Zwarte raadsvergadering politiek dieptepunt

Afgelopen avond, bij een stralende volle maan en met op een paar honderd meter afstand een vrolijke Popkwis0297 en veel gezelligheid, speelde zich binnen de raadzaalmuren een politiek drama af. Een emotionele oproep van burgemeester Jobke Vonk, die met een brok in de keel verzocht om intrekking van twee beladen moties van de gezamenlijke oppositie, kon het tij niet keren. Tegen één uur vannacht benoemde de gemeenteraad de vier nieuwe wethouders. Maar, zeer ongebruikelijk, tien raadsleden van de oppositie gaven twee van hen, Ad Verburg (CDA) en Gertjan van der Hoeven (AB), niet het gevraagde vertrouwen.

Een even later in stemming gebrachte motie van wantrouwen tegen de nieuwe wethouders werd verworpen met 12 tegen 11 stemmen. De coalitie (CDA en AB) was tegen, de oppositie (VVD, PACT en HAC) vóór. Hetzelfde gebeurde om kwart over één met een motie die oproept tot een integriteitsonderzoek – met “uitsluitend” de gemeenteraad als opdrachtgever – naar het handelen van Verburg en Van der Hoeven in de affaire Van der Laarse.

Rioolpolitiek
Bij de beide scherpe moties vroeg CDA-fractievoorzitter Robbert-Jan van Duijn om hoofdelijke stemming. Dat leidde tot persoonlijke ontboezemingen in diverse stemverklaringen. Daarin kwamen de emoties van de avond – waarin een naargeestige sfeer heerste, soms op het grimmige af – en de frustraties over de hele afgelopen informatieperiode samen.

“Ik betreur het dat er bij een nieuwe raadsperiode een sfeer is zoals vanavond. Ik kwalificeer de motie van wantrouwen als rioolpolitiek,” stelde René Martijn (AB). “Ik ben hier ontzettend verdrietig over,” zei Ines van der Boon (CDA).

Signaal
Van Duijn verwees in zijn eigen stemverklaring naar zijn woorden afgelopen maandag bij de presentatie van het coalitieakkoord. “Aalsmeer verdient een goed bestuur. Een goed bestuur waaraan niet alleen de coalitie en het college, maar de hele raad meedoet. Ik had echt het idee dat de andere politieke partijen dat snapten en eraan wilden werken. Mijn vertrouwen in de oppositie heeft een deuk opgelopen.”

Pijn
Het toeval (er wordt geloot) wilde dat Rik Rolleman (PACT) als eerste zijn stem mocht uitbrengen bij de integriteitsmotie. In die motie staat dat de nieuwe wethoudersploeg “het resultaat is van een laakbaar (in)formatieproces waarbij het belang voor de Aalsmeerse gemeenschap is verwaarloosd”.

Eerder op de avond had Rolleman in zijn ingelaste afscheidsspeech als wethouder van het vorige college aangegeven dat het hem “pijn” deed dat zijn oud-collega's Verburg en Van der Hoeven beticht worden van machtsmisbruik. “Dat straalt namelijk op de gehele raad af.”

Goede intenties
Rolleman zei erbij dat “aan de goede intenties van hen beiden niet getwijfeld hoeft te worden.” Toch gaf de PACT'er in zijn stemverklaring aan vóór de motie te stemmen. “Het doet pijn,” herhaalde hij, “maar het is van groot belang dat iedereen gezuiverd wordt van alle blaam. Dat moet worden onderzocht, in alle openheid.”

Van Duijn had gehoopt dat Rolleman na zijn speech “volwassen en integer” zou reageren op de integriteitsmotie. “Dat is helaas niet het geval. Ik distancieer me van de insinuaties in de motie.”

Schandalig
In de discussie vóór de stemmingen had de CDA'er de “insinuaties” al “schandalig” genoemd. Voor Van Duijn, gesteund door fractievoorzitter Helma Persoon van AB, was het door Vonk vorige week vrijdag aangekondigde onderzoek voldoende. “Daar zijn we nauw bij betrokken als raad.”

In zijn stemverklaring liet Dirk Stoker (AB) weten dat de motie “op insinuaties en halve waarheden” berust. “Dat betreur ik zeer,” zei hij. “Ik vind het heel erg dat deze motie is ingediend,” verklaarde Persoon op haar beurt.

Hartenkreet
In het debat over een amendement en diverse moties, dat ze als voorzitter van de gemeenteraad zittend leidde, stapte Vonk opeens achter het spreekgestoelte om een hartenkreet te laten horen over de meest beladen moties. Het was terstond doodstil in de raadzaal, die nog vol zat, ook al liep het tegen middernacht.

Oproep
Jobke Vonk, zichtbaar en hoorbaar geëmotioneerd, knoopte er een “oproep” aan vast om “normaal met elkaar in gesprek te gaan”. Natuurlijk, stelde ze, moet er een integriteitsonderzoek komen. Maar alle raadsleden en wethouders hebben een eed of gelofte afgelegd. Dat betekent dat “we integer zijn totdat het tegendeel bewezen is”.

Met die vaststelling vroeg Vonk de oppositie beide moties terug te halen. “U heeft signalen afgegeven, en iedereen heeft dat begrepen.” zei ze.

In gesprek
“Nadat dit achter ons ligt, wil ik graag met u in gesprek hoe we met elkaar de cultuur kunnen veranderen. En dat op een normale manier. Respectvol. Volgens mij snappen de inwoners hier niets van. Die willen op een goede manier bestuurd worden.”

Haar oproep had echter niet het door haar gewenste effect. Na een door VVD-fractievoorzitter Robert van Rijn aangevraagde schorsing, gebruikt om de woorden van Vonk te kunnen wegen, hield de oppositie voet bij stuk. “We hebben in de motie van wantrouwen zorgvuldig gekeken naar de formulering. We spelen echt op de bal en niet op de persoon,” reageerde Van Rijn.

Dé manier
PACT-fractievoorzitter Ronald Fransen lichtte toe wat de oppositie met de motie wil uitdrukken. “Een diep ongenoegen met het informatieproces. Dat er verkeerde argumenten gebruikt zijn. En dat oproepen om in gesprek te gaan niet zijn gehonoreerd.”

De motie van wantrouwen indienen “is het gewoon waard, om duidelijk een signaal af te geven. We zitten in de politiek. Dit is dé manier om dat tot uitdrukking te brengen.”

Verantwoorden
Ook HAC-fractievoorzitter Bram Heijstek, benadrukkend dat het gaat om “het, respectloze, proces en niet om de persoon”, bleef achter de motie staan. “Ik geloof dat jullie hart op de juiste plaats zit,” sprak hij rechtstreeks tot Verburg en Van der Hoeven.

“Maar ik moet me ook kunnen verantwoorden tegenover mijn achterban. Er gebeuren dingen met rook, waarvan ik niet kan zeggen of het goed of slechts is.” De twee nú installeren, is in dat geval geen optie, aldus Heijstek.

Feliciteren
Een aangedane burgemeester Vonk vond het “bijzonder jammer” dat de oppositie niet met haar meeging. “Ik hoop wel dat we met elkaar, ook na het besluit over de motie, in gesprek blijven. Laten we ons er allemaal terdege bewust van zijn dat we de gemeente Aalsmeer moeten besturen. Dat vragen de kiezers van ons.”

Vonk tikte de raadsvergadering goed kwart over één vannacht af. Dat gebeurde in een bedorven sfeer, waarin de gemeenteraad in twee, in zichzelf gekeerde, kampen was verdeeld – het ene net iets groter dan het andere. In een laatste oproep probeerde de burgemeester de rijen nog enigszins te sluiten. “Ik hoop dat u alle nieuw benoemden wilt feliciteren.”

● Zie eerdere artikelen over de coalitievorming en affaire Van der Laarse in de rubriek 'Politiek'
● Klik hier om raadsvergadering terug te luisteren
● De motieteksten staan op dit moment nog niet op de gemeentewebsite

Foto's: impressie van de raadsvergadering gisteravond en vannacht, (van boven naar beneden) burgemeester Jobke Vonk in een emotionele oproep, de fracties van CDA met rechts eenmansfractie HAC), VVD, AB en PACT, en de raadsleden en fractieassistenten tijdens Vonks pleidooi. (foto's Patrick Spaander)