Pennenstreek 305. In 1987 schreef de VVD-mastodont Geertsema: Het referendum: bijl aan de wortels van de democratie. En zijn opvolger Hans Wiegel zei het hem na – toen hij in de Nacht van Wiegel het ‘correctief referendum’ torpedeerde.
Het Brexit-drama toont aan dat een land niet per referendum bestuurd kan worden. De Britse regering heeft – na ruim drie jaar rampzalig getouwtrek – nog steeds geen uitvoering kunnen geven aan het op 23 juni 2016 genomen besluit om uit de EU te stappen. Een besluit dat met 51,9 procent van de stemmen is genomen; het is inmiddels heel goed mogelijk dat die meerderheid inmiddels is verdwenen – door sterfte. Want volgens een peiling van indertijd ‘zou 72 procent van de 18- tot 24-jarigen tegen de Brexit stemmen. Van de gepensioneerden zou 59 procent pro-Brexit hebben gestemd.’
In een Handreiking lokale referenda worden de nadelen van het referendum opgesomd – die allemaal in het Britse referendum aan het licht zijn gekomen:
• De spelregels van de representatieve democratie wijken af van die voor een referendum. Met de keuze voor een referendum gaan beide systemen door elkaar heen lopen. De rol, de positie en het gezag van het representatieve systeem en de politici komen daardoor onder druk te staan.
• Referenda zijn in het voordeel van leiders die inspelen op emoties, kwesties simplificeren en met halve waarheden werken.
• Door de scherpe tegenstelling tussen ja óf nee dan wel voor óf tegen is bij referenda het gevaar dat de minderheid in het gedrang komt extra groot.
• Een referendum vergt meer financiële middelen, menskracht en tijd.
• Een referendum leidt tot extra stroperigheid en inefficiëntie in besluitvormingsprocessen.
• Bij een referendum kiezen burgers uit vooropgezette opties, waarvan de implicaties en consequenties moeilijk te overzien zijn.
…Wat niet betekent dat een referendum op lokaal niveau niet nuttig zou kunnen zijn! Hier in Aalsmeer, bijvoorbeeld zijn wel wat overzichtelijke keuzes te noemen, die aan de kiezers zouden (of hadden!) kunnen voorgelegd:
• Het bouwen van Lidl, of het aanleggen van een parkje met haven aan de Stationsweg.
• Het vervangen van de Aardbeienbrug door een replica, of door een ‘gewone’ vaste brug.
• Een Raadhuispleinrotonde volgens de Centrumvisie, of ‘Het plan Tromp’ met een route over het Drie Kolommenplein, en afsluiting stukje Van Cleeffkade.
• Uitbreiding van één supermarkt (AH) in Kudelstaart, of een extra supermarkt erbij.
• Rotondes op de Burgemeester Kasteleinweg, of alles zo laten als het nu is.
Keuzes die nabij en overzichtelijk zijn. Daar zouden we een referendum voor moeten kunnen houden. In Utrecht is zoiets al mogelijk. Nu Aalsmeer nog.
Tekst Pierre Tuning
Foto: afbeelding van een Britse 50-pence-munt, geslagen bij de toetreding in 1973. (Foto Pierre Tuning). Foto vp: artist impression van de busbaan over de n196 (illustratie gemeente Aalsmeer)
Links:
/hoekwater.jpg)
/Muller.jpg)
/LJ-de-Vries.png "LJ-de-Vries")
