De Historische Beeldentuin

Ik kom er graag, vind het heerlijk om er wat rond te slenteren en met die en gene een praatje te maken. Ik geniet er van de rust, van het voortglijden van de seizoenen en de associaties die opkomen.

 

Vandaag liet ik mij verrassen door een veld met tot craquelé opgedroogde modder. Zo midden tussen de keurig aangelegde beplanting weet je als Aalsmeerder dat er bagger is  aangevoerd als aanvulling en bemesting van de bestaande grond. Als je dat niet zou weten, vraag ik me af wat voor verklaring er dan voor de hand zou liggen. Ik kijk nog eens goed en dan vallen vooral die barsten in de grond op. Ligt daar de verklaring? Is die grond daar nat neergegooid vanwege die mooie barsten in de modder? Is het misschien een kunstwerk?  Wel tijdelijk. Ieder mens weet toch dat door de inwerking van de regen, de zon en de wind er over een tijdje niets meer is te zien. Dat de grond zich door de eroderende werking van de natuur na verloop van tijd in niets zal onderscheiden van de overige grond. De natuur zelf zal zich herstellen. Dat is de essentie van wat je ziet als je buiten de denkkaders stapt die je als Aalsmeerder hebt meegekregen. Kunst, in dit geval de landschapskunst, biedt nieuwe kaders om de werkelijkheid om ons heen op een andere manier te beschouwen.

 

Het cokeshok is al jaren mijn favoriete object, vooral als de zon schijnt. Het is bedoeld om te tonen hoe in het verleden de cokes, als brandstof voor de ketels, dicht bij het ketelhuis  werd opgeslagen. Het zonlicht dat tussen de spleten van de houten delen schijnt en de schaduwwerking ervan, leveren fraaie patronen op. Zou je dit in een beeldentuin tegenkomen, dan zou de naam ‘Warmtebron’ toepasselijk zijn. Zowel de cokes als het zichtbaar gemaakte zonlicht, staan voor warmte. De vorm van het hok, een afgeknotte piramide opgebouwd uit horizontale delen, en het sobere materiaalgebruik hebben alles weg van de installaties die in de jaren zeventig gemaakt werden. Het werd bekend onder de naam Art Povera. Een invloedrijke kunststroming in de jaren zeventig met raakvlakken aan de internationale fenomenen als land art, minimal art en conceptuele kunst

 

Op een natuurlijke manier zijn met houtsnippers de tot prut ingelopen paden weer toegankelijk gemaakt. Net als aan de ingescheurde modder kun je ook hier een andere betekenis voor bedenken. Het materiaal is natuurlijk en vergankelijk en duidelijk door mensen ingestrooid. Je zou het als een menselijk ingrijpen in de natuur kunnen zien en ook hoe de natuur op lange termijn dit menselijke ingrijpen weer teniet doet. De snippers zullen verkleuren, verrotten en opgaan in de omgeving. Hier is opnieuw sprake van landschapskunst.

 

Richard Long is een kunstenaar die een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan deze kunstvorm. Tijdens lange wandelingen door de natuur brengt hij met wat hij in de natuur vindt tekens aan die verraden dat er een mens is gepasseerd. Een voorbeeld is A Line Made by Walking (1967) waar hij op de grond een lange lijn 'tekent' door verschillende keren heen en weer te lopen. Ook de Historische Tuin lijkt hij te hebben aangedaan, in plaats van stenen heeft hij houtsnippers gestrooid.

 

Femke Kempkes is een Aalsmeerse kunstenaar die vaak in de traditie van de landschapskunst werkt. Haar ingrepen zijn soms uiterst minimaal en tijdelijk, niet meer dan een menselijke afdruk in het gras. Soms zijn ze poëtisch, het beeld van een slapende man en vrouw dat verschijnt na het ontkiemen van de zaden in de zwarte grond.

 

Met deze beelden in mijn achterhoofd ga ik als locatiehouder van de Historische Tuin aan de slag om er tijdens de kunstroute iets moois van te maken. In sommige gevallen kan ik volstaan met het afplakken van naamboordjes. De toeschouwer krijgt dan alle ruimte om op zijn eigen manier te interpreteren van wat hij ziet. Voor mij is dat de functie van kunst, naambordjes afplakken en ruimte geven aan een nieuwe manier van kijken. Wanneer je dat doet, is er niet alleen sprake van een Historische maar ook van een Beeldentuin.

 

Joop Kok is architect en cultuurliefhebber. Is weer gaan studeren, cultureel erfgoed. Kenner van Aalsmeerse gebouwen. Toch nog de politiek ingegaan, fractieassistent bij PACT. Milder geworden de laatste jaren. Niet verlegen om een mening. Eigenwijze vent.