‘Deel van mijn patiënten is ziek door vliegtuigoverlast’

Door: Yolande Schuur. Al dertig jaar is Frans Göbel huisarts in Aalsmeer. De overlast van vliegtuigen ervaart hij niet alleen zelf, maar ook in zijn spreekkamer in het centrum van het dorp. “Een deel van mijn patiënten is ziek door vliegherrie, daarvan ben ik overtuigd. En vaak zijn ze zich daar niet van bewust.”

“Er zijn wijken waar het altijd al heel erg was. Dan moest ik bij huisvisites het gesprek altijd wel vier of vijf keer onderbreken. In vredesnaam, hoe kun je hier wonen, dacht ik dan. Maar mensen wennen er aan. De laatste jaren, vooral na corona, is het in heel Aalsmeer heel erg. Ik heb hier een prachtige praktijk, maar geen airco en mijn spreekkamer ligt op de zonkant. In de zomer kan ik niet werken als ik het raam niet openzet, maar als ik het wel openzet, moet ik voortdurend het gesprek onderbreken. Bellen met het raam open gaat al helemaal niet.”

In overleg met collega’s en ook met de gemeente is de vliegoverlast een terugkerend thema. Zo was er onlangs een vergadering van medisch professionals in De Kwakel. “Het was een warme dag, de deur stond open. Tegen de fysiotherapeut naast me zei ik: let op, ze komen om de minuut. Dat geloofde hij niet, hij dacht dat ze om de tweeënhalve minuut kwamen. Dus we gingen het opnemen en echt: om de 50 seconden. Je kunt hier geen normaal leven meer leiden.”

Gek van de vliegtuigen
“Een deel van mijn patiënten is ziek door vliegtuigoverlast, daarvan ben ik overtuigd. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we dat depressie, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten, leer- en concentratieproblemen, ook bij kinderen, door vliegtuiglawaai veroorzaakt kunnen worden. Soms zeggen mensen het zelf: dokter, ik word gek van de vliegtuigen. Maar vaak zijn ze zich er niet bewust van dat hun hoge bloeddruk, depressie of slechte slapen veroorzaakt wordt door vliegherrie. Het is een langzaam proces, mensen wonen hier al heel lang, hebben het vaak niet eens door. Maar als je voortdurend geluid hoort, komt je lichaam in een constante arousal en krijgt het geen rust meer. Dat is heel ongezond.”

‘Ik sta machteloos’
Er is volgens de huisarts steeds meer aandacht voor het voorkomen van ziektes, maar vliegoverlast is een blinde vlek. “De overheid beschermt mensen helemaal niet tegen geluidsoverlast en afvalstoffen en giffen, milieuoverlast. Mijn eigen gemeente Aalsmeer ook niet. Ze laten de boulevard aan de Westeinderplassen doodleuk aanleggen met geld van Schiphol. Met overal bordjes: mede mogelijk gemaakt door Schiphol. Nou, je wilt daar in de zomer nog geen minuut zitten. Maar als vlieglawaai de oorzaak is van de klachten van mijn patiënten, hoe kan ik dat dan wegnemen? Ik sta machteloos. Verhuizen lijkt de enige uitweg en er zijn dan ook steeds meer mensen in mijn praktijk die vluchten en zeggen: dokter, ik ga naar Drenthe of Friesland.”

Nooit meer in de tuin zitten
De gedachte aan verhuizen komt ook steeds vaker bij de huisarts zelf op, vooral in de zomer. “Ik heb een hartstikke mooie tuin, maar ik ga er niet meer voor mijn lol in zitten om de krant te lezen of mijn medische literatuur bij te houden. Me concentreren lukt gewoon niet. Binnenzitten met de schuifdeur open helpt niet, want ook daar hoor ik elke 50 seconden een vliegtuig. Dus ik ga steeds vaker weg. Laatst gingen we met de hond wandelen in het Amsterdamse Bos, maar na een tijdje vlucht je gewoon het bos uit. Het is niet te doen. In de zomer word ik vier of vijf keer per nacht wakker. Dat beïnvloedt mijn functioneren, ook als huisarts. Ik kan me slechter concentreren, heb een korter lontje, ben moe. Nu het weer kouder is, gaat het beter, maar het geluid en de vervuiling zijn er altijd.”

Greenwashing
De arts heeft niet het idee dat er iemand is bij de overheid die wat doet met de meldingen op BAS of vliegherrie.nl. “Maar ik meld toch regelmatig, meestal een paar berichten direct na het opstaan, puur om stoom af te blazen na een slapeloze nacht. BAS is in mijn ogen pure greenwashing van Schiphol, waarmee ze denken te laten zien: kijk, mensen kunnen overlast melden, we hebben onze taak gedaan. Maar er verandert niets. Ik heb überhaupt niet het idee dat het opgelost gaat worden. Twee weken geleden maakte KLM flinke winstcijfers bekend en ze denken dat de prognose voor vliegen alleen maar weer gunstiger wordt. Dan denk ik: waar zijn we mee bezig?”

Roeiwedstrijd in Italië
Sinds hij een kleindochter heeft, is Frans zich nog meer bewust van de negatieve gevolgen van vliegen. Hij was al nooit fan, maar hij ontkwam er in zijn tijd als roeier in de nationale selectie en deelnemer aan meerdere wereldkampioenschappen en twee Olympische Spelen niet aan.

“Ik ben altijd blijven roeien en deed vaak mee aan wedstrijden in Europa. Afgelopen weekend was er een leuke wedstrijd in Italië, donderdag heen en zondag terug. Ik had graag meegedaan, maar ik doe het niet meer. Ik vind het zo’n onzin om voor dat soort dingen heen en weer te vliegen, Gelukkig zien de meeste mensen in mijn omgeving vliegen ook steeds meer als een probleem. Maar als iemand uit mijn familie- of vriendenkring toch met het vliegtuig gaat, zeg ik daar wat van: lekker, kom je over mijn hoofd.”

Göbels vrouw en dochter gaan in januari een weekendje met de trein naar Kopenhagen. “Ze waren drie dagen bezig een reis te boeken. Als ik nu mijn telefoon pak heb ik over drie minuten een vliegticket naar Kopenhagen en veel goedkoper ook. Hoe kan het dat vliegen nog steeds goedkoper is dan reizen met de trein of de auto? Dat er geen belasting betaald wordt over kerosine is natuurlijk idioot. Waarom moet dit gesubsidieerd worden? Ik heb erover gedacht om naar de A12 demonstraties tegen deze fossiele subsidies te gaan, misschien doe ik dat volgend jaar als het nodig is.”

Dit artikel is met toestemming overgenomen van de website van Schipholwatch