Pierre’s Pennenstreken: ‘Culturele sector’

Pennenstreek 334. Tegenwoordig hoor je veel spreken over ‘de culturele sector’, die zich ‘in zwaar weer’ bevindt. Ik was mij er nooit van bewust dat ik na afloop van een concert of bij de uitgang van een museum, de ‘culturele sector’ verliet. Berlijn was ooit verdeeld in sectoren. Bordjes bij Checkpoint Charlie vermeldden: ‘U verlaat de Amerikaanse sector.’

Nu wij noodgedwongen de culturele sector hebben verlaten, blijken kunst en cultuur wel degelijk economische waarde te hebben, in 2016: 14,5 miljard euro (2,3 procent van het bbp). Dat was ‘de politiek’ nooit zo opgevallen – en zeker Halbe Zijlstra niet, staatssecretaris van cultuurbezuiniging van 2010 tot 2012. Zelfs Erik Wiebes (ook VVD) – die eerder sprak over kunst als ‘een hobby’ – ziet de economie achteruitgaan als gevolg van wegvallende bezoekersaantallen en wegblijvende toeristen.

‘Live’
Veel kunstenaars, vooral musici en beoefenaars van podiumkunsten, zitten plotseling met ‘0 inkomen’ vanwege afgezegde concerten en voorstellingen. Zij doen van alles om toch te kunnen spelen: live, on line op internet. Zo proberen zij toch aan geld te komen – soms door voor toegang digitaal te laten betalen, soms door vrijwillige crowd funding. De ‘oude media’, de radio en vooral de televisie, proberen artiesten te steunen door ze een optreden te gunnen aan het slot van een talkshow en/of hun nieuwe cd te promoten enz.

Vaak worden live opgenomen optredens en concerten herhaald (net als oude tv-uitzendingen en sportwedstrijden). De mooiste en meest geïnspireerde muziekopnamen zijn live opgenomen. Van het Concertgebouworkest zijn talloze stukken te vinden, te beginnen met de online uitvoering van het Wilhelmus dat op Koningsdag te zien was.

Op het internet zijn ontzettend veel uitvoeringen, optredens en concerten te vinden van wat ooit live is geweest. Als je googelt op naam van de gezochte artiest, cabaretier, acteur, musicus of orkest, gevolgd door het woord YouTube, kom je een keur aan fantastische filmpjes tegen, die live opgenomen zijn. Toen de zondagochtendconcerten in het Concertgebouw nog mogelijk waren, werden zij live uitgezonden op Radio 4. Toch zat de zaal altijd helemaal vol. Want er gaat niets boven echt: echt erbij zijn.

Media
Zo langzamerhand begint iedereen wel in te zien hoe belangrijk het is om kunst en cultuur – en dus de kunstenaars – in leven te houden. Tegelijkertijd wordt het ook duidelijk dat ‘oude media’ steeds meer moeite hebben om het hoofd boven water te houden, vooral door het wegvallen van advertentie-inkomsten. Maar ook programmatisch wordt het lastig, vanwege de anderhalve-meter-maatregelen. De overheid zou dus tegelijkertijd de kunst én de media door deze moeilijke periode heen kunnen helpen door:

MEDIA TE STEUNEN ALS DIE ‘LEVENDE’ KUNST TONEN.

Dus, Ingrid van Engelshoven, minister van OC&W:

• Subsidieer live toneel op tv (theaterstukken, cabaret, musical, het geeft niet wat – er is genoeg mogelijk op anderhalve-meter, zoals bijvoorbeeld One-Man-Shows, Beckett en Pinter…);
• Subsidieer live muziek op radio en tv (klassiek, jazz, pop, het geeft niet wat – bigbands en symfonieorkesten kunnen niet, maar kleine combinaties zoals trio’s en kwartetten wel…);
• Subsidieer eerste publicaties van literatuur in tijdschriften en kranten (ook regionale!): korte verhalen, feuilletons, gedichten…

Er zijn allerlei live stream initiatieven door bloggers, vloggers, poppedia, jazzpodia, concertpodia en toneelpodia. Geef die een wijder bereik door ‘uitzendingen’ daarvan op radio en tv – regionaal of landelijk – ruimhartig te steunen. En doe het snel, want veel musici, acteurs en andere artiesten houden het niet lang uit met ‘0 inkomen’!

Tekst Pierre Tuning