88-Jarige Guda nog niet uitgebreid

Door: Jan Dreschler. Guda Markwat mag dan inmiddels 88 jaar oud zijn, zij is nog vol levenslust. In 2019 begon zij te breien, warme truien voor mensen in Roemenië. Ze levert er zo’n dertig per jaar af in verschillende maten. Inmiddels heeft zij ruim 170 truien vervaardigd. Ook al komt ze het huis niet veel meer uit, ze blijft in alle opzichten actief: “ik vind het heerlijk om oud te zijn.“

Guda werd als Guurtje de Vries geboren op de dijk aan de rand van het Kruimelpark, zoals dat in de volksmond heette, naast de pottenfabriek. Dat was onderdeel van het dorpje Rijk. Strikt genomen is zij dus een Haarlemmermeerse. Maar toen ze twee jaar oud was verhuisde gezin De Vries naar de Kastanjelaan. Daar woonde ze tot haar achttiende jaar waarna er opnieuw verhuisd werd naar de Ophelialaan. Haar vader, die aannemer was, had de woning zelf gebouwd.

Buiten de bewoonde wereld
Guda werd coupeuse en nadat ze getrouwd was met Jan, aanvankelijk timmerman en later opzichter, verhuisden ze  naar het eind van de Zwarteweg. Ze woonde er 46 jaar. Dat was toen een doodlopende weg buiten het dorp. Er kwam nauwelijks verkeer dus de kinderen konden heerlijk op straat spelen. Rondom het huis waren weilanden. De tegenwoordige Hornmeer en Stommeer bestonden nog niet. Menigeen verbaasde zich erover dat ze zo’n eind buiten de bewoonde wereld ging wonen. Inmiddels woont ze al weer zo’n vijftien jaar in een royaal appartement met uitzicht op de Burgemeester Kasteleinweg.

Turbulent
Haar leven noemt ze turbulent en dat was het ook. Ze kregen twee kinderen, maar haar zoon Jan Willem kreeg toen hij vijftien maanden oud was een hersentumor. Dat bepaalde haar leven. Met een man die druk was buitenshuis kwam de verzorging geheel op haar aan. Dat was in een tijd dat zaken nog minder goed geregeld waren dan tegenwoordig. Een aangepaste wandelwagen was er niet. Daar moest je zelf iets op verzinnen. Jan Willem stierf toen hij 37 jaar was. Dat was in 2008.

Haar man kreeg een hersenbloeding en toen hij na de revalidatie weer thuis was bleek het aan de Zwarteweg niet meer te gaan. “Hij kon de trap niet meer op. Vandaar de verhuizing naar het appartement, hij heeft er maar één dag mogen zijn. Een tweede hersenbloeding maakte een permanente opname noodzakelijk en de laatste jaren verbleef hij in verpleeghuis Rozenholm waar hij in 2012 overleed.”

Terugkijkend zeg ze:  “We waren een goed stel, hij wat bezonnen en ik die me overal in stortte. We zijn zestig jaar met elkaar getrouwd geweest.”

Haar dochter heeft ze al twintig jaar niet gezien. Er was geen conflict, het is gewoon zo gegroeid. “Het is wel een litteken.” Wel is ze dankbaar voor haar mantelzorgers Jan en Corina Vink, die veel voor haar doen zowel op het gebied van gezelligheid als in de vorm van praktische hulp.

Eigen regie
De creativiteit die ze had bij de verzorging van Jan Willen heeft haar ook nu niet verlaten.  Binnenshuis heeft Guda de regie. Lopen gebeurt met de rollator, schrijven op een speciaal verstelbaar tafeltje, de steunkousen worden aangetrokken met een hulpmiddel, de rug droogt ze af door zich in een badjas te hullen en lichaamsbeweging gebeurt met behulp van een fietsapparaat. Zo kan ze zelfstandig blijven met alleen Tafeltje Dekje en wat huishoudelijke hulp. “Ik ben wel bang om te vallen. Dat is me twee keer gebeurd en dan kom ik zelf niet meer overeind. Daarom ben ik wel heel voorzichtig.”

Breien nam een vlucht
Behalve het feit dat zij een zeer zelfstandige senior is ondanks haar hoge leeftijd valt op dat zij zo actief is. In 2019 is Guda begonnen met het breien van truien. Schilderen, wat zij voorheen deed bij het Aalsmeers Schildergenootschap, ging niet meer.

Dat breien heeft een grote vlucht genomen. Er worden zo’n dertig truien per jaar geproduceerd die naar de kerk in Zuid gaan. Drie zakken vol. Eenmaal per jaar wordt nieuwe wol ingekocht. Dat gebeurt online bij een Deens bedrijf en wel op Black Friday. Dan worden de wolresten daar tegen bodemprijzen aangeboden. Desondanks is het nog een flinke rekening die zij uit eigen middelen betaalt.

Die wolvoorraad gaat in grote bakken en wordt gebruikt om de ene na de andere trui te maken, in verschillende maten en met allerlei ingebreide motieven.

Behalve dat zij met de truien een goed werk verricht heeft het ook voor haarzelf voordelen. “Het is een vorm van ontspanning waarbij je ook je koppie moet gebruiken en zorgt er ook voor – ik heb wat artrose- dat ik in beweging blijf. En breien en televisie kijken kan ik goed combineren.”

Hongaarse Roemenen achtergesteld
Het contact met de ontvangende partij loopt via de kerk en met name Caspar en Marianne van der Schilden. Het wordt verzonden naar een kerkgemeenschap in het plaatsje Aiud in Roemenië waar de Van der Schildens ook meermalen geweest zijn. Casper legt uit: “Roemenie is de laatste jaren welvarender geworden, maar dat geldt niet voor iedereren. Een deel van Roemenie wordt bevolkt door inwoners van Hongaarse herkomst en zij worden behoorlijk achtergesteld. Zij spreken daar ook Hongaars. Er zijn bovendien veel Roma in die regio. Vanuit de kerkgemeenschap van Aiud wordt de uit Nederland ontvangen steun, waaronder de truien van Guda, gedistribueerd onder wie dat nodig heeft. De laatste tijd gebeurt dat ook net over de grens met Oekraine, waar ook een Hongaars sprekende bevolkingsgroep leeft.”

Alleen maar niet eenzaam
Guda is voorlopig nog niet uitgebreid. “Ik vind het heerlijk om oud te zijn en niets meer te hoeven. Ik moest altijd van alles en de laatste jaren is er een enorme ontspanning. Als ik ’s morgens eenmaal in de kleren ben kan ik kiezen wat ik ga doen. Wordt het lezen, puzzelen, televisie kijken of breien?”

Haar advies aan leeftijdsgenoten: “Maak er wat van en bidt altijd om vrede, dat maakt het leven een stuk gemakkelijker.”

Als ze haar leven typeert verwijst Guda Markwat naar het boek van koningin Wilhelmina ‘Eenzaam maar niet alleen’. Ze zegt: “Ik ben wel alleen, maar beslist niet eenzaam!”