Hoe is het nu met… Gabe Hoekema?

Door Leni Paul. Er wacht een afspraak voor een interview met een 80-jarige emeritus-dominee. Wat bevooroordeeld vorm je je, onterecht, een beeld van de man met wie je een gesprek zal voeren. Fout want in tegenstelling tot je imaginaire oud-prediker stapt een levenslustige, vrolijke, ietwat jongensachtige opgewekte man binnen, bereid tot een gesprek over zijn leven en zijn vele huidige bezigheden.

Gabe (Gabriel) Hoekema, van 1985 tot 2008 de voorganger in de Aalsmeerse Doopsgezinde Gemeente is een geboren verteller en hij schetst ons vaardig een beeld van zijn leven dat zich onder meer zowel in de provincie Friesland als later in Noord-Holland heeft afgespeeld.

“Mijn vader stamt uit een Friese dorpsfamilie, hij werd predikant en zijn eerste gemeente was Hallum in Friesland. Daar werd ik geboren en daar woonden we. Maar in 1945 werd hij  benoemd als dominee in Haarlem en daar groeide ik op. Mijn vader was 29 jaar lang dominee in Haarlem. Persoonlijk vond ik dat te lang. Zelf ben ik 23 jaar in Aalsmeer gebleven, ook niet erg kort voor een predikant.”

Menselijk contact
Heeft u altijd al gedacht, ‘ik stam uit een domineesgeslacht, mijn vader en mijn broer dominee, word ik ook maar dominee’?

“Nou nee. Ik ging net als mijn broer wel naar het Stedelijk Gymnasium in Haarlem. Ik wilde wel iets maatschappelijks gaan studeren, dominee, net als mijn vader en mijn broer of kiezen voor het beroep als bijvoorbeeld maatschappelijk werker. Mijn vader noemde nog een rechtenstudie of het vak van notaris omdat de laatste in zijn dorpsogen ook midden tussen de mensen werkte en een wijs mens kon zijn. Ik heb toen toch voor het domineesvak gekozen. Ik ben altijd wel van mening geweest dat het als dominee niet alleen gaat om de theologie, de godgeleerdheid en de preken, het gaat vooral om het contact met de mensen.”

Na zijn afstuderen waren Bolsward en IJlst de plaatsen waar de jonge Hoekema het beroep van dominee uitoefende. “Dat werd gebruikelijk, dat een dominee diverse gemeenten bediende. Zo heb ik zelfs met nog een dominee wel eens in zes kleine gemeenten gestaan zoals in Witmarsum. Weet je trouwens dat Menno Simonszs, de eerste Doopsgezinde prediker daar vandaan kwam?“

Aparte plaats
Vele​​​​ jaren Friesland en na zestien jaar in die provincie, kwam Aalsmeer in zicht. “Ja, korte tijd was tijdens een vacante periode Jeltje de Jong als pastoraal werker werkzaam en in 1985 ben ik in Aalsmeer gekomen. Aalsmeer neemt van oudsher een aparte plaats in onder de Doopsggezinden. Er is ook een interessant verleden. Aalsmeer is ook een van de grotere Doopsgezinde gemeenten van ons land. Op een gegeven moment waren er in de vorige eeuwen en ver daarvoor vier verschillende stromingen. Wij kwamen met ons gezin te wonen op de Uiterweg waar ooit dominee Sipkema woonde. Die was naar de Hornmeer verhuisd. Jeltje deed pastoraal werk, en later werd ook zij predikant in de gemeente en werkten wij goed samen. Allebei kwamen we uit Friesland en we spraken Fries met elkaar.”

Onbekend gebied
Aalsmeer was ’terra incognito’ onbekend gebied voor de jonge dominee en zijn gezin. “Ik wist dat er bloemen werden gekweekt en ik kwam midden tussen de kwekers te wonen. Het wende snel. Ik ben me gaan inwerken, in de zondagsschool, de kampen, de bazar. Er zijn veel clubjes, praatgroepen, mijn vrouw kwam, bij de quiltclub die werd opgericht. In de kerk hangt nog een door haar en Marina Broere gemaakt werkstuk. Het symbool van de Wereldraad van Kerken: Vrede, Gerechtigheid en Heelheid van de schepping.”

Ons gesprek meandert voort, over bepaalde kenmerken van het Doopsgezinde geloof dat van oudsher een belangrijke plaats heeft ingenomen in de gemeente Aalsmeer. We spreken over de beginselen, het anti-militairisme, het zich onthouden van alcohol en Hoekema is een boeiend verteller met een levendige belangstelling voor veel onderwerpen op uiteenlopend gebied.

Goede zaak
Uw naam leeft nog opvallend veel voort en er was, zo vernam ik, enorm veel belangstelling bij uw afscheid. “Ja dat klopt. Ook veel van niet-Doopsgezinden waren aanwezig en dit gold ook voor de kerkdiensten die ook vaak werden en nog steeds worden bijgewoond door niet-leden. Er zijn nu ook regelmatig bijeenkomsten in samenwerking met de voormalig gereformeerden en de katholieken in Aalsmeer en dat zie ik als een goede zaak.”

Bij uw afscheid werd ook nog eens uw benaderbaarheid geprezen, de gave dat u zich nooit als een ‘primus inter pares’, hebt getoond. U had voor iedereen een luisterend oor. “Dat heb ik in mijn vak ook altijd belangrijk gevonden, je hebt in je werk maar ook in de diensten mensen voor je, die komen naar jou om te luisteren en die mensen moet je raken in hun gevoelens, hun verdriet, hun bestaan.”

Gesloten gemeenschap
“De Doopsgezinde gemeenschap was toen ik kwam nog best een gesloten gemeenschap  maar dat in maatschappelijk opzicht. De tuinbouw die een grote rol speelde is veranderd, de families veranderden. De gemeente staat nu open voor wat er in de samenleving en in de wereld gebeurt.”

U bent nu al weer een aantal jaren met emeritaat. Heeft u zich sindsdien nooit verveeld?  “Nee, in Haren waar we na mijn pensionering gingen wonen deed ik nog wat aan boekbinden en we gingen wat vaker naar concerten en dergelijke. Mijn vrouw overleed in 2017 aan kanker. Nu ga ik samen met mijn huidige vriendin naar concerten en andere voorstellingen. Omdat zij in Hoofddorp woont ben ik naar Haarlem verhuisd waar ik ook ben opgegroeid.”

Vertalen
Enthousiast vertelt hij over zijn bezig zijn met het ‘vertalen’ van het werk van Menno Simonsz. “Ik hou me intensief bezig met het vertalen van de werken van Menno Simonsz, die zijn nu niet gemakkelijk of beter gezegd, helemaal niet te lezen. Alles staat in gothische letters. Het boek is in 1560 gedrukt en het is te gek dat er tot nu toe geen uitgave is in hedendaags Nederlands.”

Rozenpenning
Een veel gehoorde uitspraak van ‘nieuwe’ bewoners van Aalsmeer is vaak: Aalsmeer, je komt er niet gauw in. Gabe Hoekema en zijn gezin moeten daar weinig van hebben gemerkt want hij werd een bekende Aalsmeerder. Er wordt doorgaans lovend over hem gesproken, hij is nog steeds een trouw lid van het Doopsgezinde Kerkkoor, waar hij zich iedere woensdagavond vrolijk meldt. Ook is hij in het bezit van de eervolle Aalsmeerse onderscheiding, de Rozenpenning. Dus volkomen ingeburgerd in Aalsmeer. Heeft hij nooit overwogen na zijn pensionering in onze gemeente te blijven wonen? “We wilden weg uit de drukte van het westen en ook dichter bij de kinderen en de kleinkinderen. Maar ik wilde ook niet mijn opvolger in de weg zitten. Ik had een grote binding met veel mensen, dat was fijn maar je moet ze ook loslaten en zij mij ook. En mijn opvolgers moeten  hun werk op hun manier kunnen doen. Het betekent ook dat we onze sociale contacten ook moesten missen. Dat is nu ik in Haarlem woon weer wat makkelijker.”

(Foto’s Arjen Vos)