Herdenk het onvoorstelbare

Het voorjaar stemt vrolijk, maar daar past bij mij persoonlijk een dubbel gevoel bij. Dat komt onder meer door de altijd weemoedig stemmende Matthäus Passion die we deze dagen beluisteren en door de Dodenherdenking op 4 mei. Het is goed dat we de gevallenen in Aalsmeer op drie plaatsen herdenken, bij ons Gemeentehuis, in Kudelstaart en in Nieuw Oosteinde.

 

Het past goed bij elkaar, het ontluikende voorjaar, zingende vogels en langer licht. Daar tegenover -of eigenlijk daarmee gepaard- de relativering van het einde, het onvermijdelijke einde en het onvoorstelbare daarvan.

 

Het is goed om te herdenken, ook al is dat voor ons onvoorstelbaar. Wij weten nu, dat de Tweede Wereldoorlog iets meer dan vijf jaar duurde, het officiële einde ervan is 15 augustus. Maar de krijgsgevangenen die werden afgevoerd naar kampen in Duitsland en Oost-Europese landen hadden daar geen idee van. Verreweg de meeste Joden, Roma's en Sinti's hebben zich ook geen voorstelling kunnen maken van het lot dat hen wachtte. En al die jonge mannen en vrouwen die als dienstplichtigen of als vrijwilliger onder de wapens werden geroepen om Europa te bevrijden konden niet weten hoe lang dat zou duren. 

 

Het onvoorstelbare herdenken lijkt onmogelijk. Juist daarom moeten we wat mij betreft het herdenken koesteren. Op 4 mei en andere momenten. Volgend jaar mei verschijnt er een boek 'Kudelstaart in oorlogstijd', waarover op 7 mei een presentatie wordt gegeven in het dorpshuis. In september dit jaar publiceert de Doopsgezinde Gemeente Aalsmeer 'Gewetensverhalen', over dienstweigeraars die het nog na konden vertellen. Maar ook met degenen die er wél voor kozen hun dienstplicht te vervullen. Dit is ook het thema van de bijeenkomst en de presentatie van de documentaire 'Wat zou jij doen' in de vredesweek op 24 september.  

 

Dienst weigeren en dienstplicht vervullen, het is het een én het ander. Pasen: de vereniging van de dood en de opstanding. En 4 en 5 mei: Dodenherdenking en Bevrijding. Het versterkt het dubbele gevoel dat mij vooral deze dagen bezig houdt.

 

Juist omdat de verschrikkingen van oorlog zo onvoorstelbaar zijn is herdenking nodig, waar dan ook. En zeker in Aalsmeer. Want de sympathie voor de bezetter destijds was in onze gemeente relatief groot. En daarnaast was er ook verzet. Ook dat brengt een dubbel gevoel met zich mee. Net als het feit dat bijna 75 jaar vrede in onze regio níet betekent dat er geen oorlog is. Neem de verbale strijd die zo vaak nog wordt gestreden…