‘Ik heb mijn hele leven met lezen en schrijven mijn brood verdiend’

Door Leni Paul. Hij behoort tot de bekende Aalsmeerders die in velerlei opzichten op uiteenlopend gebied van zich  doen spreken. Muziek, literatuur, politiek, Pierre Tuning, inmiddels 79 jaar gaf en geeft nog steeds graag al dan niet gevraagd zijn mening over een scala aan onderwerpen. Afgelopen maand verschenen van zijn hand vrijwel gelijkertijd twee boeken: ‘Don Quichot in Aalsmeer’ en de gedichtenbundel ‘Stameltaal’. Een goede reden voor een gesprek met de wekelijkse leverancier van Pennenstreken voor wie de dagen nog steeds tekort zijn.

We zoeken hem op in zijn ruime jaren ’30 woning. Wanden vol boeken, pianomuziek van Beethoven op de achtergrond. “Als corona er niet tussen was gekomen zou Stameltaal in de plaatselijke boekhandel zijn gepresenteerd,” begint de terecht trotse auteur het gesprek, “maar dat komt er mogelijk nog wel van, aldus Pierre met wie we die middag terugzien op een turbulent leven.

Geboren in Aalsmeer. Moeder een Buurtse, vader een in Frankrijk opgegroeide Nederlandse jongeman die op zijn zestiende naar Aalsmeer kwam om in de bloemen zijn geluk te zoeken. Dit laatste gelukte hem goed, want de fameuze levering van de bloemen voor de bruiloft van de toenmalige Sjah van Perzië werd wereldnieuws. Pierre: ”Ik deed op mijn vijftiende Ulo-examen en kon toen door naar het Coornhert Lyceum in Haarlem en heb daarna mijn HBS-B afgemaakt op het Casimir in Amstelveen. Uit nieuwsgierigheid heb ik de B-richting gedaan, hoewel ik van jongs af aan altijd bezig ben geweest met lezen, boeken verslinden. Mijn ouders hebben me toen op mijn twintigste laten testen en ik bleek geschikt voor sociologie en politicologie. Dus ben ik die studies gaan volgen.”

‘Sodemieter maar op’
Studies afgemaakt? “Nee. In mijn vaders exportzaak op de veiling vertrok plotseling een goede werknemer. Mijn vader zag in mij wel een goede kracht en toen ben ik dus bij mijn vader in de zaak gekomen. Ik ging onder meer klanten bellen. Erg vroeg opstaan. Niks voor mij en ik vroeg me af, waarom nu en waarom dit? Mijn vader bleef de baas en dat vrat aan me. Na een paar jaar riep mijn vader: als het je niet bevalt, dan sodemieter je maar op (spottende lach). Weet je dat ik twee jaar geleden heb gevierd dat ik 50 jaar geleden uit de veiling ben gestapt?”

Grote literaire namen
Pierre, in die veilingperiode inmiddels getrouwd met een werkende vrouw, ging solliciteren en kon in 1970 terecht als bureauredacteur bij het driemaandelijkse Engelstalige tijdschrift Delta. “Fantastische tijd. Het blad bestond sinds 1961. Ik werd ‘editorial secretary’ en was de enige fulltime medewerker. Grote literaire namen waren er bij betrokken, zoals bijvoorbeeld Simon Carmiggelt, Dick Hillenius, Aad Nuis en vele andere belangrijke figuren van kunst en cultuur. We waren gevestigd in Amsterdam in het voormalige woonhuis van Rost van Tonningen. Na vier jaar werd het tijdschrift opgeheven en toen kon ik terecht bij de Wetenschappelijke Uitgeverij bij Querido en De Arbeiderspers, tot ik in 1967 bij de VARA solliciteerde en daar bureauredacteur werd. Het was de tijd van onder meer Hans Jacobs, Ben Elkerbout en Philip Freriks. Ik heb het geluk gehad de ontwikkeling van alle mogelijke media mee te maken, van zestienmillimeterfilm met filmrolletjes ontwikkelen, monteren tot nasynchroniseren en inspreken. In 1998 heb ik een jaartje deelgenomen aan de experimentele internetredactie van het NOS Journaal. Ik ben tot mijn pensioen bij de NOS blijven werken en kan terugzien op een geweldige tijd.”

Lijstduwer
Nu hadden we het nog niet over je inzet op divers lokaal gebied. Zo was je, om te beginnen, jarenlang betrokken bij de plaatselijke politiek en zat je in de raad voor D66 van 1970-1976 en tussen 2002 en 2010. “Ja, ik heb in de raad gezeten tot op een gegeven moment de combinatie PvdA, D66 en GroenLinks tot de vorming van PACT kwam. Ik ben nu weer lid van D66 en sta op de lijst van die partij bij de over enkele weken te houden gemeenteraadsverkiezingen. Maar ik ben lijstduwer hoor. En ik heb me op de lijst laten zetten omdat ik van mening ben dat je daarmee toch de partij steunt.”

Liefde voor jazz
En de jazz, hoe kwam die in je leven. Want inmiddels werden de jazzsessies die jij in de loop der jaren hebt georganiseerd, een groot succes met dikwijls uitverkochte zalen. “De basis voor mijn liefde voor jazz is gelegd door Herman Prenger, de jurist en firmant van mijn vader in de bloemenexport. Ik kwam bij hem thuis en hij had een enorme collectie jazzplaten. Hij liet me kennismaken met deze vorm van muziek en die liefde heeft me nooit meer losgelaten. Ik ben jazz-cursussen in Aalsmeer gaan geven, haal nu al veel jaren bekende en zelfs beroemde jazzmusici naar Bacchus. Ik ben ook vanaf de oprichting betrokken geweest bij KCA, de stichting Kunst en Cultuur Aalsmeer.”

Kerkhofgedichten
Nu over je nieuwste bundel Stameltaal. Prachtig vormgegeven, met een scala aan gedichten, afwisselend diepzinnig en zeer geestig, soms rijm dat tot diep nadenken uitnodigt en dan weer een gulle schaterlach oproept. Tuning barst los: ”Ik heb eigenlijk vanaf de lagere school al rijmpjes, gedichtjes gemaakt. Mijn favoriete dichters? Ja, ik denk nu terug aan de zestiger jaren, aan Lucebert en Remco Campert. En vanaf het begin dat de gedichtenpresentatie op het oude kerkhof plaatsvond kwamen daar ook mijn wat ik maar noem Kerkhofgedichten bij. Ja, ik heb het geluk gehad dat ik als kind heb leren lezen en schrijven, daar heb ik mijn hele leven mijn brood mee verdiend. Ik las al heel jong schrijvers als Plato en Nietzsche, ik las Podium, Tirade al toen ik op de ULO zat.’’

Stameltaal, vers van de pers van de in Friesland gevestigde uitgeverij Conferent verschenen in honderd genummerde en getekende exemplaren, is opgedragen aan je vrouw Marijke. “Ja, op haar aandrang heb ik me er toe gezet. Ik heb het schrijven vanaf mijn vroegste jeugd nu eenmaal niet kunnen laten.”

Egodocument zonder weerga

Dan kwam toevallig of niet, afgelopen week ook nog de bundel verzamelde Pennenstreken uit. Pierre Tuning speelt hierin de rol van Don Quichot en beschrijft situaties die je in vele plaatsen in ons anderszins goed georganiseerde, opgeruimde en geregelde landje aan kunt treffen.

De verzameling ‘stukkies’ die sinds 2019 elke dinsdag op AalsmeerVandaag verschijnt is een verslag geworden van de grootste serie crises die de naoorlogse generaties hebben meegemaakt. Want wat is er in de afgelopen drie jaar allemaal gebeurd? De Brexit, de langste kabinetsformatie ooit, openbaar vervoer steeds sneller en onbereikbaarder, het verkeersinfarct, de klimaathitte, de vliegoverlast, de stikstofcrisis, de megastallen, de digitalisering, de ouderen- en jongerenzorg en -huisvesting, de leegstand van winkels, de woningnood, de overbevolking en de alles overheersende coronacrisis: en daar tussendoor de kortdurende gelukspauzes van kunstgenot en de troost van muziek.

In ‘Don Quichot in Aalsmeer’ betrekt Pierre de lezer in zijn avontuur en laat zien dat alles niet ‘zomaar’ gebeurt, maar dat in een democratie iedereen medeverantwoordelijk is voor wat ons overkomt. Zijn wekelijkse verslagen zijn een uniek ‘dagboek’ geworden van een unieke periode in de moderne geschiedenis, een ‘egodocument zonder weerga’, zoals hij het met enige zelfspot betitelt.

Zowel ‘Stameltaal’ als ‘Don Quichotte in Aalsmeer’ is te koop in Boekhuis Aalsmeer.

Foto’s Jaap Maars