Column: ‘Paradox’

Door: Paul Bras. In de flat waar ik woon in Kudelstaart wordt de centrale hal en het trappenhuis maandelijks schoongemaakt door iemand met een migratieachtergrond. Iedere dag wordt mijn krant bezorgd door een jongeman die oorspronkelijk uit Afrika afkomstig is. Als ik bij Albert Heijn boodschappen doe kom ik Pools sprekende mensen tegen die in onze kassen werken. Het zijn de mensen die het vuile werk voor ons opknappen. Het werk waarvoor veel Nederlanders de neus ophalen. Het is zwaar werk, het betaalt slecht, je moet er heel vroeg je bed voor uit en maatschappelijk gezien sta je onderaan de ladder.

Ik ben blij met een schoon trappenhuis en mijn krantje. Mijn kwaliteit van leven is daardoor weer gestegen. Onze maatschappij draait op een grote groep mensen die ongeschoold werk uitvoeren en we vinden dat vanzelfsprekend. In Nederland zijn veel mensen hoog opgeleid. Ook al is er veel kritiek op ons onderwijssysteem, iedereen krijgt de kans om te studeren en zich te ontwikkelen. Het opleidingsniveau in Nederland is sinds de Tweede Wereldoorlog enorm gestegen. Veertig procent van de bevolking heeft een diploma op middelbaar niveau, twintig procent op HBO niveau en twaalf procent op universitair niveau. Ja, dan is het logisch dat je niet gaat schoonmaken of kranten rondbrengen.

In de jaren ’60 van de vorige eeuw steeg de economische groei turbulent. In die tijd was er veel werk en de beroepsbevolking in Nederland kon dat niet allemaal bolwerken. De gastarbeider deed zijn intrede. Voornamelijk mannen uit Italië, Spanje, Griekenland, het toenmalige Joegoslavië en later ook uit Marokko en Turkije waren welkom om hier in de industriële centra en de textielregio te komen werken. Het woord gastarbeider zegt het al. Het was niet de bedoeling dat ze bleven, ze mochten hier als gasten komen werken. Maar natuurlijk liep dat heel anders en de meesten vestigden zich hier.

Het verschil met toen en nu is dat het ongeschoolde werk veelal wordt gedaan door mensen die uit hun land zijn gevlucht vanwege oorlog, armoede, geaardheid of een natuurramp. Het zijn mensen die wij opvangen, in een asielzoekerscentrum plaatsen in afwachting van een verblijfstatus. En als ze dan die status krijgen mogen ze ook werken. Dat is ook een goede manier om te integreren in onze samenleving. Wij hebben die mensen hard nodig om het werk te doen wat wij Nederlanders niet willen of kunnen doen.

Beroepsmatig ontmoet ik veel vluchtelingen uit Syrië, Afghanistan, Iran en Afrika. Een aantal zijn getraumatiseerd. Anderen willen graag hun beroep dat ze in het land van herkomst uitoefenden weer oppakken. De taalbarrière en het lager herwaarderen van diploma’s maakt dit heel lastig. Bovendien is in Nederland niet altijd behoefte aan bepaalde vaardigheden. Hoog opgeleide mensen zijn op die manier aangewezen op ongeschoold werk, dat is een bijkomend drama.

De paradox in dit verhaal is dat wij heel veel ongeschoold werk in Nederland hebben waar wij deze mensen goed in kunnen gebruiken. Je kunt het zien als de smeerolie van onze economie. Zonder hen heb ik geen krantje, heeft u een vies toilet op het werk, zijn er lege schappen in de winkel, raken de kwekers in paniek en valt de horeca stil. Hoe is het dan mogelijk dat een groot deel van het Nederlandse volk juist deze mensen het liefst het land uit wil zetten? Omdat ze ons werk inpikken? Dacht het niet. Omdat ze onze woningen inpikken? Zelfs een legbatterij kent betere voorzieningen. Omdat ze overlast veroorzaken? Vind je het gek dat mensen die op een kluitje zitten en zich rotvervelen erop uittrekken?

Op het moment dat ik deze column schrijf ziet het ernaar uit dat de PVV, de NSC, de BBB en de VVD op hoofdlijnen een kabinet gaan vormen. Een rechtse wind waait door Nederland en de vluchteling is de boosdoener, de kop van jut. Zij pakken onze welvaart af. Altijd fijn als je een zondebok hebt om al je problemen op te projecteren.

Paul Bras is een geboren en getogen Amsterdammer die nooit gedacht had ooit een Kudelstaarter te worden. Totdat zijn woonplaats een café kreeg, toen was hij om. Zou zelfs van de daken kunnen schreeuwen dat hij daar ‘groos’ mee is. Muzikaal talent maar dat schreeuwt hij dan weer niet van de daken. Bescheiden en zachtmoedig.