Geen zee te hoog voor Deborah Carter en haar jazzvrienden

Door: Pierre Tuning. ‘De menselijke stem is het mooiste muziekinstrument.’ Vooral de liefhebbers van koorzang hoor je dat vaak zeggen. Zij zijn niet de enigen. Jazz-zangeres Deborah J. Carter laat horen waartoe de menselijke stem in staat is. Veel liefhebbers stromen toe in Bacchus om dat te komen beluisteren – zo veel, dat het concert naar de ‘grote zaal’ is verplaatst. Ook daar blijkt Deborah zich wonderwel thuis te voelen. Sinds 2006 heeft zij bijna elk jaar in Bacchus opgetreden, tot corona roet in het eten gooide. Voor het laatst was ze hier in 2019. Maar nu kan het weer.

Altijd is er een verrassende ontwikkeling te horen. Deze keer heeft zij zich op de composities van avant-gardepianist Chick Corea gestort – daarin, zoals altijd, gesteund en geïnspireerd door haar muzikale partner en echtgenoot Mark Zandveld. Ook Mark heeft de laatste jaren niet stilgezeten: hij bespeelt een door hemzelf ontwikkelde – en gebouwde! – elektrisch versterkte ‘cellobas’. Hij is de bezielende oprichter en muzikaal leider van ‘Zandscape’ met Gunnar Graafmans, vibrafoon, Jeen Rabs, gitaar en Jurjen Bakker, drums. Gezamenlijk gaan zij op avontuur met het oeuvre van Chick Corea. De Amerikaanse pianist heb ik twee keer op het (Haagse) North Sea Jazz Festival gezien, in 1989 en 1991. Hij was daar met zijn ‘Akoustic Band’: John Patitucci op bas en Dave Weckl, drums. Toen maakte hij vooral indruk met zijn uiterst dynamisch swingende, virtuoze en eigenzinnige pianospel. Ik wist niet dat hij toen al tientallen composities op zijn naam had staan – het zijn er meer dan zestig geworden.

Deborah opent het venster naar de jazz van Chick Corea met een uptempo versie van diens vroege compositie ‘Windows’ uit 1966. Zij zingt schijnbaar moeiteloos de snelle loopjes en de intens swingende, uitdagende melodieën alsof ze ermee geboren is. Hier hoor je hoe een stem die als een solo-instrument wordt gebruikt – vergelijkbaar met de trompet van Clifford Brown of de tenorsax van Dexter Gordon.

Verrassende ritmes
Als op de muziek nog geen passende songtekst is geschreven, heeft Deborah dat zelf gedaan. Dat geldt ook voor de composities van Zandscape die vanavond ten gehore worden gebracht – en die qua sfeer en inhoud nauwelijks te onderscheiden zijn van die van Chick Corea! Verrassende ritmes, stops, stiltes, lekker doorgaan in vierkwartsmaat, latin, thema, blues, het komt allemaal voorbij. ‘Never a dull moment.’

Klankexplosies
De band golft mee met de verrassende overgangen van akkoorden, geen zee gaat te hoog! Hoor op het ritmisch fundament van Jurjen en de harmonische grondslagen van Marks cellobas, aangemoedigd door de gitaarakkoorden van Jeen, de vibrafoon van Gunnar helemaal los gaan, razendsnel, gelardeerd met vier-sticks-aanslagen die benadrukken dat we hier te maken hebben met een muzikant die de wereld omhelst met glinsterende metalen staafjes.

Ook bij de virtuoze gitaarsolo’s van Jeen Raabs, die op zijn beurt wordt ondersteund door lekkere ‘toefjes’ vibrafoon, gaat niets mis; met groot gemak zwerven zijn vingers langs de snaren op weg naar klankexplosies van louter muziek. En wat heeft de cellobas van Mark een prachtige klankkleur; alle geïmproviseerde puzzelstukjes passen feilloos in elkaar. Virtuoos en ‘instrumentaal’ gaat Deborah aan de slag met composities als ‘Time’s Lie’, ‘Friends’, ‘Open Your Eyes’, ‘High Wire’, ‘Crystal Silence’ en ‘Aramando’s Rhumba’. Bij hun muzikale tocht passeert het gezelschap ongekende landschappen die een schitterend uitzicht bieden aan hen die die er oog voor hebben. Ik heb mij door Deborah J. Carter en Zandscape laten meevoeren in een super swingend jazz-avontuur.

Foto’s Jaap Maars