Hoe is het nu met… Herman van Heuvelen?

Door: Conny Vos. Herman van Heuvelen groeide op als dorpsjongen in de Hornmeer, maar door zijn werk veranderde hij in een wereldburger. Als F16 piloot vloog hij met het snelst denkbare vliegtuig en later voor de Mission Aviation Fellowship (MAF) met een Cessna in een van de langzaamste. Hij maakte als ‘bushpiloot’ in onder meer Oeganda en Rwanda wonderlijke gebeurtenissen en verschrikkingen mee. Hij keert nog met enige regelmaat terug in Aalsmeer op bezoek bij familie, vrienden of zijn favoriete adresjes Vooges en Kreike. In het Wapen van Aalsmeer vertelt hij onvermoeibaar enthousiast wat hij allemaal beleefd heeft in zijn leven.

“Op mijn achttiende ging ik naar Canada voor de opleiding van de luchtmacht. Mijn vrienden daar hielden zich alleen maar bezig met snelle auto’s, alcohol en vrouwen, maar ik voelde een bepaalde leegte,” begint Herman zijn verhaal, “We gingen als gezin naar de Christelijk Gereformeerde kerk aan de Lijnbaan. Ik deed dat vooral uit gewoonte en omdat het gezellig was met mijn vrienden. Toch heeft het een fundament gelegd. Toen een goede vriend vroeg of ik mee ging naar de kerk heb ik dat gedaan. De vijfde keer vertelde een jongen enthousiast over zijn werk als zendeling. Dat raakte me diep in mijn hart en ik heb een keuze gemaakt om God te gaan volgen. Maar wat betekende dat concreet?”

Hulp door de lucht
Op aanraden van zijn vriend las Herman het boek ‘Vliegen onder Gods Commando’ over vliegende zendelingen en daardoor geïnspireerd nam hij contact op met de net opgerichte organisatie MAF. Hun doelstelling is om door de lucht hulp te bieden in de meest afgelegen gebieden. De kerkelijke gemeente in Franeker waar hij destijds met Anneke heen ging, ondersteunden hen. Na de bijbelschool in Engeland kozen ze ervoor om met hun vier kinderen naar Oeganda te vertrekken. “We hadden Oegandese vrienden en zagen dat de nood in dat land hoog was. We konden doelgericht helpen door mensen en materialen te vervoeren. Er waren veel oorlogsvluchtelingen vanuit Soedan. Artsen hadden in een groot vluchtelingenkamp een dokterspost opgezet. Ze hadden een goede huisartsenpraktijk kunnen hebben, maar kozen voor een situatie die niet te overzien was, daar had ik bewondering voor.”

Noodsituaties
Voordat hij bij de MAF begon, vloog Herman zo’n zeven jaar in een F16 door het luchtruim. “Een piloot bij de MAF is anders dan een piloot bij bijvoorbeeld de KLM. Als bushpiloot land je niet op betonbanen, maar op kleine landingsplekken, dát kun je leren. Belangrijker is dat je zelfstandig beslissingen kan nemen, dat moest ik in een F16 ook. In noodsituaties kun je niet blokkeren. Je moet buiten de box kunnen denken. Soms heb ik tijd om God om hulp en wijsheid te vragen, maar een andere moment moet je snel beslissen.” Zo moest Herman een keer een ernstig zieke arts naar het ziekenhuis brengen, maar aan het eind van de landingsbaan zat een goot waardoor de baan te kort was. Gelukkig zag hij dat erachter een weg lag. “Door er heel hard met een auto overheen te rijden, heb ik getest of er geen hobbels in de weg zaten. Die weg van 300 meter was net voldoende om op te stijgen. Op dat moment moest ik inschatten wat het veiligst was.”

Tien moeders met baby’s
Een andere keer vervoerde hij een patiënt die was beschoten. “Ik zou naar een buurland vliegen en was het tijdsverschil vergeten. Het werd al donker. Ik moest over een bergrug en er was bewolking. Toen vloog er ineens een vliegtuig voor me en dat ben ik gevolgd. Ik noemde het een engel uit de hemel.” Zo heeft Herman vaker Gods bescherming en leiding ervaren, “een keer moest ik een passagier vliegen voor een gezelschap van Unicef. Uiteindelijk bleken alle passagiers in een ander vliegtuig te passen en daar stond ik dan voor niks. Ineens kreeg ik een bericht dat er baby’s direct naar het ziekenhuis moesten. Ik had tien stoelen en daar stonden tien moeders met hun baby’s in doeken. Later heb ik gehoord dat ze het allemaal gered hebben.”

Genocide in Rwanda
In die onverwachte gebeurtenissen ziet Herman Gods hand. De piloot bad altijd voor vertrek, want zijn werk was zeker niet zonder gevaar. “Ik heb zaden gebracht naar mensen die aan de rand van de woestijn woonden, zodat ze zelf groenten konden verbouwen. Met de auto kon je niet bij hen komen, want dan werd je beschoten.” Onveilig was het vooral in 1994 tijdens de genocide in Rwanda, “dat was een vreselijke tijd. Ik heb nog nooit zoiets meegemaakt. Mensen konden niet geloven wat er gebeurde. Voor CNN heb ik beelden gemaakt van een rivier die vol lag met lijken. Het was niet te bevatten. Vanwege slechte weersomstandigheden moest ik een keer in Rwanda landen. Mannen met geweren en messen stonden me op te wachten en ik moest plat op de grond liggen. Die nare sfeer was heel eng.”

Therapie voor depressie
In 2001 kwam Herman terug naar Nederland. “Mijn vrouw Anneke bleef wat nog wat langer in Oeganda om het adoptieproces van onze zoon af te ronden. Twee kinderen waren al eerder naar Nederland gegaan, zodat ze konden gaan studeren. In Oeganda zijn die mogelijkheden toch beperkt. Zij woonden tijdelijk bij hun opa en oma op de boerderij aan de Aalsmeerderdijk. Het was lastig. Ik viel in een gat en kreeg een vorm van depressie. Ik heb therapie gehad om alles te verwerken. We hadden daar een leven opgebouwd en waren onderdeel van de Oegandese cultuur. In Nederland heeft iedereen alles voor elkaar. In Oeganda moeten mensen overleven, maar ze zijn niet arm. Ze voelen zich volledig gelukkig, ondanks de omstandigheden. Ook de kinderen moesten wennen. Ze wisten niets van Nederland. Het zijn ook wereldburgers. Ze zijn kleurenblind. Ze kijken niet naar de huidskleur, dat is geen issue. De oudste was zeven toen we gingen en was zeventien jaar toen ze in Nederland kwam. We moesten weer opnieuw beginnen.”

Speelparadijs
Een bevriend stel hielp het gezin aan een huis, maar dat zou binnenkort gesloopt worden. Uiteindelijk hebben ze daar drie jaar gewoond. Anneke vond een baan in het onderwijs en Herman werkte bij de verslavingsopvang. “We vroegen ons af wat God nu verder met ons leven wilde. Voorganger Steve van Deventer raadde me aan om te gaan opschrijven wat ik had meegemaakt, zodat ik kon zien dat God trouw geweest was en trouw blijft ook als wegen anders lopen. Ik hield al een dagboek bij en maakte foto’s voor de MAF om aan de achterban te laten zien. Al die verhalen heb ik verwerkt tot het boek ‘F16-piloot met een nieuwe missie’.”

Nadat een buurman het boek had gelezen, bood hij Herman een baan aan bij zijn binnenspeeltuin. “Hij wilde een tweede speelparadijs opzetten in Leiderdorp en vroeg of ik daarbij wilde helpen. In 2005 is Avonturenstad de Bubbeljungle geopend en in 2018 werd ik mede-eigenaar.” Ook hier draagt Herman zijn geloof uit.

Fotoreizen
Inmiddels is Herman opa geworden van negen kleinkinderen. “Dat is een van de mooiste dingen in het leven. Ik ben zo dankbaar dat we bij hen betrokken mogen zijn. Als ze met lego aan het spelen zijn, ga ik erbij zitten. Wanneer een kleinkind twaalf wordt, mag het kiezen waar we heen gaan. Met de oudste zijn we naar Londen geweest en volgend jaar gaan we met een kleinkind naar IJsland.” In dat land is Herman zelf vaker geweest. Onder meer als reisleider voor de Nikon fotoreizen waarbij hijzelf doceert. “Toen de organisatoren aangaven dat ze ermee wilden stoppen heb ik dat overgenomen. De eerste reis die Anneke en ik organiseerden, ging naar Costa Rica en was een groot succes. Nu zijn we net terug uit Portugal.” Zo reist hij nog steeds de hele wereld over als wereldburger.

(Foto’s: privé-archief Herman van Heuvelen en Arjen Vos)