Zonne-energie in Aalsmeer, hoe ver gaan we?

In 2040 wil de gemeente Aalsmeer onafhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. Om dit waar te maken zet de gemeente in op energiesparing en het meer opwekken van duurzame energie. Voor hoe Aalsmeer met zonne-energie om wil gaan is nu een concept ‘Kaders zonne-energie’ opgesteld. Tot en met 25 juni 2020 kan hier via aalsmeer.nl/duurzaamheid op worden gereageerd. Joop Kok verdiepte zich in dit onderwerp en komt met een beschouwing.

“De gemeente gaat bij het concept uit van een aantal uitgangspunten. Ten eerste: natuur- en landschapswaarden blijven in stand (of worden versterkt). Flora en fauna worden niet negatief beïnvloed. Ten tweede: ruimte wordt multifunctioneel gebruikt. Gronden in Aalsmeer zijn schaars en hierdoor te waardevol om exclusief voor de opwek van zonne-energie te gebruiken.

Prachtig, daar kan iedereen zich in vinden, maar dan komt het, er worden drie uitzonderingen gemaakt, het mag wel op gronden waar: -de gebruiksfuncties beperkt zijn, -ontwikkelingen wel zijn vastgelegd maar op zich laten wachten, -landschappelijke, cultuurhistorische en of ecologische waarden ontbreken.

Druk op woningmarkt
Ineens is alles weer mogelijk, hoe moet je hier politiek op voeren? Wanneer zijn gebruiksfuncties beperkt? Aan ieder stuk grond is wel een landschappelijke en ecologische waarde te geven. Goed voor het milieu en goed tegen het fijnstof zo dicht bij Schiphol. En op ieder stuk grond dat wacht op zijn ontwikkeling kan tijdelijk gewoond worden. Of je nu zonnepanelen plaatst of tiny houses, beide invullingen zijn rendabel na zo’n vijftien jaar gebruik. Gezien de druk op de woningmarkt, met name voor jongeren, moeten we zeker niet voor zonnepanelen kiezen. Daarbij komt ook nog eens dat het plaatsen van zonnepanelen geen enkele ecologische waarde heeft.

Zonnetrap
Eenmaal de weg ingeslagen dat alles toch nog mogelijk is, wordt het overzicht van wat er nu echt moet gebeuren steeds onduidelijker. Er wordt een zonnetrap geïntroduceerd die uit vier treden bestaat, van zon op daken van gebouwen tot grootschalige zonneweiden als primair grondgebruik. Door Aalsmeer op te delen in een achttal gebieden die overeenkomstige kenmerken vertonen, wordt aan de hand van de trap bepaald wat voor zonopwekking in zo’n gebied het best toepasbaar is.

Kaders bieden geen garantie
Wethouder duurzaamheid Wilma Alink stelt: “We vinden het heel belangrijk om duurzame energie op te wekken in de gemeente. Tegelijkertijd kan zo’n groot veld met zonnepanelen natuurlijk gevolgen hebben voor de omgeving. Daarom willen we hier voorwaarden aan verbinden. Ik denk dat we met dit kader zorgen dat we als gemeente vooral voordeel van de zonnepanelen hebben.”

Zonnepanelen boven parkeerplaatsen
Helaas, anders dan Alink suggereert, biedt het kader geen enkele garantie om de nadelen van een zonneveld te voorkomen. Het College van Rijksadviseurs vindt zij niet aan haar zijde, die pleit voor meervoudig ruimtegebruik en zo min mogelijk impact op bestaande ruimtelijke en ecologische kwaliteiten. Monofunctionele zonnevelden acht zij niet wenselijk.

De enige oplossing is het vastgehouden aan de oorspronkelijke uitgangspunten en dat toespitsen op Aalsmeer. Dat leidt tot een geheel ander onderzoek. Aalsmeer beschikt, voor een relatief kleine gemeente, over een groot oppervlak aan gebouwen, dat is uniek, dat zou je in je onderzoek mee moeten nemen. Op al die daken zijn, potentieel gezien, zonnepanelen te plaatsen. Wat zou dat op kunnen leveren? Daarnaast beschikt Aalsmeer over veel sportaccommodaties die voorzien zijn van grote parkeerplaatsen. Wat zou het opleveren wanneer boven al die parkeerplaatsen zonnepanelen worden geplaatst?  En wat te denken van de reconstructie van de burgemeester Kasteleinweg? Architectenbureau 70F won het W(orld) A(rchitectural) F(estival) X met het concept zonnepanelendak boven snelweg Floriade Almere 2022. Zou dat idee niet iets voor Aalsmeer zijn? Iedereen die over de Ringvaart binnenkomt weet dan direct dat Aalsmeer het opwekken van energie serieus neemt.

Dakenwet
Maar ja, ik hoor het al zeggen, wij als lokale overheid mogen niet bepalen of iemand wel of niet zonnepanelen op zijn dak legt. Een probleem dat in het rapport ‘Via Parijs, een ontwerpverkenning naar een klimaatneutraal Nederland’ door het College van Rijksadviseurs wordt onderkend. Ook zij zijn, naast grootschalige concentratie, voor het stimuleren van de lokale opwekking van energie via daken en gevels. Uitgangspunt hierbij is integratie in bouwwerken. Met de ‘Dakenwet’ in Frankrijk als voorbeeld zijn zij voor het verplichten van een minimum aandeel zonnepanelen op daken.

Met de gegevens van de plaatsingsmogelijkheden op daken zou Aalsmeer de noodzaak van zo’n wet kunnen onderstrepen.”

Tekst Joop Kok, foto Arjen Vos