Tropenarts Wouter Bakker: ‘Samen kunnen we de wereld verbeteren’

Onlangs gaf hij een drukbezochte en goed gewaardeerde lezing in 'zijn' Doorpsgezinde Gemeente. Onderwerp: zijn werk en leven als tropenarts in een ziekenhuis in Malawi. Hij is enkele weken op vakantie in Nederland. Tijd voor een gesprek met een bevlogen doener én idealist:  “Ik heb niet de illusie dat ik in mijn eentje de wereld kan veranderen, maar samen kunnen we dat wel.”

Van jongsafaan heeft Wouter Bakker (29) iets met het continent Afrika gehad. Als kleuter woonde hij met zijn ouders, de Kudelstaarters Leo en Yolande Bakker, een tijdje in Botswana. Sindsdien bleef Afrika altijd in zijn gedachten. 

Doopsgezinde gemeente
“Vader was leraar, moeder verpleegkundige. In 1991 hebben mijn ouders aan ontwikkelingswerk gedaan in Botswana, ik was toen drie jaar. Voordien woonden en werkten ze, nog zonder kinderen, in Zimbabwe. Toen we terugkwamen uit Botswana was ik zes jaar oud en de basis voor mijn huidige werk in Afrika heeft daar echt gelegen. Ons gezin was altijd betrokken bij de Doopsgezinde kerk en ikzelf heb me ook van jongsafaan met de Doopsgezinde gemeente verwant gevoeld, ging met kampen mee en leidde die later ook zelf. Ik had ook vijf jaar de leiding van het kerstspel, deed samen met anderen daar de regie.  En doorgaans is het idealisme van die Doopsgezinde jongeren niet ver weg.”

Gynaecologie
Wouter doorliep het Atheneum op het toen nog geheten Snellius Lyceum. “Al vrij snel dacht ik toen, ik wil arts worden en ik ben dan ook daarna geneeskunde gaan studeren aan de VU. Mijn gedachten gingen uit naar het specialisme gynaecologie, maar de opleiding tot tropenarts trok me ook altijd wel. Ik kreeg het laatste zetje toen een vriendin en collega zich net had ingeschreven voor een studie tropenarts en ik besloot er voor te gaan. Gynaecoloog worden kon later misschien ook nog wel. Na de opleiding tot tropenarts, tegenwoordig 'Arts Internationale Gezondheid en Tropengeneeskunde', kun je overal terecht. Je kan uitgezonden worden en de opties zijn  onder andere beleidsmakers, maar ook kun je desgewenst als arts, in een klein ziekenhuis komen. Dat laatste trok me wel en ik ben nadat ik basisarts was, gaan studeren voor tropenarts. In 2013 ben ik begonnen met  die opleiding en in 2016 was ik klaar. Omdat een vriend van mij al aan het kleine ziekenhuis in Malawi waar ik nu werk, was verbonden en op zoek was naar een collega, had ik snel een plek gevonden.”

(lees verder onder de foto)

Wie vorige week de interessante lezing van Wouter en zijn ouders in de 'uitverkochte' Doopsgezinde Kerk bijwoonde, kwam onder de indruk van het leven en werken van Wouter Bakker daar in het verre Afrika.

Gastvrije bevolking
Malawi met ruim 17 miljoen inwoners ligt ingeklemd tussen Zambia,Tanzania en Mozambique en is een van de armste landen van Afrika. “Geldt voor diverse Afrikaanse landen een negatief reisadvies, Malawi is veilig en heeft een vriendelijke en gastvrije bevolking,” zegt Bakker die voor het eerst na anderhalf jaar weer terug is in Kudelstaart.

Hij schetst zijn leven daar in het kleine ziekenhuis en doet er aan wat hij noemt ”van een pleister plakken tot aan opereren.”

“Ons ziekenhuis St.Lukes, the Anglican Diocese of Upper Shire, heeft vier afdelingen, 140 bedden en er vinden heel veel geboorten plaats want het geboorte-aantal is hoog en de gezinnen groot. Naast mijn collega, ook opgeleid als tropenarts en ikzelf werken er nog acht zogenaamde clinical officers, een soort basisartsen, opgeleid in eigen land en dan zijn er verder nog zo'n zestig verpleegkundigen.”

MalaWeCare
“Het is ook gebruikelijk dat de familie van de patiënten die in het ziekenhuis liggen, worden gevoed en verzorgd door hun familie. Die slapen dan zolang hun familieleden zijn opgenomen, buiten. Om fondsen te werven en bijvoorbeeld aan die familieleden een beschutte plek te geven is er nu hier in Aalsmeer een Stichting opgericht, de Stichting MalaWeCare zodat er voor hen een huisje bij het ziekenhuis kan worden gebouwd,”

Een volslagen andere wereld als de onze zien we voor ons als Wouter vertelt van de beperkte middelen die er zijn. Ook hij en zijn mede-arts uit Nederland verdienen het lokale loon, dat even 'hoog' is als het salaris van de clinical officers. “Ik heb een contract voor ten minste twee jaar en hoop daar in die periode te kunnen meewerken aan het zo goed mogelijk functioneren van dit ziekenhuis.”

Allround geneeskunde
“Mijn motivatie om dit te doen is allereerst dat ik het belangrijk vind de geneeskunde allround te bedrijven. Dat zou ik in Nederland niet kunnen doen. Zoals ik al zei doen wij hier als dokter vrijwel alle medische handelingen. Ja, ook heel veel bevallingen. Nu is mijn gebied veel breder. Er komt nog malaria voor en ook HIV. En we proberen natuurlijk wel zoveel mogelijk voorlichting over anti-conceptie te geven “

Er wordt veel gewerkt maar er is ook genoeg vrije tijd. Ik ga wel eens met mijn vriend naar het meer, niet zo ver weg of naar de stad, een paar uur rijden hier vandaan en ik ga ook wel naar mijn Nederlandse vriendin, die een paar uur rijden van het ziekenhuis vandaan werkt en woont.”

Idealist
Ziet Wouter zichzelf ook als idealist? “Ja, ik wil heel graag zo breed mogelijk medisch bezig zijn, maar zie me zelf ook wel als idealist. Wij hebben hetzelfde salaris als de mensen van hier in Malawi en terecht overigens. Daar kun je niet van rondkomen maar daar neem je, als je hier komt werken, genoegen mee. Je leert met andere ogen kijken naar je situatie. Ik besef ook wel dat ik hier niet alles kan veranderen als ik hier maar enkele jaren zal zijn. De wereld kun je nu eenmaal niet verbeteren. Ja, je kan de wereld wel verbeteren maar niet in je eentje en niet op korte termijn, maar dat wil niet zeggen dat we het niet moeten proberen. Ik zie het zo, het eerste jaar moet je goed kijken naar de onstandigheden, het tweede jaar ga je het daadwerkelijk begrijpen en meewerken en dan probeer je verbeteringen aan te brengen.”

Wouer erkent dat het wel weer een shock is als hij weer in het welvarende Aalsmeer een paar weken doorbrengt.

“Ja, het is niet te vergelijken. Er is in Malawi een ongelooflijke overbevolking. Oudedagsvoorzieningen zoals hier kent men niet en één op de tien inwoners sterft onder de vijf jaar. Een volslagen andere wereld.”

Desondanks ziet Wouter er naar uit volgende week weer terug te gaan naar Malawi. Wat hij het meeste mist als hij weer in Malawi is?

“De Bindingkampen, het kerstspel en vooral het schaatsen, dat mis ik ook.”

Wie meer wil weten over het werk van Wouter Bakker:  websites Malawecare.com en woutermalawi.wordpress.com/2018/09/28

Tekst: Leni Paul          foto's Arjen Vos