Pieter Litjens, één jaar later

Pieter Litjens. Was dat niet 'onze' burgemeester die opstapte om de Tweede Kamer in te gaan? Een unieke kans die zich geen twee keer in je leven voordoet, verantwoordde hij zich vorig jaar zomer. In de slipstream van een partij in de winning mood haalde de VVD'er op zijn sloffen een zetel binnen. En nu zit hij een goed jaar in Den Haag. Hoe zou het toch met Litjens zijn?

Even terug in de tijd. “Ik ben absoluut een zondagskind. Maar niks is zomaar komen aanwaaien. Ik heb onvoorstelbaar veel geluk gehad,” zei hij vorig jaar november in een interview in de eenmalige glossy Pieter, die verscheen ter gelegenheid van zijn vertrek uit Aalsmeer. Wat hij over zijn nieuwe job te zeggen had: “Ik denk dat ik het nú leuk ga vinden.”

Zwaar eerste halfjaar
Terug naar het heden. Hoe kijkt hij er op dit moment tegenaan? Litjens víndt het leuk in Den Haag en voelt zich er op zijn gemak. Maar was het meteen al leuk? Nou nee. Het was een zwaar eerste half jaar.

Hij moest eraan wennen dat in de Haagse politiek de waan van de dag regeert. “Je hebt van begin af aan geen vat op je agenda meer. In dat opzicht word je geleefd,” vertelt hij wanneer hij de redactie van de Pieter in de parlementsgebouwen rondleidt. “Het is hier heel anders dan in Aalsmeer als burgemeester.”

Opeens weggeroepen
Neem iets simpels als je mobiele telefoon. “Die hield ik altijd al in de gaten, maar nu nóg meer. Want je kunt opeens ergens heen geroepen worden. Je wordt wel geacht dat dan te doen.”  Je hebt afspraken? Jammer dan, die zeg je maar af. “Je bent op de kandidatenlijst gekomen, en daar doe je iets voor terug.”

Als je nieuw bent in Den Haag en geen hoge plaats op de lijst inneemt, begin je “achteraan in de pikorde”. Kamerjaren tellen zwaar mee. Je schuift in de vergaderzaal naar voren als mede-Kamerleden de fractie verlaten. Inmiddels is hij enkele zetels opgeschoven.

Je plaats weten
Ook met je kantoor moet je als nieuwkomer je plaats weten. Het zijne bevindt zich op de begane grond, terwijl de fractievoorzitter en andere VVD-toppers twee etages hoger zitten. Niet dat hij er slecht bij zit. Hij huist in het kantoor waar onder meer Willibrord van Beek, ooit enkele maanden fractievoorzitter, en ook ChristenUnie-fractievoorzitter Arie Slob gezeten hebben, en kijkt riant uit op de Hofplaats.

Prettig is dat hij een eigen spreekkamer bij zijn kantoor heeft. Handig ook, want hij kan er kandidaat-burgemeesters van zijn partij privé ontvangen. Burgemeesterbenoemingen zitten in zijn portefeuille. Litjens laat in het midden of hij er ook gezeten heeft met Jan van Zanen, toen deze onlangs solliciteerde naar de burgemeesterspost in Utrecht. Van Zanen, burgemeester van Amstelveen en straks van Utrecht, en Litjens waren de motoren van de ambtelijke fusie tussen Amstelveen en Aalsmeer.

Soort zzp'er
Als Tweede Kamerlid ben je “een soort zzp'er” volgens Litjens. Gespreid bedje als je Kamerlid wordt? Ho maar. Je moet het meeste zelf regelen, je eigen boontjes doppen en je eigen plan trekken. De portefeuilles – het takenpakket dat je in de fractie hebt – zijn het 'product' dat je als 'kleine zelfstandige' aan de man brengt.

Hoewel hij vorig najaar uiteraard niet de eerste keus had, liggen de Kamertaken die Litjens op zich nam, wel dicht bij hem. Naast burgemeestersbenoemingen 'doet' hij ruimtelijke ordening en openbaar bestuur. Onder dat laatste vallen onder andere bestuurlijke vernieuwing, gemeentelijke en provinciale herindelingen, gemeentewet en de positie van de burgemeester.

VVD-woordvoerder
Als deze onderwerpen in de Kamer besproken worden, is hij de VVD-woordvoerder. Inmiddels heeft hij een tiental keren achter het spreekgestoelte in de belangrijkste vergaderzaal van het land gestaan.  

Tot afgelopen zomer had Litjens de portefeuille natuur en biodiversiteit in plaats van ruimtelijke ordening. Een interessant onderwerp, mede omdat hij er weinig van wist. Maar hij moest er constant het hele land voor door en al met al was dat een te zware belasting. Met zijn aangepaste pakket kan hij volgens eigen zeggen beter uit de voeten.

Vast ritme
De week van de VVD'er kent een vast ritme. “Dinsdag, woensdag en donderdag zijn we 'binnen'. Zo noemen we dat. Op maandag en vrijdag hebben we afspraken, vergaderingen en werkbezoeken.” De dinsdag start steevast met het fractieoverleg, waar de 41 fractieleden en enkele tientallen specialisten aanschuiven.

Zoals hij voor zijn entree in het Haagse verkondigd had, komt hij iedere avond thuis in Kudelstaart. Want op en neer rijden is goed te doen. 's Morgens brengt hij meestal de kinderen naar de basisschool. Thuiskomen bij vrouw en kinderen, daar geniet hij van. Zondag is zijn vrije dag.

Mooi ambt
De Tweede Kamer is “werk”, zegt Litjens. “Maar het is een mooi ambt,” vindt hij. Als wetgevend orgaan stel je wetten en regels op die verstrekkende gevolgen kunnen hebben voor burgers. Dat moet zorgvuldig gebeuren. Daarom ben je voortdurend bezig met mensen spreken, informatie inwinnen, stukken lezen, belangen afwegen – dat alles om tot een goed oordeel te kunnen komen.

Meebewegen met alle opiniepeilingen en wanen van de dag? Dat is niet zijn cup of tea. Het Tweede Kamerlidmaatschap is vier jaar lang aan de slag zijn om te proberen (in zijn geval) VVD-plannen zoveel mogelijk te verwezenlijken.

En aan het eind van de rit, in 2016? Hij maakt de vier jaar sowieso vol. Er een tweede periode aan vastknopen – mocht dat aan de orde zijn – of zijn loopbaan een andere wending geven? Pieter Litjens heeft nog bijna drie jaar om daarover na te denken.