CDA, AB en VVD praten over coalitievorming

CDA, AB en VVD gaan als eerste onderzoeken of ze een nieuwe coalitie kunnen vormen. Tenminste als de VVD daar na een ingelast intern beraad morgenmiddag mee akkoord kan gaan. Want de voorkeur van de liberalen gaat uit naar een trio met CDA en PACT. 

Dat bleek gisteravond op een openbare meeting in de goedgevulde raadskelder, waar  informateur Ko Weststrate besprekingen tussen CDA, AB en VVD als meest voor de hand liggende optie presenteerde. Belangrijkste argument van Weststrate voor de VVD in plaats van PACT was de verkiezingsuitslag. De keuze van de kiezer moet volgens hem gehonoreerd worden. De drie hebben elk zes zetels, terwijl PACT er vier heeft.

Stevige meerderheid
In de verkennende, afzonderlijke besprekingen met de vijf partijen die in de nieuwe gemeenteraad zitten, proefde Weststrate bijna unaniem de wil om tot een “stevige meerderheid” te komen. Anders gezegd, een coalitie tussen drie partijen is wenselijk. Dit mede vanwege de zware opgaven die op gemeenten afkomen de komende jaren.

Met twee partijen zijn in verschillende combinaties eveneens meerderheden in de raad (12 op een totaal van 23 zetels) mogelijk, maar die meerderheid is dan te gering.

HAC buitenbeentje
Programmatisch liggen de vier grootste partijen zo dicht bij elkaar dat de “verschillen waarschijnlijk in redelijkheid te overbruggen” zijn, zo stelde Weststrate gisteravond. De nieuwe partij, HAC, kwalificeerde hij als “een buitenbeentje”. Haar programma “contrasteert sterk” met dat van de andere partijen.

“Met haar ene zetel is zij van minimaal belang voor de coalitievorming. Gelet op haar unieke geluid, haar beperkte omvang en het feit dat zij voor het eerst in de gemeenteraad gaat opereren, acht ik haar participatie in het coalitieakkoord niet voor de hand liggend en haar bereidheid een wethouder te leveren niet opportuun,” legde de informateur uit. In zijn reactie liet HAC-fractievoorzitter Bram Heijstek weten de conclusies te kunnen begrijpen.

Afwachten
Dat de progressieve partij buiten de boot valt in de eerste onderhandelfase, is volgens Weststrate “niet een keuze tegen PACT”. Het houdt evenmin een oordeel in over het werk van de achtereenvolgende PACT-wethouders de afgelopen vier jaar, vermeldde hij erbij. Het was niet meer dan “fairness” tegenover winnaar VVD om haar uit te nodigen voor onderhandelingen met CDA en AB.

Fractievoorzitter Ronald Fransen van PACT kon de keuze van de informateur “getalsmatig” billijken. Ook al was het “anders dan wij gewild hadden”. Afwachten dus, berustte Fransen in zijn lot. Zowel Robbert-Jan van Duijn (CDA) als Gertjan van der Hoeven (AB) konden zich in het voorstel van Weststrate vinden.

Vertrouwensvotum
De informateur noemde gisteravond het uiteindelijke zetelaantal “het meest relevant voor de bestuurlijke verhoudingen” de komende vier jaar. Want “dat weerspiegelt de keuze van de kiezers”. Door zetels het zwaarst te laten wegen, maakte hij het absolute aantal stemmen dat de partijen op 19 maart binnenhaalden, daaraan ondergeschikt.

Bij de raadsverkiezingen kreeg het CDA de meeste kiezers achter zich, op afstand gevolgd door AB en de VVD. Maar vertaald in zetels kwam de liberale partij met één zetel winst – CDA en AB handhaafden hun aantal – als winnaar uit de bus. “Het vertrouwensvotum dat zij van de kiezers heeft gekregen, is niet voor betwisting vatbaar,” vond Weststrate.

Vlug
Als de VVD morgen besluit de onderhandelingen met CDA en AB te willen ingaan, dan vindt komende maandagavond de eerste ronde plaats. Daarbij zal ook Weststrate aanwezig zijn.

De informateur zegt in een toelichting er vertrouwen in te hebben dat er “vlug” een nieuwe coalitie gevormd is. “Het kán ook vlug.” Vóór de 'harde' deadline moeten de partijen, welke het ook zijn, er makkelijk uit kunnen zijn. “Ik ga op 16 mei op vakantie,” preciseert Weststrate.