Een gedenkwaardige dag

Maandag was een gedenkwaardige dag voor mij. Het was toen op de kop af vijftig jaar geleden dat ik mijn eerste schreden zette in de journalistiek. Om precies te zijn op 12 december 1966. Een week eerder had ik mijn bakkerssloof aan de wilgen gehangen. De ene dag bakte ik dus nog letters van banket, de andere dag van krantenpapier. En meteen vond ik een vers gedrukte krant net zo lekker ruiken als een vers gebakken banketletter. Wat ik trouwens nog steeds vind.

Tussen haakjes, weet u eigenlijk wel wat een bakkerssloof is? Nee, daar wordt niet de vrouw van de bakker mee bedoeld. Hoewel zij zich flink voor hem uitslooft. Vooral vroeger sloofde zij zich uit, niet alleen met het huishouden, maar ook in de bakkerswinkel en zorgde dat de bestellingen op tijd de deur uitgingen. De bakker liet zijn vrouw altijd draven. Vandaar misschien het gezegde als er gaten in het brood zitten: ‘daar heeft de bakker zijn wijf door gejaagd.’

Ik dwaal af. De vraag was of u weet wat een bakkerssloof is. Dat is, zeg maar, een soort schort. Een zestig, hooguit zeventig centimeter lange lap stof, die de bakker om zijn middel bindt ter bescherming van zijn bakkerstenue. Anders moet de bakkersvrouw zich ook nog eens extra uitsloven met de was. Je hebt trouwens ook hele lange sloven, tot bijna op de grond; dat zijn Franse sloven. En terrassloven, die zijn weer iets korter.

Op mijn dertiende bond ik voor het eerst een bakkerssloof om. De Ulo had ik voor gezien gehouden. Daar had ik een jaar op gezeten, maar bakte er niets van. Kwam dat door de dramatisch slechte start, die ik er had gemaakt? Zou heel goed kunnen. Na de lagere school zou ik er samen met mijn vriendje Jan heen gaan. Echter, vlak voordat wij onze eerste gang naar de Ulo zouden maken, verongelukte hij.

Daags na de begrafenis moest ik dus alleen op de fiets naar de Ouderkerkerlaan in Amstelveen. Jan stond me onderweg voor zijn huis niet op te wachten, zoals we hadden afgesproken. Dat alles hakte er bij mij flink in, wat zowel mijn ouders als de school totaal niet begrepen. Stèrker nog, op de eerste schooldag vroeg de klassenleraar mij waar Jan was… Ach, misschien was het sowieso niks geworden met me op de Ulo.

“Is de bakkersschool niet wat voor je,” vroeg mijn moeder op een middag. Zij was in de keuken bezig met het maken van krentenbrood. Die bakte ze niet in een broodblik in de oven, maar in zo’n grote ouderwetse pan op de elektrische kookplaat. Onderin de pan legde ze dan een wikkel van een pakje boter, om aanbakken te voorkomen. Jemig, wat rook het toch altijd heerlijk als zo’n groot rond krentenbrood uit de pan rolde. En lèkker!

Mijn moeder heeft heel wat afgebakken in haar leven. Jan Hagel, bijvoorbeeld. En zandkoekjes. Rolde ze van het deeg allemaal bolletjes, die ze daarna met een vork plat drukte op de bakplaat. O ja, sprits niet te vergeten, waarbij ze zo’n grote metalen cilinderspuit met houten spil hanteerde. Ook haar plaatcake, afgestreken met fondant of met appel of opgespoten met zelfgemaakte mokkacrème, was om je vingers bij af te likken.

Maar de bakkersschool leek me wel wat. En het werd ook wat. Ik genoot enorm op het ‘Blaeu Erf’, gevestigd in een smalle gelijknamige steeg achter de Nieuwe Kerk in hartje Amsterdam. Op steenworp afstand van de Dam, waar ik met klasgenootjes tussen de middag naartoe ging om op de treden van het paleis onze zelf gebakken broodjes, gebakjes, gevulde koeken en kano’s te nuttigen. Onze van thuis meegenomen bammetjes voerden we aan de duiven. De grote stad, eind jaren vijftig.

De zes jaar durende bakkersopleiding, inclusief middenstandsdiploma, voltooide ik in één ruk. En dat mocht een groot wonder heten. Want ik heb wat afgespijbeld in die jaren. Om de hoek van de school stikte het van de bioscopen, zoals de Cineac aan het Damrak en Cinema Centraal op de Nieuwendijk. Ik heb daar wat uren doorgebracht. En na afloop van de film een broodje halfom bij Kootje in de Suikerbakkerssteeg.

“De decembermaand was en is nog steeds de mooiste maand in het bakkersvak,” zegt Martin Vooges in het mooie interview van Leni Paul onlangs op AalsmeerVandaag. Ik ben het roerend met hem eens. Tijdens mijn opleiding werkte ik bij Gerard Jansen in de bakkerij, op de hoek Zijdstraat-Uiterweg, waar nu Sparnaay zit. En vooral in deze tijd gaat mijn hart open als ik daaraan terugdenk.

Er moest rond Kerst veel worden overgewerkt. Gerard Jansen z’n vrouw, Ida, zorgde voor soep en haalde slavinken bij slager Maarse. Al die zoetigheid moest op z’n tijd  gecompenseerd worden met een hartig hapje, vond ze. Om wakker te blijven, deed Gerard een scheutje cognac in de koffie. En voor de sfeer zette hij op de plank voor de oven een grammofoon, waarop kersmuziek werd gedraaid. De kerststollen in de oven konden zich geen betere bakomgeving wensen.

Aan dat alles kwam een halve eeuw geleden een einde. Als correspondent schreef ik al een paar jaar stukjes voor de Amstellander en dagblad De Tijd. Toen ik de kans kreeg om als journalist aan de slag te gaan, greep ik die met beide handen aan. Ik was twintig en had al mijn bakkersdiploma’s op zak. Dus mocht het in de journalistiek niet lukken, dan kon ik altijd nog terug in het bakkersvak. Maar het lukte wel en ik koester sindsdien roomzoete herinneringen aan mijn pre-journalistieke tijdperk.  

Spijt van die zevenjarige bakkersperiode? Nooit! Ook niet van de daarop volgende vijftig jaar journalistiek. Lieve hemel, wat heb ik met mijn neus bovenop het nieuws gezeten, interessante mensen geïnterviewd, reportages gemaakt, columns geschreven en foto’s geschoten. Om daarover te verhalen, heb ik aan columnruimte niet genoeg. Of ben ik nu erg uitsloverig?

Dick Piet is journalist. Geeft zijn nieuwsgierigheid al 50 jaar de vrije loop in de schrijverij. Schopte het tot hoofdredacteur van de Aalsmeerder Courant. Graaft op papier graag dieper dan anderen in naoorlogs Aalsmeer. De hele zomer lekker het water op met de boot. Pleziert daarna Aalsmeer met nostalgische filmavonden.