Pierre’s Pennenstreken: ‘Jazztranen’

Door: Pierre Tuning. Pennenstreek 403. Drie ouwe boekies. Uit 1953, 1958 en 1965. Het eerste is een vertaling van Das Jazzbuch door Joachim-Ernst Berendt, Jazz, van New-Orleans tot Cool. Het tweede een ‘tweetalige bloemlezing van poëzie van Noord-Amerikaanse negers’ van Rosey E. Pool en Paul Breman: Ik zag hoe zwart ik was. Het derde boek is: Ik ben de Nieuwe Neger – ‘gedichten, rijmen en documenten uit 300 jaar verzet van de Amerikaanse neger, bijeengebracht, ingeleid en van vertalingen en kommentaar voorzien door Rosey E. Pool, met een woord vooraf van Dr. J.W. Schulte Nordholt’.

Zij hebben alle drie met elkaar te maken. Het gaat altijd om verzet en emancipatie: ‘Hoe in de lange duisternis van onderdrukking en verdriet er toch tekenen van licht beginnen te stralen, zichtbaar gemaakt worden in enkele strijdbare figuren,’ schreef Schulte Nordholt.

Oude jazz
Toen de 24-jarige kornettist Louis ‘Satchmo’ Armstrong, geboren in de hoerenbuurt (‘The French Quarter’) van New Orleans, met zijn Hot Five de eerste grote kunstwerken van de jazz opnam, was dat in de buiten New York gelegen Okeh studio’s. Als de opnamen ‘s avonds uitliepen, konden zij als ‘zwarte’ muzikanten nergens meer terecht om te overnachten, dus moesten zij op het station wachten op de eerste trein naar huis. Onder die omstandigheden werd ook een paar jaar later Satchmo’s Hot Seven opgenomen. Hoor de ‘Wild Man Blues’ – het is een briljant protesterende kornet die huilt. En luister naar West End Blues, met die onnavolgbare intro van een inmiddels stralende trompet. The Blues zoals die nog nooit had geklonken.

In 1929 – de beurskrach had net toegeslagen – zong Louis, inmiddels erkend als grootste trompettist ter wereld, ‘Black and Blue’:

Cold empty bed, springs hard as lead
Feel like Old Ned, wish I was dead
All my life through, I’ve been so black and blue
Even the mouse ran from my house
They laugh at you, and scorn you too
What did I do to be so black and blue?
I’m white – inside – but that don’t help my case
Cause I can’t hide what is in my face
How would it end? Ain’t got a friend
My only sin is in my skin
What did I do to be so black and blue?

Dit was in het jaar dat de bandleider Joe ‘King’ Oliver, die Louis Armstrong in 1923 naar Chicago had gehaald, al zijn spaargeld verloor omdat zijn bank failliet ging. De fameuze kornettist kon vanwege tandvleesproblemen niet meer spelen en zou in 1938 in armoede overlijden als conciërge in Savannah (Georgia). King Oliver werd 52 jaar.

Emancipatie
In 1970 wordt de 70ste verjaardag van Louis Armstrong gevierd op het Newport Jazz Festival. (Hij is eigenlijk 69, maar vertelt overal dat hij in 1900 geboren is.) Van dat muziekfeest is een film gemaakt, die op YouTube nog steeds te zien is: ‘Good Evening Ev’rybody’ (scroll naar onderaan de website voor Part 1 en Part 2). Behalve de Eureka Brass Band, bestaande uit veteranen uit zijn geboortestad New Orleans, brengen zes trompettisten van verschillende pluimage een eerbetoon aan de jazzpionier: 

  • Ray Nance trompettist (en violist!) in het orkest van Duke Ellington;
  • Wild Bill Davison, kornettist in de dixielandband van Eddie Condon;
  • Jimmy Owens, met zijn 27 jaar een vertegenwoordiger van de jongste generatie;
  • Joe Newman, bekend als solist in de bigband van Count Basie;  
  • Bobby Hackett, de (achtergrond-)trompettist van Louis’ All Stars.
  • Dizzy Gillespie, de belangrijkste vertegenwoordiger van de moderne jazz, de bebop, die zegt over de jarige: ‘Zonder Louis Armstrong zou onze muziek niet bestaan. Ik bedank hem voor mijn levensonderhoud.’ 

Zoals aan alle optredens te zien is, speelt huidskleur geen enkele rol meer. Terwijl Louis Armstrong tot 1965 niet mocht optreden in zijn ‘home town’ New Orleans, omdat er een ‘blanke’ (trombonist Jack Teagarden) in zijn band meespeelde!

Democratie
Bij elk jazzconcert zie je de democratie in ontwikkeling. Samen spelen, met respect voor elkaars kwaliteiten, al improviserend en elkaar inspirerend het maximale van je kunnen tonen. Elk nummer, elk concert is een nieuw avontuur – en nooit hetzelfde.

Afkomst speelt alleen een rol, als je muzikale achtergrond je inspireert tot een persoonlijke manier van spelen. Voorbeelden: Latijns-Amerikaanse (Cubaanse, Jamaicaanse, Braziliaanse) invloed, Gipsy jazz (Django Reinhardt en de Hot Club de France) en, niet te vergeten de Europese klassieke muziek en de zg. Wereldmuziek (‘cross-over’).

Jazz heeft in zijn ontwikkeling alle mogelijke tradities opgenomen. En die ontwikkeling staat nooit stil. In elk optreden kan een adembenemende sfeer ontstaan, waarbij je het gevoel krijgt dat de hele wereld zo hoort te zijn als hij is. Als je nergens meer aan denkt en er alleen muziek is. Jazztranen bestaan. Soms. Even.   

 

Eén reactie

  1. In Bacchus een Ella & Louis Weekend, het beroemdste zangduo van de jazz. Ella is 25 jaar geleden overleden, Louis 50 jaar. Michael Varekamp met de ‘Louis’ All Stars’ is uitverkocht, maar er zijn nog een paar kaartjes voor Loet van der Lee’s ‘Tribute to Louis’ op zaterdagavond 28 aug. En voor Mirjam van Dam’s ‘Ode to Ella’ op zondagmiddag 29 aug. Tickets op http://www.skca.nl

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *





banner_martinez
adv desiree klein
mjk-advies
LJ-de-Vries
S4H
flower art museum
historische tuin
adv-Toneel
banner_martinez
adv desiree klein
mjk-advies
LJ-de-Vries
S4H
flower art museum
historische tuin
adv-Toneel