Winkeltijden, botsing van niet bestaande principes

Weet u het nog hoe dat zat met de winkeltijden op zon- en feestdagen? Het was van 12.00 tot 20.00 uur. Met als argument dat men gehoor wilde geven aan de vraag van enkele supermarkten om de winkeltijden te verruimen en om de recreant en toerist ook op zondagochtend in zijn boodschappen-behoefte tegemoet te komen, wilde het College die tijd met zowel twee uur vervroegen als verlaten. Dat werd niet door alle partijen gewaardeerd, AA en het CDA waren tegen.

Zondagsrust
Bij het CDA denk je dan al gauw aan de zondagsrust, als een speciale dag – als een ‘dag van rust, reflectie en bezinning’. Een dag die anders is dan alle andere dagen. Zondagsrust zou beantwoorden aan de Bijbelse notie dat er zes dagen gewerkt wordt en dat de zondag een rustdag is.’ Maar is deze gedachtegang wel correct, is hier een theologische grondslag voor te vinden? Op de site van het C(hristelijk) I(nformatie P(latform) kom ik een artikel tegen van W.J. Ouweneel die stelt dat er simpelweg geen zondagsgebod is; hoe pijnlijk dit sommige lezers ook in de oren moge klinken: die zondagsrust is een puur menselijk bedenksel. Er is wel een sabbatsgebod, maar (a) dat geldt voor Israël en (b) betreft uitsluitend de zaterdag. De zondag is een vrijwillige feestdag (hoewel zelfs dat al moeilijk vanuit het Nieuwe Testament is aan te tonen) op geen enkele wijze een verplichte rustdag, waarop zelfs (zoals zo vaak gebeurd is) de oudtestamentische sabbatsgeboden kunnen worden toegepast. Dat is een puur menselijke theorie, die niet houdbaar is, zoals ook verscheidene gereformeerde theologen allang hebben toegegeven (bijv. prof. J. Douma).

Vrij ondernemerschap
Tijdens de debatten werd overigens nog steeds gedaan of zondagsrust en het CDA een onverbrekelijk geheel vormen, Willem Kikkert en Jelle Buisma deden hun uiterste best om maar duidelijk te maken dat ze veel begrip hadden voor de stellingname van het CDA. Maar ja, daar stond weer een ander ‘fundamenteel’ principe tegenover, dat van het vrije ondernemerschap. Ook daar kun je je bij afvragen of dat wel bestaat. Op dit moment hoeven Nederlanders gemiddeld niet meer dan 680 meter te lopen om een supermarkt te bereiken. Het is de allerbelangrijkste aanvoerlijn van voedsel en andere levensmiddelen geworden. Tussen de tienduizenden producenten van voedsel en de miljoenen consumenten zitten slechts zes inkopers, zij hebben daarmee een ongekende macht. Omdat ze op elkaar lijken, doen ze allemaal hetzelfde: snel, standaard en (deels) goedkoop leveren. Tegen dit soort grootheden heeft de buurtwinkel op de hoek het allang afgelegd en is uit het straatbeeld verdwenen.

AA en het CDA vinden elkaar
Toch dachten het CDA en AA de lokale winkelier nog te kunnen beschermen door niet met het voorstel van het College mee te gaan. Voor het CDA meer om een argument te hebben om de zondagsrust te beschermen en AA vanwege de invloed van, toen nog partijlid, René Martijn. Het CDA en AA vonden elkaar en kwamen met het voorstel dat de winkelier tien maal per jaar in plaats van 12:00 tot 20:00 uur open mocht blijven van 06:00 tot 22:00 uur. Aangezien AA en het CDA samen een raadsmeerderheid vormden, werd dat aangenomen.

Initiatiefvoorstel
Wat toen nog niet was te voorzien waren de kosten die een dergelijk voorstel met zich meebrengt. Administratieve rompslomp, toezicht en handhaving, al met al een bedrag van bijna 100.000 euro. Aanzienlijk voor een gemeente als Aalsmeer. Wat evenmin was te voorzien was het vertrek van René Martijn uit AA. Toen hij was verdwenen kon AA zonder noemenswaardig gezichtsverlies een ander standpunt innemen. En dat gebeurde. Samen met D66, de PvdA en GroenLinks werd er een initiatiefvoorstel ingediend om alsnog tegemoet te komen aan het voorstel van het College dat oorspronkelijk was ingediend: twee uur vroeger en twee uur later.

CDA terug naar ‘principieel’
Aangezien ook het CDA vooruit kan denken wist men dat het initiatiefvoorstel het zou halen, toch diende men een amendement in: een terugkeer naar de openingstijden van nu. Als argument de bescherming van de Aalsmeerse middenstander. Op enkele uitzonderingen na, neem bijvoorbeeld De Osdorper en slagerij Maarse, heeft die het al lang verloren en vraag ik me af of dit wel de juiste reden was. Was het niet meer een gebaar naar de achterban om te laten zien dat men oog heeft voor de zondagsrust? Maar op welke grondslag?

Tekst Joop Kok, foto’s archief AV