Late uurtjes voorbij met nieuw vergadermodel raad

Het was een miskleun. Het rondetafelgesprek van de gemeenteraad, nog geen jaar geleden geïntroduceerd, is na acht afleveringen de prullenbak in. Morgen begint de raad met een nieuw vergadermodel in de verwachting dat de late uurtjes een gepasseerd station zijn en dat de debatten meer diepgang krijgen en gestroomlijnder verlopen.

Opvallendste verandering is dat de aloude commissievergadering haar wedergeboorte beleeft. Zoals waarnemend fractievoorzitter Jaap Overbeek van het CDA op de raadsvergadering van 19 februari in herinnering bracht, kende Aalsmeer tot acht jaar geleden raadscommissies. Daarin werd de raadsvergadering, waarin het debat plaatsvond en de besluiten vielen, voorbereid.

Dinsdag start
Dinsdag is de start van de commissie Ruimte en Economie, donderdag volgt de commissie Maatschappij en Bestuur. Dat wordt een vierwekelijkse cyclus. Twee weken na de commissievergaderingen, waarin per fractie maximaal twee leden (raadslid dan wel fractieassistent) aantreden, is de eigenlijke raadsvergadering – met alle raadsleden op de zetels en op de gebruikelijke donderdag. De eerstvolgende raadsvergadering is vastgesteld op 26 maart.

Wat is het werkterrein van de twee nieuwe commissies? Bij Ruimte en Economie gaat het om onderwerpen over economie, duurzaamheid, openbare ruimte en ruimtelijke ontwikkelingen. Bij Maatschappij en Bestuur over sociale kwesties, onderwijs, bestuur, veiligheid en financiën (in algemene zin).

Fractiespreekuur
Burgers kunnen aan bod komen in commissievergaderingen of in het fractiespreekuur, dat in de gekozen vorm een nieuw fenomeen is. Alleen bij de commissies kunnen burgers en vertegenwoordigers van organisaties en bedrijven inspreken. Dat kan voortaan niet meer op de, prestigieuzere, raadsvergaderingen.

Het nieuwe spreekuur is gepland donderdags in de week vóór de beide commissievergaderingen. Het is een inloop waarvoor een halfuur uitgetrokken is en waarbij per fractie één lid aanwezig zal zijn. Aanmelden hoeven burgers niet, iedereen kan zo binnenlopen. Het eerstkomende spreekuur is officieel nog niet aangekondigd, maar volgens het schema moet dat 2 april worden.

Leermodel
Op 17 februari noemde fractievoorzitter Helma Persoon van AB het begrip fractiespreekuur “een beetje gedateerd”. “Praatje met de raad” vond ze een “vlottere” benaming. Dat was de suggestie die woordvoerder Rik Rolleman van PACT eerder die avond had gedaan.

Vooralsnog blijft het bij 'fractiespreekuur', maar naamsverandering is niet onmogelijk. Dit omdat de gemeenteraad als “uitgangspunt” heeft genomen dat het nieuwe vergadermodel een “leermodel” is. Met een “levend document ” kon fractievoorzitter Robert van Rijn van harte instemmen. “Een groeimodel,” zei hij, en hij had er “vertrouwen” in.

Mislukt
De gemeenteraad ziet het nieuwe model als veel meer dan een cosmetische verandering. Het een jaar terug ingevoerde stelsel bleek “niet goed te functioneren” volgens Overbeek. “Destijds is gezocht naar een structuur die minder vergaderavonden zou meebrengen, mede vanuit de gedachte meer op hoofdlijnen te besturen,” legde de CDA'er, de gedachte van de hele raad vertolkend, op de vorige raadsvergadering uit. 

“Echter het besturen op hoofdlijnen lukt ons niet en het op één avond proppen van een oordeelsvormende en besluitvormende raad zet zoveel druk op de vergaderorde dat het niet lukt bijtijds de vergadering af te ronden,” aldus Overbeek.

Niet uit de verf
Burgers kwamen tijdens de rondetafelgesprekken, bedoeld om ze meer bij de raad te betrekken, niet of nauwelijks uit de verf. Bovendien zat er in de praktijk maar een enkeling aan de raadstafel.

Het bleek voor inwoners niet zo simpel de formele hindernissen te nemen om hun stem te laten horen. En als dat dan lukte, kwam het meestal niet tot vruchtbare gesprekken tussen burgers en raadsleden. De burgers konden er hun ei niet kwijt, de raadsleden werden weinig wijzer van de discussies.

Concessies
Hoe de burger er straks vanaf komt, is nog een open vraag. Rolleman gaf op 19 februari aan dat PACT “concessies” had moeten doen “aan de participatie met bewoners”. Van Rijn hoopte op “inbreng van bewoners” in het nieuwe stelsel.

Persoon had zo haar twijfels, omdat de reglementen de burger “niet voldoende ruimte” geven om “spontaan aan tafel” aan te schuiven. “Het wordt een mooie uitdaging: met welke setting kunnen we zorgen dat burgers met ons het gesprek gaan voeren,” stelde de AB'er, om niettemin te constateren dat ze “grote kansen” ziet.

Frisse moed
Feit is dat de raadsleden deze week met frisse moed een andere weg inslaan. Het besluit drie weken geleden over de nieuwe vergaderaanpak, door de raad zelf in een voorstel gegoten, werd na twintig minuten debat dan ook unaniem genomen.

De enige klager was Bram Heijstek van eenmansfractie HAC. Hij omschreef de nieuwe werkwijze als “als uitermate verzwarend” voor zijn fractie, die behalve hem twee fractieassistenten telt.

Niets meer gehoord
Wie op zijn minst met een katterig gevoel blijft zitten, zijn 'betrokken' burgers en verslaggevers van de lokale media. Die hebben begin december braaf, en enthousiast, meegedaan aan een workshop over verbeteringen van het vergadermodel. Sindsdien hebben ze niets meer van de gemeenteraad vernomen over het effect van hun inbreng.

In een gemeentelijk persbericht laat VVD-fractieassistent Erik Abbenhues, lid van de werkgroep die het vergadermodel vorm gaf, weten de nieuwe aanpak een “verbetering” te vinden. “De raadsvergadering is weer zoals die is bedoeld: voor het eindoordeel en de besluitvorming.”

Portretten: (van boven naar beneden) Jaap Overbeek (CDA), Rik Rolleman (PACT) en Helma Persoon (AB). (foto's AV-archief)