Pierre’s Pennenstreken: ‘Sloophout’

Door Pierre Tuning. Pennenstreek 389. ‘Het CBS voorspelt dat er in 2040 bijna vijf miljoen 65-plussers zijn. We vormen een belangrijk deel van het electoraat, het culturele leven zou compleet plat liggen als ouderen – vooral vrouwen – geen musea en schouwburgen bezochten, maar er wordt vooral óver ons gepraat, niet mét ons.’ Aan het woord is Hedy d’Ancona (85) in de NRC van 15 mei 2021.

Vergrijzing wordt vooral gezien als probleem (pardon: dat heet tegenwoordig ‘uitdaging’). Er zijn grote zorgen over de betaalbaarheid van onze pensioenen. ‘Over tien jaar is de verhouding van vijf werknemers op één gepensioneerde niet meer van toepassing. Dit worden er al gauw drie op één gepensioneerde. In 2050 zelfs naar schatting één werknemer op één gepensioneerde.’

Bovendien wordt de zorg onbetaalbaar en beschikken bejaarden gemiddeld over (veel) meer geld en goed dan jongeren. Geld: ouderdomspensioen, aanvullend pensioen en nabestaandenpensioen. Goed: bezittingen (eigen huis, auto, beleggingen, spaargeld, etc.), maar ook immateriële zaken als kennis, opleiding en ervaring. De tweedeling tussen jong en oud wordt steeds meer de kloof tussen arm en rijk, en vaak ook die tussen huisbezitters en woningzoekenden. Daar kan je je bij neerleggen, maar dat hoeft niet.

woningnood
In de Nieuwe Meerbode staat een grote advertentie dat in Rijsenhout 25 nieuwbouwwoningen in de verkoop gaan. Prijzen: vanaf €520.000 tot €695.000 v.o.n. ‘Haarlemmermeer kan eindelijk verder met de ontwikkeling van 25 woningen in het project Willem Maarsehof in Rijsenhout,’ schrijft het Witte Weekblad een jaar geleden. ‘Dat is de uitkomst van de procedure bij de Raad van State tegen dit project. “Enorm goed nieuws voor Rijsenhout, dat dit woningbouwproject nu verder kan,” zegt wethouder Ruimtelijke Ordening Mariëtte Sedee. Wethouder Woningbouw Jurgen Nobel voegt daaraan toe: “Voor Rijsenhout is dit een overwinning. We hebben echt behoefte aan kleine plukjes woningen. We moeten zorgen dat het leefbaar blijft. En dat kunnen we alleen door af en toe wat bij te bouwen. Blij dat dat nu hier kan gebeuren.”

Superleuk dat er ‘eindelijk’ wat gebouwd wordt. Maar het zal de starters en woningzoekenden weinig soelaas bieden. Om de woningnood te lenigen, zijn radicaal andere oplossingen nodig. Men staart zich blind op de wachttijd voor een sociale huurwoning (in de hele regio boven de tien jaar) en gaat nieuwe urgentielijsten opstellen. Een grote bouwcoalitie heeft een actieplan gepresenteerd om één miljoen woningen in tien jaar neer te zetten.

Maar denk eens wat meer ‘out of the box’! Los bijvoorbeeld het stikstofprobleem op door varkenstallen te vervangen door knarrenhoven. Vooral dichtbij natuurgebieden is die grond peperduur, als de bestemming wijzigt! En… richt je niet te veel op het bouwen voor starters, maar meer op het bouwen voor senioren, echtparen en alleenstaanden die graag kleiner zouden willen wonen. Die maken dan weer een huis vrij voor jonge gezinnen. En… er komt weer wat cash los!

Er zijn meer positieve gevolgen van vergrijzing – die dan ook wel ‘verzilvering’ wordt genoemd: ouderen zijn relatief rijk; zij willen graag luxueuze producten en als het aandeel ouderen stijgt, kopen dus meer mensen luxueuze producten. Bedrijven krijgen daardoor meer inkomsten en zo komt er meer werkgelegenheid. Ook veroorzaken ouderen minder overlast, zoals vandalisme, scheldpartijen, zwartrijden etc. Bovendien, wanneer er meer mensen ouder worden, neemt het vrijwilligerswerk toe.

cultuur
En dit is misschien het belangrijkste: als er meer ouderen komen, kunnen deze ouderen hun kennis, wijsheid en levenservaringen overbrengen op de jongeren. Waarom leven mensen – en orka’s! – zo lang, nadat hun vruchtbare leeftijd (de menopauze) allang voorbij is? Omdat het belangrijk is dat grootouders (vooral oma’s) cultuur doorgeven (zie het bovenstaande citaat van Hedy d’Ancona).

Oma’s vergroten de overlevingskansen van hun kleinkinderen doordat ze voor extra voedsel en kinderopvang zorgen. En opa’s kunnen ook het hunne bijdragen, door kennis en ervaring door te geven.

Nu in deze coronacrisis de tegenstellingen tussen de generaties zich toespitsen, heeft Marianne Zwagerman de senioren wel eens ‘dor hout’ genoemd. Geschikt om op te branden om plaats te maken voor jongeren. Ik zou liever spreken van ‘sloophout’. Dat kan nog eens hergebruikt worden om er iets vernieuwends mee te doen. ‘Cultuur’ noemen we dat.