CDA en AB gaan samen praten over een nieuwe coalitie. De onderhandelingen over de inhoud van een coalitieakkoord kunnen vandaag starten. Gisteravond gaven beide partijen te kennen aan te sturen op een “mooie coalitie”, zo lieten zowel CDA'er Robbert-Jan van Duijn als AB'er Gertjan van der Hoeven publiekelijk weten. Die coalitie mag er van hen “snel” komen. Ze betreurden het dat er vijf weken na de raadsverkiezingen nog altijd niks concreets is besproken.
Dat was de uitkomst gisteravond van een door informateur Ko Weststrate belegde, openbare, bijeenkomst over de voortgang van de coalitiebesprekingen. In de goed gevulde raadzaal stelde Weststrate vast dat de VVD en PACT de “eigen keuze” hebben gemaakt om niet met het CDA en AB aan de onderhandelstafel te willen gaan zitten. En dat CDA en AB nu “bereid zijn” dat getweeën wél te doen. “Hoewel een bredere coalitie dan CDA-AB verre de voorkeur had en heeft,” merkte Weststrate daarbij nadrukkelijk op.
Niet optimaal
“Er blijft weinig anders over dan met twee partijen verder te gaan,” reageerde Van Duijn, die net als Van der Hoeven de visie van de informateur volledig onderschreef. “Het is niet optimaal, maar het is de enige uitweg die open is. We willen er volledig voor gaan.”
Breekpunt voor Van Duijn was dat de VVD aangegeven had geen enkele andere partij te willen uitsluiten, maar dat toch deed, en al heel snel. “Wíj hebben geen blokkade gelegd. De VVD heeft gezegd niet te willen.” De VVD pruimde immers AB niet. Daarmee was een coalitie CDA-AB-VVD uit het zicht.
Dat de variant van CDA-AB-PACT eveneens van tafel ging, speet Van Duijn. “De huidige coalitie gaf ons een goed gevoel, we zouden best willen doorgaan. Maar ook PACT wilde niet.” PACT was vorige week informeel gevraagd mee aan tafel te komen zitten, maar haakte af.
Standpunten verhard
Het gebakkelei over wie al dan niet met wie om de tafel wenst te zitten, kwam op de bijeenkomst tot een voorlopige climax. De standpunten van de vier betrokken partijen (nummer vijf HAC staat buitenspel) verhardden zich, de verhoudingen raakten verder vertroebeld. Dat was aan de lichaamstaal én de bewoordingen van de vier voornaamste actoren te merken. Dat waren naast Van Duijn en de opmerkelijk stille Van der Hoeven VVD-leider Robert van Rijn en PACT-voorman Ronald Fransen.
In de ogen van liberalen en progressieven waren de bevindingen en conclusies van de informateur dermate onwrikbaar, dat ze verder praten met de andere fracties niet zinvol achtten. Direct na afloop lichtten beide partijen op een persconferentie in de VVD-fractiekamer hun standpunt nog eens toe. Daar herhaalden ze ook hun in de raadzaal gedane oproep aan het CDA om te proberen met zijn drieën een constructieve, breed gedragen coalitie te smeden. Die optie, CDA-VVD-PACT, was in hun ogen nog niet serieus “verkend”.
Niet gehoord
Van Rijn en Fransen voelen zich onheus bejegend door de informateur én het CDA, dat de onderhandelingen leidt – daar kwam het gisteravond op neer. Hun eigen opvattingen over hoe het onderhandelproces zorgvuldig had moeten verlopen, vinden ze niet of nauwelijks terug in de openbare stukken van Weststrate. “We hebben niet het gevoel gehoord te zijn,” aldus Fransen, mede doelend op “informele gesprekken” met het CDA de afgelopen weken.
Het zat Van Rijn evenmin lekker dat Weststrate “gefixeerd” was op “de romp CDA-AB” in de nieuwe coalitie, zonder goede argumentatie voor het AB-aandeel. Al met al lieten de “professionaliteit en rolvastheid” van Weststrate zijns inziens te wensen over. Reden voor de VVD'er, zo stelde hij in een “verklaring” in de raadzaal, “het vertrouwen in de informateur” op te zeggen. “Het enige wat de VVD betreurt, is dat ze dit wellicht eerder had moeten doen.”
Politiek steekspel
Er is vijf weken lang met de vinger naar elkaar gewezen, tot en met gisteravond. De vier fracties, alsook de informateur, bleven volharden in hun opvattingen, er werd geen duimbreed van afgeweken. Het debat was niet meer dan schermen met woorden en elkaar vliegen afvangen.
Het was in de raadzaal een deprimerend politiek steekspel van driekwartier waar 'de gewone burger' geen soep van kon maken. Er tekende zich intussen een voorzichtige tweedeling af in politiek Aalsmeer. Met VVD en PACT aan de ene kant en CDA en AB aan de andere.
Onbegrip in samenleving
“De optie CDA-AB zal op breed onbegrip in de samenleving stuiten,” zo voorspelde Fransen. “Misschien wel,” diende Van Duijn hem van repliek. “Maar u hebt de kans gehad dat te voorkomen. VVD en PACT hebben die kans niet gegrepen. Wie heeft er dan voor een breed onbegrip gezorgd?”
Foto's: (van boven naar beneden) Robbert-Jan van Duijn (CDA) gisteravond aan het woord (het rode lampje van zijn microfoon brandt); informateur Ko Weststrate in een onderonsje met VVD'er Robert van Rijn; Weststrate tijdens zijn betoog; de VVD-fractie luistert; en Bram Heijstek (HAC) denkt er het zijne van. (foto's Arjen Vos)