Door: Klaas Leegwater. Een klacht van een ondernemersorganisatie over Dick Kuin is doorslaggevend geweest bij zijn gedwongen vertrek als wethouder half maart. Dat zegt Kuin in een vraaggesprek met AalsmeerVandaag. In het beklag worden uitspraken van Kuin over dossier Fort Kudelstaart aangehaald die hij zou hebben gedaan op een bijeenkomst eind januari. De afzender trok de rol van Kuin als lid van het college in twijfel. Kort na ontvangst van het bericht werd door het college het vertrouwen in hem opgezegd. Kuin is verontwaardigd over de gang van zaken.

‘Ik vind dat ik niets misdaan heb’

Ping…klinkt het op de computer van burgemeester Oude Kotte donderdagmorgen 9 maart iets voor half twaalf. Een bericht in zijn mailbox van Juke van Niekerk, directeur-bestuurder van Liniebreed Ondernemen. Een stichting die een maatschappelijke en economische benutting van de Waterlinies in Nederland voor ogen heeft. Van Niekerk was aanwezig op een conferentie 26 januari op Fort Uitermeer in Weesp. Na een uitnodiging en afstemming binnen het college reist ook Kuin die dag af naar het vestingstadje aan de Vecht.

Informele setting
Wat Kuin dan nog niet kan vermoeden is dat op die bijeenkomst de kiem wordt gelegd voor zijn vertrek als wethouder bijna twee maanden later. Tijdens een pauze wordt Kuin door Van Niekerk in een informele setting gevraagd naar zijn mening over de ontwikkelingsplannen van ondernemer Martijn de Liefde met Fort Kudelstaart. Van Niekerk en De Liefde kennen elkaar van gesprekken over verschillende activiteiten op het fort. Momenteel staan de ontwikkelingsplannen met het fort ‘on hold’ nadat de Raad van State het bestemmingsplan eind vorig jaar van tafel veegde.

Excursie
In het bericht aan Oude Kotte schrijft Van Niekerk: “Op mijn opmerking aan de heer Kuin dat de plannen met het fort gewoon door kunnen gaan als de ondernemer een aanpassing doet conform een nieuwe vergunning reageerde hij vrij defensief. Als het aan hem lag zou dit nooit gebeuren.” Verderop schrijft Van Niekerk dat Kuin haar heeft verteld het voornemen te hebben een excursie te organiseren op Fort Kudelstaart. “U begrijpt mijn verbazing, ik mag aannemen dat als er activiteiten op en rond het fort worden georganiseerd de heer De Liefde de aangewezen persoon is.”

Van Niekerk meldt in de laatste alinea: “Lopen hier niet erg veel zaken en belangen door elkaar en hoe verhoudt zich dit tot de gemeentelijke governance? Ik hoop dat uw gemeente zich de vraag wil stellen of de door u geselecteerde gepassioneerde ondernemer De Liefde wel een eerlijke kans krijgt en uw bestuurlijke organisatie dat kan waarborgen.” Van Niekerk schrijft overigens in het bericht foutief dat wethouder Kuin Fort Kudelstaart in zijn portefeuille heeft.

‘Niet de kans gekregen’
De inhoud van het e-mailbericht was volgens Kuin voor de andere leden van het college dermate zwaarwegend dat het vertrouwen in hem nog dezelfde dag werd opgezegd. Kuin: “Ik heb niet eens de kans gekregen om uit te leggen in welke context tijdens een pauze ik een en ander heb verteld aan mevrouw Van Niekerk. Ik had haar duidelijker moeten maken dat ik als wethouder geen mening heb, maar als omwonende niet achter de huidige plannen met het fort sta.”

‘Klopt van geen kant’
De oud-wethouder ontkent met klem dat hij het met de bestuurder van Liniebreed Ondernemen heeft gesproken over een excursie op het fort. “Dat klopt van geen kant. Ik ben niet de beheerder van het fort, dat is nog altijd Martijn de Liefde. Het ging om een rondleiding niet door mij georganiseerd in het gebied dat grenst aan mijn achtertuin, dat is inundatiegebied behorende bij de Stelling van Amsterdam. Iedereen die dat wil kan dat hier komen bekijken.”

‘Mijn hoofd stond er niet naar’
Zeven weken is Kuin stil geweest na zijn abrupte en gedwongen afscheid half maart als wethouder met onder meer de portefeuilles Verkeer, Openbare Ruimte en Schipholzaken. “Mijn hoofd stond lange tijd niet naar praten. Ik heb heel weinig meegekregen wat er na mijn vertrek allemaal is gezegd en geschreven. Ik had er gewoon geen behoefte aan,” zegt Kuin die tijdens het gesprek aan de keukentafel in zijn woning soms zijn verontwaardiging niet kan onderdrukken als hij een opsomming geeft van de gebeurtenissen in de laatste maanden.

Feestend
Hoe anders was de situatie rond Kuin ruim een jaar geleden op de verkiezingsavond. Feestend incasseerde de oprichter van Absoluut Aalsmeer met zijn partijgenoten de overwinning van de gemeenteraadsverkiezingen. Eerst met zeven, na hertelling de volgende ochtend met zes zetels werd AA in aantal stemmen de grootste partij van Aalsmeer. Een paar maanden later werd Kuin geïnstalleerd als wethouder, samen met Robert van Rijn (VVD), Willem Kikkert (D66) en Bart Kabout (CDA).

Verkiezingsposters
Er was bij de buitenwacht twijfel of het politiek wel zou gaan werken tussen Kuin en Van Rijn in het college. Van Rijn, meer het prototype van een bestuurder, tegenover de ‘eigengereide’ Kuin. Zo trok Kuin tijdens de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen bij het landelijk partijbureau van de VVD aan de bel omdat hij vond dat Van Rijn als niet-inwoner van Aalsmeer, en daarom reglementair niet op de kieslijst stond, teveel onderdeel uitmaakte van de VVD-campagne. Van Rijn stond afgebeeld op verkiezingsposters.

Zaadje geplant
De besprekingen over een nieuw college verliepen stroef. Absoluut Aalsmeer, ‘in the lead’ bij het overleg, wenste dat Van Rijn een aantal portefeuilles zou inleveren. Dat gebeurde ook. Kuin: “Omdat onze partij vond dat hij er op onderdelen weinig van gebakken had. Op het gebied van Verkeer en Openbare Ruimte hadden we als AA een hoop aanmerkingen.” Werd toen niet het zaadje geplant voor de escalatie later tussen de twee wethouders? “Dat zou kunnen. Voor een deel snap ik dat het wat kwaad bloed heeft gezet bij Van Rijn. Maar voor mij was het niets persoonlijk, dit is hoe politiek soms werkt. Wat mij betreft was de lucht geklaard.”

Hoofdrol voor fort
Toch ging het fout in de relatie tussen wethouders Kuin en Van Rijn waarbij Fort Kudelstaart een hoofdrol speelde. Ondernemer Martijn de Liefde wil het verwaarloosde fort (Unesco Werelderfgoed) ontwikkelen tot Zeilfort met een hotel, restaurant, vergaderzalen en ondergrondse parkeergarage. Een groep omwonenden, verenigd in Stichting Werkgroep Fort Kudelstaart, verzet zich met beroepszaken tegen de plannen vanwege de grootschaligheid. Na het afschieten van het bestemmingsplan door de rechter in december is de vervolgstap van de gemeente vijf maanden later nog onduidelijk.

Belanghebbende
Kuin is geen lid van Stichting Werkgroep Fort Kudelstaart, maar als direct omwonende in de Fortbocht wel een belanghebbende als het gaat over de ontwikkelingen met het fort. Kuin, tegenstander van de bouwplannen, vindt dat zijn belang als het gaat om zijn leefomgeving zwaar weegt. Als raadslid van Absoluut Aalsmeer verliet hij de vergadering als het onderwerp Fort Kudelstaart werd behandeld. “Ik wilde het zuiver houden, niet worden beticht van belangenverstrengeling. Die lijn heb ik als lid van het college doorgetrokken, ik deed niet mee aan besprekingen over het fort.”

Geen blaam
Toch botste het in het college tussen Kuin en Van Rijn juist rond het Unesco monument. Van Rijn vond onder meer dat Kuin zich te veel bemoeide met juridische procedures met betrekking tot het fort, de portefeuille van Van Rijn. Integriteitsbureau Governance & Integrity (G&I) werd in februari door de gemeente ingeschakeld om gesprekken te begeleiden tussen Kuin, Van Rijn en Oude Kotte. Volgens Kuin concludeerde G&I dat hem geen blaam trof. De gemeente wil niet ingaan op vragen over de conclusies van G&I.

Belangenverstrengeling
De gesprekken boden voor Van Rijn geen oplossing. Dinsdag 7 maart kondigde hij zijn afscheid aan. Negen dagen later verklaarde Van Rijn voor de gemeenteraad: “Ik kan mij niet voorstellen dat als ik tegenover het fort zou wonen en ik zou persoonlijke belangen hebben, ik mij zou bemoeien met juridische procedures, wanneer dit naar mijn mening niet zou bijdragen aan de algemene belangen van de gemeente. Ik zou mij altijd maximaal inspannen om enkel de schijn van belangenverstrengeling te vermijden. Samen constateerden we dat het moreel kompas van betrokkene en mij anders staat afgesteld.”

‘Opkomen voor mijn recht’
Kuin wil niet reageren op de woorden van Van Rijn. “Ik heb niets gelezen of beluisterd afgelopen periode.” Hij verwijst nogmaals naar de conclusies in het rapport van G&I dat werd ingeschakeld. “Daar staat in dat ik geen blaam tref, bij geen enkel onderwerp dat in de gesprekken is behandeld. Als omwonende mag ik opkomen voor mijn recht.” Op de keukentafel ligt het rapport, Kuin wil geen inzage geven. “Nee, dat mag ik niet doen zonder toestemming van alle betrokkenen. Neem van mij aan dat het klopt wat ik je vertel.”

‘Er is niets’
Nadat Van Rijn zijn afscheid op 7 maart had aangekondigd voelde Kuin zich gesterkt door het rapport en bleef zitten. Het e-mailbericht van Van Niekerk in de ochtend van 9 maart zette alles op z’n kop. Een week later werd Kuin door de raad op een zijspoor gezet na een motie van wantrouwen. Kuin zegt door burgemeester Oude Kotte vooraf te zijn geadviseerd de eer aan zichzelf te houden. “Opstappen zou een schuldbekentenis zijn. Ik vind dat ik niets misdaan heb. Als ik nou een greep uit de kas had gedaan, of grensoverschrijdend gedrag had vertoond. Dan praat je over iets heel anders. Laten ze mij vertellen wat ik allemaal verkeerd gedaan heb. Er is niets.”

Als de opmerking van Kuin over het fort op de meeting in Weesp inderdaad het enige is waarom het vertrouwen in hem is opgezegd, is dat dan gerechtvaardigd? “Dat ligt er helemaal aan,” zegt emeritus hoogleraar bestuurskunde Arno Korsten. Zonder zich specifiek in deze zaak te hebben verdiept: “Als het een grote kwestie is en de wethouder gaat meer dan eenmalig en zelfs gepassioneerd uiten dat hij tegen is, dan ligt zijn hoofd zo maar op het hakblok. Dan wordt hij gedwongen op te stappen. Er moet immers eenheid van collegebeleid zijn.”

‘Naam Kuin kwam mij bekend voor’
Belangrijke vraag rond het e-mailbericht van Van Niekerk is waarom zij dit verstuurde zeven weken na de bijeenkomst in Weesp en twee dagen nadat Van Rijn zijn afscheid wereldkundig had gemaakt. Kuin: “Als zij het zo zwaarwegend vindt wat ik heb gezegd onderneem je toch binnen een paar dagen actie richting de gemeente.”

Als verklaring schrijft Van Niekerk in het bericht aan Oude Kotte dat een aanvraag op 3 maart van Kuin van een vlag met het logo van de Hollandse Waterlinies haar deed herinneren aan zijn uitspraken in Weesp. “De naam Kuin kwam mij bekend voor, ik kwam erachter dat ik de heer Kuin in de hoedanigheid van wethouder en belanghebbende heb ontmoet bij de conferentie in januari.”

‘Oprechte bedoelingen’
AalsmeerVandaag heeft Juke van Niekerk van Liniebreed Ondernemen een aantal vragen voorgelegd over haar rol in deze kwestie. Bijvoorbeeld om wat dieper in te gaan op de omstandigheden en haar beweegredenen voor het schrijven van het e-mailbericht aan Oude Kotte. Van Niekerk houdt het bij een korte telefonische verklaring. “Al de antwoorden van uw vragen zijn in de brief terug te vinden. Met het schrijven van de brief heb ik enkel oprechte bedoelingen gehad.”

Verantwoording afgerond
Burgemeester Oude Kotte gaat niet inhoudelijk in op vragen over het ontvangen e-mailbericht van Van Niekerk, welk effect dit had op het vertrouwen van het college in Kuin, of er zorgvuldig is gehandeld en of Kuin eerder is aangesproken op zijn functioneren. “Het naar buiten brengen van informatie betreffende integriteitskwesties rond personen, is niet in lijn met het bewaken van diezelfde integriteit,” laat Oude Kotte via zijn woordvoerder weten.

De burgemeester wijst er verder op dat de publieke verantwoording is afgerond nadat de raad op 16 maart het vertrouwen in Kuin verloren had en de oud-wethouder er zelf voor koos op de raadsvergadering niet aanwezig te zijn. Waarom was hij niet aanwezig? Kuin: “Dat had geen zin, het besluit stond toch al vast. Aan zo’n inquisitie wilde ik niet meewerken.”

Politieke toekomst Kuin
Hoe ziet de politieke toekomst er uit voor Kuin (1952, Leiden) sinds 1981 actief in de lokale politiek? Na Aalsmeerse Belangen, Fractie Kuin en vier jaar als fractievoorzitter van Absoluut Aalsmeer werd hij vorig jaar juni wethouder. Wat gaat hij nu doen? Op termijn terug als raadslid van Absoluut Aalsmeer? Kuin: “Ik weet het echt nog niet. Ik kan er niets over zeggen. Ik moet wel toegeven dat ik het politieke werk erg mis. Ik had het ontzettend naar mijn zin als wethouder, plannen maken waarvan Aalsmeer mooier en beter wordt.”

Na het opstappen van Robert van Rijn (VVD) en het gedwongen vertrek van Dick Kuin (AA) in maart wordt het college gevormd door wethouders Willem Kikkert en Bart Kabout, en voorzitter Gido Oude Kotte. VVD en AA zullen in de komende periode een nieuwe wethouder presenteren.

Foto’s: Dick Kuin in de Fortloods, tevens zijn woning. (Foto’s Arjen Vos)