook.

Nogal een heftige reactie wanneer je dat als nieuwe koper tot je krijgt. Voormalig D66 wethouder Rik Rolleman deed daar nog een schepje bovenop: Als bewoner van een van de achtergelegen huizen zal ik mij met hand en tand verzetten tegen ontwikkelingsplannen, de nieuwe investeerder is gewaarschuwd!

Locatie meer uitstraling
Bij de vraag van wie dan wel de ‘speculant’ is viel al gauw de naam Peter van Eick. Er kwam meer duidelijkheid toen er op de voorpagina van de Nieuwe Meerbode van 1 april een artikel verscheen met als kop: Nieuwe eigenaren Waterkelder: “Locatie meer uitstraling geven.” In mijn functie als dorpsgids kon ik zo nog wel meer plekken noemen die nodig meer uitstraling verdienen, dus waarom juist hier? Omdat het de mooist plek van Aalsmeer is, lees ik.  “We denken aan enkele appartementen in het luxe segment en kleinschalige appartementen voor jong en oud in combinatie met een kunst/cultuurfunctie voor theater en kleine concerten.” Het is inderdaad in potentie een mooie plek, zeker om te wonen met uitzicht op de Westeinder en de watertoren. Daar heeft men geld voor over. Nog niet zo lang geleden stond er iets verderop een woning te koop met uitzicht op de poel. Ik ben er wezen kijken, samen met een vriend: vraagprijs: zeven ton. Te veel last van de voorbijsnellende auto’s. Maar op die plek bij de watertoren, dat zag hij wel zitten. “Maar ja die krijg je niet voor zeven ton,” was zijn reactie. En die appartementen voor ouderen en jongeren dan? “Kom op Joop, dat geloof je toch zelf niet, dat zijn woorden die de politiek graag wil horen.”

En het museum, waar blijft dat dan? “Wellicht bij de Historische Tuin of Floriworld,” was het antwoord van Van Eick.” Een wat naïeve gedachte, Floriworld heeft daar alleen maar last van en op de Historische Tuin ontbreekt ruimte voor goede tentoonstellingen. Toch wordt de deur niet helemaal dichtgegooid: “Misschien kunnen we combineren, maar dan moeten we echt met elkaar om de tafel en praten en wie weet passen onze ideeën bij elkaar.”

Insinuerend
In Pierre’s pennenstreek ‘Red het FAM’ laat Pierre zich wel erg door zijn verontwaardiging meeslepen. Naar aanleiding van het interview in de Nieuwe Meerbode stelt hij het volgende: “Hoe moeten wij dat zien, ‘respect voor de watertoren’? De ‘(rein)waterkelder’ is als historisch erfgoed onlosmakelijk verbonden met het belangrijkste monument van Aalsmeer! Dat zou moeten worden bedolven door ‘appartementen’ die het zicht op ons ‘landmerk’ zouden verpesten?” Een nogal insinuerende manier van schrijven die je meteen in een negatieve stand zet. Het is ook niet juist, de reinwaterkelder is geen onderdeel van het monument, het wordt bij de beschrijving van de watertoren als monument, nergens genoemd. Watertoren in aalsmeer (noord holland) | Monument – Rijksmonumenten.nl Laten we het een gemis aan kennis noemen waardoor Pierre er meteen van uitging dat binnen de wereld van de architectuur geen architect te vinden is die op een integere manier met het cultureel erfgoed en het bijzondere van deze plek kan omgaan. Geheel onterecht, net als binnen de wereld van de jazz zijn er binnen de wereld van de architectuur ‘kunstenaars’ die met liefde en kennis van zaken met hun ‘vak’ omgaan.

Architect
Als je dat verschil in benadering niet kent maakt het je eigenlijk ook niet uit wie de architect is, zonder echt een goede onderbouwing of controle, noemde Pierre een naam van een architect die volgens hem het werk was gegund. Toen ik de site bezocht schrok ik, het werk dat ik zag gaf mij niet de indruk en het vertrouwen dat deze architect in staat was om deze oh zo moeilijke opdracht, vol met tegen elkaar in schurende belangen, op een goede manier op te lossen. Ik klikte uit wanhoop ‘Teken de petitie’ aan en vulde het nodige in.

Wat weifelend nam ik daarna toch nog even de moeite om te controleren of de door Pierre genoemde architect wel juist was. Met de woorden reinwaterkelder en Aalsmeer kwam ik tot mijn verrassing op Facebook terecht met de naam van een geheel ander bureau: Studio Groen & Schild.  Studio Groen+Schild | Architectuur+Interieur (studiogroenenschild.nl) Toen ik hun werk bekeek herinnerde ik me een publicatie van het bureau in de Architect, een toonaangevend architectuurplatform. Het betrof de Transformatie van een reinwaterkelder tot woning in Colmschate. Ik was gecharmeerd van dat soort architectuur, het is helder, ogenschijnlijk eenvoudig, vertoont mooie ruimtelijke overgangen en veel gebruik van eerlijke, duurzame materialen. Uit wat ik op hun site las, maakte ik op dat ze een geheel eigen manier van werken hebben ontwikkeld. Ze voeren gesprekken met betrokkenen en gaan na welke belangen en verlangens er spelen om al analyserend uitgangspunten te formuleren. Ellen Schild, architect en directeur van het bureau, gaf in een telefoongesprek dat ik afgelopen vrijdag met haar voerde aan, hoe belangrijk het is om veel van de plek te weten en van wat er bij de mensen leeft.

Vol twijfels
U zult het wel gemerkt hebben, ik ben niet meer zo zeker van mijn woorden die ik eerder heb geuit. Ik ben een man vol twijfels, ik zag hoe Peter en Mark woorden gebruikten die beter niet gezegd hadden kunnen worden, ik zag hoe Pierre zich door zijn emoties liet meeslepen en vraag me af of we toch niet met elkaar kunnen nagaan wat er wel mogelijk is. Het is juist dat de plek geen uitstraling heeft, kunnen we niet proberen om dat met elkaar te verbeteren? Is het niet mogelijk om met elkaar in gesprek te gaan, laten Mark en Peter maar eens bewijzen dat het meer dan om geld gaat. Geef bureau Groen & Schild alle ruimte en medewerking om zorgvuldig te analyseren of het überhaupt mogelijk is om al die verschillende belangen en verlangens met elkaar te verenigingen. Kortom, zoek de verbinding en sta open voor wat de uitkomst ook moge zijn.