Gemeente zorgregisseur in 2015

Maandagavond organiseerde de gemeente een informatieavond over de veranderingen in de zorg. De zorg voor jeugd, ouderen, chronisch zieken, gehandicapten en mensen die moeilijk aan werk kunnen komen, wordt vanaf januari 2015 de verantwoordelijkheid van de gemeente. ‘Wat kunnen mensen hiervan verwachten,’ was het thema van de avond.

Presentator Rob Oudkerk sprak voor een goed gevulde burgerzaal en legde aan de hand van een presentatie uit welke veranderingen gaan komen per 1 januari 2015. Na het officiële gedeelte konden de aanwezigen bij verschillende informatiepunten terecht met hun vragen.

Klaar of niet
De media staan vol met negatieve boodschappen over de overgang van de zorg naar de gemeente. Volgens Oudkerk kopte de Telegraaf zelfs met ‘Burger afhankelijk van welwillendheid van gemeente’. “Veel media zeggen dat het een grote puinzooi gaat worden in januari,” zegt Oudkerk, die binnen de gemeenten Aalsmeer en Amstelveen tijdelijk is aangesteld als programmamanager zorg.

“Aan de andere kant wordt er ook geroepen dat de gemeenten er per 1 januari helemaal klaar voor zijn.” De media spreken elkaar volgens Oudkerk dus tegen. “En zoals zo vaak in Nederland, de waarheid ligt in het midden.” Oudkerk geeft toe: “We weten het nog niet of we er in januari helemaal klaar voor zijn. Ik doe niet aan verwachtingsmanagement. Wel kan ik melden dat we anderhalf jaar lang zo goed mogelijk geprobeerd hebben om alles goed te regelen voor 2015.”

Geld
Oudkerk somt een lijstje op van punten die overal te horen zijn: meer participatie en zelfredzaamheid, meer eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid, meer inzetten van eigen netwerk, meer vrijwilligers en mantelzorg, verschuiving naar lichtere vormen van ondersteuning, zelfstandig(er) thuis wonen en goedkoper werken en kosten besparen.

De presentator maakt het plaatje niet mooier dan het is voor de aanwezigen. “Gaat het om geld? Ja. We hebben te maken met bezuinigingen vanuit het rijk. Er moet 17 miljard bezuinigd worden op de kosten van de AWBZ.” Er wordt gezegd dat de gemeente dichter bij de burger staat dan het rijk. “Klopt, maar de hoofdreden van deze veranderingen is natuurlijk bezuinigen.”

Toch ontkracht hij een gerucht. “Overal wordt geroepen dat we voor bijvoorbeeld jeugdzorg meer taken krijgen met 15% minder budget. Dat is in 2015 maar 3% minder.”

Zorgregisseur
De vergelijking wordt getrokken met de pitstop bij de Formule 1. “Daar wordt razendsnel en nauwkeurig samengewerkt als een geoliede machine. Alleen in ons geval is de gemeente de regisseur van alles. We zijn zelf geen hulpverlener, maar zorgen ervoor dat alles beter op elkaar wordt afgestemd.” Volgens Oudkerk krijgen de ambtenaren geen jarenlange omscholing naar zorgfuncties. “Ze hoeven zelf geen psychiater of jeugdhulpverlener te worden. De gemeente wordt wel opdrachtgever van zorginstellingen en organisaties en koppelt ze waar nodig aan elkaar.”

Een belangrijke slogan wordt gepresenteerd. ‘Meedoen mogelijk maken’, dat is waar Aalsmeer voor staat.

Veranderingen
De gemeente wordt verantwoordelijk voor het organiseren van een aantal zaken die nu onder de AWBZ vallen. Ze wordt nu dus het aanspreekpunt, niet meer de zorgkantoren. Ook wordt de gemeente verantwoordelijk en het eerste aanspreekpunt voor het organiseren van de jeugdhulp.

De gemeente gaat, daar waar mogelijk, de zorg op elkaar af (laten) stemmen. En als het nodig blijkt, zal er samen met de persoon in kwestie worden gesproken over een ondersteuningsplan en wie daar allemaal aan meedoet. “Het zogenaamde keukentafelgesprek dus. Zo proberen we in kaart te brengen wat er nodig is en de zorg goedkoper, efficiënter en dus ook prettiger te maken.”

Indicaties
De gemeente gaat volgende maand besluiten nemen over de WMO-nota en het beleidsplan jeugdhulp en in december komt de participatienota aan de beurt. Maar belangrijker voor burgers is om te weten hoe het zit met hun indicatie.

AWBZ: als de huidige indicatie doorloopt tot maximaal 31-12-2015, dan wordt die overgenomen. Voordat deze indicatie afloopt wordt er in overleg zo’n twee maanden voor het aflopen een nieuw ondersteuningsplan opgesteld. Gaat er in 2015 dan wel iets veranderen? “Meestal niet, maar in een half tot één procent van de gevallen wel. Dat kan zijn omdat er niet meer met een bepaalde instelling wordt samengewerkt. De gemeente zoekt dan de beste oplossing voor dezelfde zorgsoort. Maar iedereen behoudt het recht op bepaalde zorg.”

WMO: De huidige WMO-indicaties lopen gewoon door. Iedereen behoudt de huidige ondersteuning.

PGB: de indicaties lopen gewoon door in 2015. Maar wat wel verandert is dat de budgethouder geen geld meer op zijn rekening krijgt, waarmee hij voorheen de zorgverleners kon betalen. De betalingen van het PGB gaan via de Sociale Verzekeringsbank SVB) rechtstreeks naar de zorgverlener. Dit wordt trekkingsrecht genoemd. Budgethouders zijn per brief van de SVB geïnformeerd. (Meer informatie op www.svb.nl)

Jeugd: gezinnen en jeugdigen die op 31 december 2014 jeugdhulp ontvangen behouden deze hulp ook in 2015.

Eigen bijdrage: aan de hoogte van de eigen bijdrage wijzigt niets. Dat geldt ook voor het betalen of innen van deze eigen bijdrage. Dat blijft gewoon hetzelfde.

Sociaal loket en team
Iedereen die met vragen voor ondersteuning zit kan zich melden bij het sociaal loket van de gemeente. Daar wordt een inschatting gemaakt door iemand van het sociaal team of de vraag direct kan worden afgehandeld of dat er in teamverband met verschillende professionals naar moet worden gekeken. Het traject van het ‘keukentafelgesprek’ wordt dan opgestart met iemand van de gemeente.

Oudkerk: “Iedereen kan 24 uur per dag met alle vragen bij de gemeente terecht. Op de website komt er ook veel informatie en een mail sturen kan ook altijd.” Hij noemt als voorbeeld, waar internet een oplossing kan bieden, een 75 jaar oude man die iets tegen eenzaamheid wil doen. Daarvoor kan hij terecht bij de website/burgerportaal van de gemeente.

Ook wordt er even stilgestaan bij de zorgmijders. Medewerkers van het sociaal team benaderen deze mensen zodra blijkt dat de veiligheid van de persoon in kwestie of diens omgeving in het geding is. “Daarin speelt de omgeving een belangrijke rol, want zij moeten de signalen doorgeven aan de gemeente.”

Wethouders
Na nog wat informatie over onder andere klachtenafhandeling, sluit Rob Oudkerk zijn presentatie af met: “Het gaat de gemeente echt om de vraag: wie wordt waar eigenlijk beter van en waarom?”

De wethouders worden voorgesteld. Ad Verburg is al jaren verantwoordelijk voor zorg. “We moeten onze verantwoordelijkheid nemen als gemeente en de mens centraal stellen. Ik wil zeker geen angst uitspreken, maar het zal best zwaar worden met zeker ook uitdagingen. Samen met vrijwilligers en de beschikbare gelden gaan we voor de kwetsbare mensen opkomen.”

Sinds kort heeft wethouder Gertjan van der Hoeven jeugdzorg in zijn portefeuille. Hij is ervan overtuigd dat er voldoende professionele mensen in Aalsmeer en ook in Amstelveen werken om dit aan te pakken. “Garanties kunnen we niet afgeven, maar over een paar jaar zal het op gebied van gezin en jeugdzorg beter geregeld zijn. We kunnen het vanaf volgend jaar al beter organiseren.”

Twijfels
Ondanks het heldere verhaal waren er wat twijfels in de burgerzaal bij de aanwezigen. ‘Eerst zien dan geloven,’ hoorde je veel. Dit werd opgepakt met de afspraak om over een jaar weer een soortgelijke burgerbijeenkomst te organiseren in het gemeentehuis. “We moeten het nog ervaren, maar er wordt permanent gekeken wat de burgers ervan vinden. Er komt zeker een tevredenheidsonderzoek,” aldus wethouder Ad Verburg. Ook Gertjan van der Hoeven ging hierop in. “We moeten met elkaar gesprekken blijven voeren.”

De vraag werd ook gesteld of Tafeltje Dekje nog blijft. Ad Verburg zegt dat de 150 vrijwilligers van deze organisatie gewoon hetzelfde blijven doen. De gemeente zal voor een groot deel afhankelijk zijn van vrijwilligers. “In dit dorp gebeurt er veel waar ik trots op ben. Er is een grote sociale cohesie. Er wordt veel gesport, wat weer voor sociale controle zorgt. We moeten onze zegeningen tellen. In een stad is dat echt anders,” zegt de wethouder zorg.

Conclusie
In grote lijnen blijft alle zorg hetzelfde in 2015. Slechts een paar procent zal ‘last krijgen’ van het omzetten naar andere zorginstellingen. De gemeente krijgt er taken bij, maar het zou efficiënter, goedkoper en prettiger moeten worden voor de zorgontvanger. De lijnen zijn korter, de gemeente is regisseur.

Maar er werden geen garanties afgegeven. “We moeten accepteren dat er ook dingen fout kunnen gaan, zeker in het begin. Er is tijd nodig om het proces goed te laten lopen.”

Dit geldt allemaal voor volgend jaar. “Over 2016 praten we nu nog niet,” aldus Rob Oudkerk.

Foto's: Rob Oudkerk presenteerde de veranderingen in de zorg voor 2015 voor een volle burgerzaal. Wethouders Verburg en Van der Hoeven vulden aan. (Foto's Arjen Vos)

Ilse Zethof