We hebben allemaal wel eens last van een dubbel gevoel. Als ik aan Dirk Eveleens vraag of hij spijt heeft van een te vroeg afgebroken judocarrière kijkt hij even voor zich uit en geeft dan toe er nog wel eens over te dubben. “Ja, ik had wel willen weten hoever ik had kunnen komen. Maar wat de beste jaren in het judo hadden moeten worden, werden de beste jaren voor het ontwikkelen van de zaak”, zegt de zoon van een poelvisser. Als compenserend goedmakertje bouwde hij aan de Leimuiderdijk bij Burgerveen een mooie palingrokerij op, druk bezocht en geprezen om de kwaliteit.

 

Dirk Eveleens leek in de eindjaren zestig en beginjaren zeventig de derde kanjer te worden in een rijtje illustere judoka's. Zijn voorgangers waren Anton Geesink en Wim Ruska, winnaars van Olympisch goud. Dirk was al Europees kampioen bij de junioren geweest, incasseerde als jonge twintiger drie nationale titels bij de senioren en won twee keer brons bij de Europese kampioenschappen voor de grote jongens. Peter Snijders, Chris Dolman en Peter Adelaar waren in die jaren de andere Nederlandse toppers. Dirk Eveleens kon ze aan met zijn kracht, inzet en behendigheid, zoals hij in die jaren zelf vaststelde. Aan zijn techniek viel nog wat te sleutelen, daar was hij ook eerlijk in, maar er was voldoende leertijd. Geesink en Ruska waren immers vier jaar ouder toen ze aanhaakten bij de wereldtop.

 

Portier

Dirk Eveleens sportte rond 1970 voor eer en bekers – Nederland kende nog geen topsportklimaat. Zonder een baas, die vrijaf gaf en toch het loon doorbetaalde, kon je het wel schudden. Zelfs Olympisch kampioen Wim Ruska knoopte amper de eindjes aan elkaar. En evenals Ruska stond Dirk Eveleens enige tijd als portier aan de deur van een discotheek, het toen ook bij Aalsmeerse jongeren populaire Casino in Noordwijk. Dirk: “een man, op bezoek in onze zaak, bood me de bijverdienste aan. Ik had er eigenlijk helemaal geen zin in, ik schaamde me er voor, en wist niet hoe ik mijn hand moest ophouden voor het tipgeld. Na de eerste avond was ik van plan meteen weer te stoppen, maar toen ik 's nachts thuis het verdiende geld ging tellen dacht ik er toch anders over. Een leuk bedrag voor een paar uurtjes staan”, zegt Dirk nu. “Ik heb het werk vijf jaar gedaan.”

Hoe treurig het topsportleven in die jaren voor de judoka's was blijkt ook uit een ervaring van Dirk met sportarts Rolink in IJmuiden. “Wim Ruska en ik waren geblesseerd en we lieten ons behandelen door Rolink. Toen hij daarmee klaar was wilden we betalen. 'Van mensen die zo'n armoedige klotensport beoefenen wil ik geen geld hebben', zei hij. We zijn hem later maar een flesje whisky gaan brengen”.

 

Hobby

Dirk Eveleens kon elke stuiver goed gebruiken. Toen ik hem rond 1970 eens sprak noemde hij topsport een hobby. “Het is maatschappelijk onverantwoord je volledig aan topsport te wijden”, zei hij ook. Zijn vader was in 1961 jong overleden en er moest boter bij de vis komen. Met zijn moeder startte hij een palingrokerij en had, om te kunnen investeren, een flink bedrag moeten lenen. Om de schuld af te lossen ging het werk soms voor de sport. Meer dan eens kwam Dirk Eveleens niet opdagen bij de centrale trainingen onder leiding van Anton Geesink. De coach passeerde de dissident vervolgens voor belangrijke evenementen. Dirk: “De centrale trainingen waren altijd op zondag, uitgerekend de dag dat we met de palingverkoop de hoogste omzet haalden. Ik trainde wel heel hard door de week, was fit genoeg en altijd inzetbaar. Toch werd ik gepasseerd. Opvallend genoeg is er bij de bond zoveel jaren later niets veranderd. Nu is er weer een meisje dat buiten de centrale trainingen om naar de top wil, maar ook voor grote wedstrijden wordt uitgesloten.”

 

Dirk Eveleens, nu zeventig jaar oud, liet een sportcarrière met perspectief voortijdig uit zijn handen glippen. Een rentree in 1973 in het nationaal team onder leiding van Wim Ruska bracht hem nog een derde nationale titel, maar het bleek geen nieuwe opstap naar internationale roem. Wel kan Dirk met plezier terugkijken op de hoogtepunten uit zijn sportcarrière. “Aan het winnen van de nationale titel alle categorieën in 1971 in Apeldoorn bewaar ik de mooiste herinneringen. Ik klopte op rij Snijders, Adelaar en Dolman, dat waren toen heel sterke judoka's.” De kenners noemden het zelfs een ongeloofwaardige prestatie, want de nog jonge Eveleens was met zijn lichaamsgewicht van 'slechts' 115 kilo sterk in het nadeel ten opzichte van Dolman (125 kg) en reus Adelaar (155 kg).

 

Diarree

Voldoening haalde Dirk Eveleens ook uit het WK in 1969 in Mexico, een toernooi waaraan hij kon meedoen nadat zijn fanclub met een collectebusje langs de deuren in de buurt was gegaan. Dirk: “Een paar dagen voor het toernooi kreeg ik diarree, ik verloor vier of vijf kilo en werd toch nog vijfde.” Hij miste de halve finales maar net. Tegen de Japanner Matsunaga verspeelde hij voordeel, 30 seconden voor het einde.

 

Nog altijd volgt Dirk Eveleens het judo. “Soms wordt ik uitgenodigd voor het bijwonen van een evenement. Ik ga er dan heen met Karel Gietelink en Chris Dolman. Maar de wereld van het judo is veranderd na al die jaren en we komen natuurlijk steeds minder bekenden tegen”, zegt hij berustend.

Dirk Eveleens won de hoofdprijs niet in de sport, wél met de palingrokerij die hij nog altijd voortzet met zijn vrouw Anneke en drie dochters. Maar nog steeds is er die niet meer af te kloppen vraag: wat als?

 

Tekst: Jacques de Jonge

 

Foto's: Met beker en meisje: Dirk Eveleens is nationaal kampioen alle categorieën 1971 in Apeldoorn. Prijs: een beker.

 

Topsporter Dirk Eveleens poseert voor zijn palingrokerij aan de Leimuiderdijk bij Burgerveen.

 

Het weekblad Sport Express wijdde in 1971 een verhaal aan Dirk Eveleens en zijn dilemma: werken of sporten?

 

Actiefoto:

Dirk Eveleens vloert reus Peter Adelaar op het NK 1971 in Apeldoorn

 

Met dochter Paola in de rokerij (Foto Arjen Vos)