Nieuwe Nederlanders: ‘Heimwee heb ik niet meer’

Door: Jan Dreschler. Op 11 juli werd Elaine Ocampo (36) Nederlands staatsburger. Zij is van oorsprong Filipijnse en is sinds 2017 in Nederland. De keuze voor Nederland was niet bewust. Zij volgde haar man die uitgenodigd was om in Nederland te komen wonen en werken. Maar inmiddels heeft de Kudelstaartse het enorm naar haar zin. “Nederland is een fijn land voor ons en voor onze kinderen.”

De man van Elaine is IT’er en daaraan is in Europa een schreeuwend gebrek. Vandaar dat binnen heel Europa mensen uit Azië worden uitgenodigd om in de IT werkzaam te zijn. De toen 29-jarige Elaine volgde haar man in 2017, maar kon zelf wat minder gemakkelijk werk vinden. Zij is deskundig op het terrein van de financiële dienstverlening en op dat gebied waren er in Nederland geen tekorten. Uiteindelijk vond ze van een baan bij het Japanse bedrijf Yamaha. Hier wordt naast Nederlands veel Japans en Engels gesproken en alle meetings zijn in het Engels.

Manilla
De wieg van Elaine stond in het plaatsje Cebo in de Filipijnen, ten zuiden van Manilla. Daar doorliep ze de lagere school en de middelbare school en ging vervolgens naar de universiteit om ‘finance’ te studeren. Daar, in Manilla, heeft ze ook haar man ontmoet. Toen hij uitgenodigd werd om naar Nederland te komen waren Elaine en hij nog samen. Sinds hun komst naar Nederland zijn er twee kinderen geboren, die inmiddels zes en twee en een half jaar oud zijn. Het gezin woont in Kudelstaart. Daarvoor was er de eerste maanden een serviceappartement, geregeld door het bedrijf van haar man en daarna woonden ze een poosje in een appartement in Amstelveen. Dat was te midden van een internationale gemeenschap. Maar Kudelstaart, waar ze nu vijf jaar wonen, voelt meer als thuis. Het is een veilige plek voor de kinderen en ze hebben het op school enorm naar hun zin.

Ingewikkeld traject
In 2017 kwamen ze met een directe vlucht vanuit Manilla op Schiphol aan. “Ik weet het nog goed. Het was zes uur in de ochtend er waren zo enorm veel lichtjes. Dat was mooi.” Daaraan voorafgaand hadden ze in de Filipijnen een ingewikkeld traject achter de rug met veel gedoe over papieren en vergunningen. Het is tegenwoordig niet zo gemakkelijk om vanuit de Filipijnen naar een ander land te vertrekken. En het is ook nog eens heel duur. Een deel van die kosten werd overigens door bedrijf van haar man op zich genomen.

Verschillen
We hebben het over het verschil tussen de Filipijnse samenleving en de onze. Als je jong bent is dat verschil best groot. In de Filipijnen is er veel meer controle door de ouders met betrekking tot keuzes die jongeren willen maken. Soms wordt voor de kinderen beslist welk opleiding zij zullen volgen en wat zij verder met hun leven moeten gaan doen. De jeugd in Nederland heeft het veel gemakkelijker en kan zelf kiezen hoe hun leven er uit gaat zien.

Een ander verschil is de mate van onafhankelijkheid. In Nederland kan iedereen binnen bepaalde grenzen doen wat hij of zij zelf wil. We hebben wat dat betreft niet gauw de neiging om elkaar de maat te nemen. In de Filipijnen wordt er altijd meegekeken door anderen. Er is veel sociale controle en daar moet je rekening mee houden.

“Bovendien is er een grote kloof tussen rijk en arm en dat vind ik niet fijn. Rijke mensen krijgen daar bijvoorbeeld voorrang bij allerlei voorzieningen. Wat betreft de natuur vind ik het hier mooi en zelfs de regen is op een bepaalde manier aantrekkelijk. Ook is er minder milieuvervuiling. In de Filipijnen is het wel altijd mooi weer, maar toch ook wel heel erg warm. Als Nederlanders over het weer klagen dan vraag ik me altijd af ‘waar klaag je nu eigenlijk over’, want het is zo slecht hier nog niet”.

Op de vraag of ze haar geboorteland niet mist antwoordt Elaine: “Heimwee heb ik al lang niet meer. Ik ben sowieso sinds ik ben gaan studeren op mijn zestiende altijd op mezelf geweest. Mijn vader is in 2021 gestorven en mijn moeder is al oud en blijft het liefst op de Filipijnen wonen. De eerste twee jaar dat we hier woonden hadden we nog wel last van heimwee, maar nu, als we ons jaarlijkse bezoek brengen aan de Filipijnen, dan verlangen we er al snel naar om weer terug naar huis te gaan.

Ervaringen
Slechte ervaringen in Nederland heeft Elaine eigenlijk niet en ook in Kudelstaart zijn mensen buitengewoon behulpzaam. Als je iets niet snapt dan zijn ze van harte bereid om dat uit te leggen. Ook op de school van de kinderen is dat zo. Ze kan zich maar één incident herinneren dat minder prettig was en dat was in de coronatijd. Omdat haar uiterlijk iets Aziatisch heeft, werd er iemand heel erg boos op haar en verweet haar de herkomst van het virus, alsof ze het zelf had meegebracht. Er werden een aantal minder aardige dingen gezegd. Overigens was het niet eens een autochtone Nederlander die dat tegen haar zei. Maar verder zijn er allen maar goede ervaringen.“Over het algemeen is het zo dat Nederlanders wel boos kunnen worden, maar het ook wel weer naast zich neer kunnen leggen. In de Filipijnen is dat zo anders. Daar wordt boosheid lange tijd gekoesterd. Hier is meer de mentaliteit van ‘het is wat het is’.”

Op de vraag waarom ze Nederlands is geworden zegt Elaine: “In de eerste plaats om dat we enorm zijn gaan houden van dit land. En verder is het zo dat als je uitgenodigd wordt om hier te komen werken, dan fungeert het bedrijf als je sponsor. Zou je je werk verliezen, dan zou je in feite terug moeten naar de Filipijnen en dat willen we niet meer. Vandaar dat we in 2020 zijn we begonnen aan de inburgeringscursus. Dat was midden in de coronatijd dus dat moest voor een deel online gebeuren.”

Taal is nog wel een ding in het gezin. Ze hebben de beschikking over drie talen te weten: Filipijns, Engels en Nederlands. De kinderen spreken vloeiend Nederlands en kunnen op school goed meekomen. Echter als de ouders, die nog niet zo vloeiend zijn in het Nederlands, hen in die taal aanspreken worden ze vaak niet begrepen. Vandaar dat thuis vaak Engels de voertaal is. “Tegelijkertijd zijn mijn man en ik hard bezig om ons te bekwamen in de Nederlandse taal, zodat we dat ook vloeiend gaan spreken.”

De naturalisatiebijeenkomst heeft ze ervaren als een waardevolle ceremonie. “Het is voor een deel symbolisch, maar je voelt je wel heel erg welkom als je op deze manier, met persoonlijke aandacht van de burgemeester, kunt zeggen dat je kiest voor dit land en daar een bijdrage aan wilt leveren. Binnen onze Filipijnse vriendengroep zijn we de eerste die het Nederlanderschap hebben aangevraagd. Anderen zijn wel bezig met de inburgeringscursus. We hebben het fijn hier en willen graag blijven. Alleen in het Nederlands moeten we ons nog verbeteren, maar daar zijn we druk mee bezig.

(Foto’s: Jaap Maars)