Pierre’s Pennenstreken: ‘De gitaar zingt zelf’

Door: Pierre Tuning. Pennenstreek 466. Een hele avond de gitaar in het middelpunt. Dat gebeurt niet vaak, bij een jazzconcert. Want wij kennen de gitaar voornamelijk als begeleidingsinstrument, van zang vooral. Waar zouden de Beatles zijn zonder gitaar? En de Rolling Stones? Pink Floyd? Led Zeppelin? U2? Bob Dylan zonder gitaar is ondenkbaar. Michael Jackson natuurlijk – en zeker… Elvis Presley! In Nederland begeleidt Frank Boeijen zichzelf met een gitaar, net als Boudewijn de Groot, Tim Knol, Paul de Munnik, wijlen Henny Vrienten…

Zaterdagavond 25 maart staan in cultureel café Bacchus geen zangers of zangeressen op het podium. De gitaar van de Linus Eppinger zingt zèlf; je kunt het niet anders noemen.

Ongekend
De gitarist presenteert zijn eerste cd – en zichzelf! – met het eerste nummer uit het album Leaning In: een eigen compositie met de titel ‘Chippin’ with Bill’. Het is een lekker relaxed bluesje, waarbij je inderdaad ‘achterover kunt leunen’. En je hoort het al: deze jongens kunnen het. Hoewel, jongens… de drummer Eric Ineke (‘I want the swing to be alive’) is 76 jaar, pianist Timothy Banchet en bassist Ties Laarakker zijn nog geen 40 – en de leider, gitarist Linus Eppinger moet nog 28 worden. Pas (in juni 2019) afgestudeerd aan het Conservatorium van Amsterdam, maakt hij volkomen waar wat Jazzism schreef: ‘Eppinger laat een muzikale rijpheid horen die ongekend is voor een jeugdige muzikant.’

Dat blijkt ook uit zijn volgende compositie. De drums van Eric jagen de muzikanten naar het meer uitdagende bebop-thema ‘Deedy Dee’ – en we gaan wat meer op het puntje van ons stoel zitten, om te horen hoe ze dat aanpakken. Linus geeft de ruimte aan pianist Timothy Blanchet om te schitteren en geeft zelf ook een felle solo ten beste. De toon is gezet.

Intussen is Bacchus steeds meer geboeid gaan luisteren wat er hier muzikaal gaande is. Het wordt dan ook doodstil als de bekende ballad ‘Stairway to the Stars’ wordt ingezet, een prachtig sfeervol nummer dat ooit – zo’n zestig jaar geleden – door gitarist Jim Hall en pianist Bill Evans – op de plaat is gezet. En, zo te horen, kan het niet anders dan dat het daarom op het repertoire van Linus is terechtgekomen. Maar er klinkt in de lange, slepende noten die hij speelt, ook iets van Django Reinhardt door.

Voorlopers
De gitaar op de voorgrond bestaat nog niet zo lang. Het begon bij de geniale bebopgitarist Charlie Christian (1916-1942). Hoewel… Joachim Ernst Berendt schreef in Das Jazzbuch (1953): ‘Vóór Charlie Christian bestond er geen gitarist die zijn instrument zo’n gelijkgerechtigde positie met de andere belangrijke melodie-instrumenten wist te verschaffen als Django. De jazzmusici verdrongen zich om met Django platen te kunnen maken. Zelfs Charlie Christian noemde Django zijn enige voorloper.’

Sindsdien is er nog één belangrijke vernieuwer geweest, die de jazzgitaar zijn huidige status heeft gegeven: Wes Montgomery (1923-1968). Hij speelt niet met een plectrum, maar beroert met zijn duim de snaren, glijdt vaak over de zes snaren tegelijk om in akkoorden te spelen – zodanig, dat zijn duim uiteindelijk helemaal vereelt en vergroeid is.

Zover gaat Linus Eppinger niet, maar dat hij staat in de traditie van zijn grote voorgangers, is goed te horen. Hij ontlokt een prachtige ronde toon aan zijn omvangrijke Franse gitaar en bouwt zijn solo’s zorgvuldig op naar een intense akkoordenrijke climax. Maar dat doen de drie andere muzikanten ook, van dit bijzondere gelegenheidskwartet.

Alles past, alles swingt, alles klinkt lekker; luister naar ‘Fine and Dandy’, een jazzstandard die niet vaak door gitaristen wordt gespeeld – maar wèl door Django Reinhardt zelf, tijdens de laatste opnamen van zijn leven. Linus op zijn best, de piano van Timothy Blanchet swingend voortgedreven naar een akkoordenrijke climax door de virtuoze contrabas van Ties Laarakker en de immer perfect anticiperende drums van Eric Ineke – die ook nog een drumsolo ten beste geeft als ware hij vijftig jaar jonger.

Het kan niet op. Een afgeladen café Bacchus geeft terecht een staande ovatie aan dit historische gitaarkwartet.